Naging sentro ng usapin kamakailan ang dating mayor ng Calauan, Laguna, nahatulang manggagahasa at mamamatay tao, at high profile inmate na si Antonio Sanchez.

Nagulantang ang lahat sa balitang lalaya na ito, matapos ang 25 taong pagkakakulong, sa kabila ng pitong bilang ng reclusion perpetua (habang buhay na pagkakakulong) na katumbas ng 360 taon bilang hatol sa salang panggagahasa at pagpatay kay Eileen Sarmenta at pagpatay kay Allan Gomez, kapwa-estudyante ng University of the Philippines Los Banos, noong 1993.

Kinumpirma mismo, noong gitnang bahagi ng Agosto, ng Department of Justice (DOJ) at Bureau of Corrections (BuCor) na posible nga na lumaya ni Sanchez. Sa pahayag ni Justice Sec. Menardo Guevarra, ginamit nito ang mga salitang “malamang na lalaya” o “maaaring aktuwal na lumabas” si Sanchez. Ayon naman kay BuCor Director Usec. Nicanor Faeldon, posibleng lumaya si Sanchez sa mga susunod na buwan.

Bumuhos ang galit ng taumbayan. Mariing tinutulan ng taumbayan ang pagpapalaya kay Sanchez. Mula nang maging trending ang usapin, dumagsa ang mga netizen sa kani-kanilang social media accounts para ipakita ang galit at disgusto. Kagyat na naglunsad ng protesta at candle-lighting ang Anakbayan at iba pang organisasyon ng kabataan, kasama ang kapatid at ina ni Gomez, sa UP Los Banos noong Agosto 22. Samantala, nagpiket kinabukasan ang grupong Gabriela at iba pa sa harap ng opisina ng DOJ sa Maynila. Panawagan nilang lahat ay hustisya para kina Sarmenta at Gomez at huwag palayain si Sanchez.

Dahil sa malakas na opinyong publiko at pagtutol, napaatras ang gobyerno sa pagpapalaya kay Sanchez. Napilitan mismo si Duterte na ipag-utos ang pagpapatigil ng paglaya ni Sanchez kahit pa salungat ito sa posisyon ng BuCor at DOJ.

Protesta sa harap ng Department of Justice matapos ang paglabas ng balita na maaaring makalaya na ang nahatulang manggagahasa at mamamatay-tao na si Antonio Sanchez. Kontribusyon

‘Good Conduct’

Lalo pang napaypayan ang galit ng taumbayan nang isiniwalat sa midya ang kopya ng dokumento para sa paglaya ni Sanchez na pirmado ni Faeldon.

Nauna nang ibinunyag ng dismayadong kaanak ni Sanchez na diumano’y may kausap silang kagawad ng BuCor para sa paglaya ng kanilang padre de pamilya. Sa katunayan pa nga raw, ika-137 ang nakatakdang bilang para sa paglabas ni Sanchez mula sa New Bilibid Prisons sa Muntinlupa. Itinanggi ni Faeldon ang lahat ng ito sa naganap na imbestigasyon ng Senado kamakailan hinggil sa Good Conduct Time Allowance (GCTA).

Pinagbatayan ng mga pahayag nina Guevarra at Faeldon, kaugnay ng posibleng paglaya ni Sanchez, ang GCTA. Ayon sa kanila, kuwalipikado si Sanchez na makinabang sa GCTA – nabawasan ang taon ng pagkakabilanggo dahil sa good conduct habang binubuno ang kanilang sentensiya.

Batay sa GCTA, na nakasaad sa sa Revised Penal Code, maaaring mabawasan ang sentensiya ng mga bilanggo na may magandang kondukta at mabuting pag-uugali. Nang amyendahan ang Revised Penal Code sa pamamagitan ng Republic Act 10592 sa panahon ni dating pangulong Benigno “Noynoy” Aquino III noong Mayo 2013, mas pinalawak ang saklaw ng GTCA sa mga bilanggo na hindi pa nahahatulan at pinataas mula limang araw patungong 20 araw kada buwan na maibabawas sa kanilang kabuuang sentensiya sa unang dalawang taon ng kanilang pagkakakulong.

May karagdagan ding maibabawas sa sentensiya sa pagsapit ng ika-5, ika-10 at ika-11 pataas na taon ng pagkakakulong. Nagdesisyon din kamakailan ang Korte Suprema na gawing retroactive (o may bisa kahit sa mga panahong wala pa ang batas na ito) ang GCTA.

Pero para sa publiko, kuwestiyonable ang pagkakasama ni Sanchez sa lalaya. Kung babatay sa rekord ng BuCor, hindi ito pasado sa kuwalipikasyon ng GCTA. Noong 2006, sinampahan si Sanchez ng kaso matapos diumano’y mahulihan ng pagtatago ng shabu at marijuana. Nahulihan siyang muli ng shabu na itinago sa rebulto ni Birheng Maria noong 2010. Ayon din sa drug test ng ahensiya, nagpositibo si Sanchez sa paggamit ng droga. Nadiskubre din noong 2015 ang air conditioning system, flat screen TV at refrigerator sa kanyang selda.

Bukod pa sa di magandang kondukta at mabuting pag-uugali, hindi rin naman talaga dapat saklaw ng GCTA si Sanchez na kung saan ay heinous crime (karumaldumal na krimen) ang katangian ng kaso at may nauna pang sentensiya ng dalawang bilang ng habambuhay na pagkakakakulong sa salang pagpatay sa mag-amang Nelson at Rickson Peñalosa.

Ayon sa Seksiyon I ng RA 10592, “ang mga recidivist (paulit-ulit na kriminal) o yaong mga ‘nauna nang nahatulan mula nang dalawa o higit pa sa kahit anong krimen,’ mga habitual (naging kaugalian) na delingkuwente, mga takas at mga indibidwal na nahatulan ng karumaldumal na krimen ay hindi kasali sa saklaw nito.”

Sa kabila nito, ibinunyag ni Sen. Panfilo Lacson na mayroon nang mahigit 2,000 bilanggo na karumaldumal na krimen ang kaso ang napalaya mula nang maamyendahan ang GCTA Law noong 2014. Ayon sa infographic na inilabas ng Philippine Daily Inquirer, sa 1,914 na bilanggong pinalaya, 1,200 o 63 porsiyento nito ay isinagawa sa ilalim ni Faeldon at ni dating direktor at ngayo’y Senador na si Ronald “Bato” Dela Rosa. Kasama rin sa mga napalaya ang tatlo sa pitong bilanggo na sangkot sa pagdukot, panggagahasa at pagpatay sa magkapatid na Chiong sa Cebu na isa pang kontrobersiyal na krimen noong dekada ’90.

Bunsod nito, nanawagan ang blokeng Makabayan sa kongreso na imbesitgahan si Faeldon at ang nauna pang mga direktor ng BuCor. “Hindi natin masisisi ang publiko sa pag-iisip na malaking halaga ng pera ang ginamit para pakinabangan ang GCTA dahil ang operasyon nito ay hindi nabantayan,” ani Neri Colmenares, presidente ng Bayan Muna Party-list. Nagpahayag din ng duda si Colmenares kaugnay ng pagpatay kamakailan sa Assistant Documentation Chief ng BuCor na si Ruperto Traya Jr. Aniya, tila ipinapatay si Traya Jr. dahil siya ang may alam ng mga rekord ng mga bilanggo na pinalaya sa pamamagitan ng GCTA.

Gabriela Rep. Arlene Brosas, sa harap ng DOJ. Kontribusyon

(In)hustisya

Isang pasilip lang sa buong larawan ng sistema ng hustisya sa bansa ang muntik nang pagpapalaya kay Sanchez at iba pang usaping kinasangkutan ng BuCor at ni Faeldon.

Hindi lingid sa publiko ang espesyal o VIP (very important person) ang pagtrato sa mga bilanggong tulad ni Sanchez na mayaman at makapangyarihan. Ilang beses nang nasangkot sa katiwalian ang mga kagawad ng BuCor sa pagpayag sa mga bilanggo na maglabas-masok sa kulungan, magpasok ng airconditioning system, telebisyon at iba pang mga pabor para magpapaalwan ng buhay ng mga bilanggo.

Samantala, ang mahihirap ay nabubulok na lang sa kulungan hanggang mamatay tulad ng kalakhan ng detinidong mga pulitikal na ginigipit at pinapapatagal ang proseso ng pagdinig sa kaso at patuloy na ginigipit sa loob ng bilangguan. Mas malala, pinapatay na lang ang mga suspek pa lamang tulad ng mga nabiktima ng extra-judicial killings sa ilalim ng giyera kontra-droga ng kasalukuyang administrasyon. Mahigit 30,000 mahihirap ang hindi nabigyan ng “second chance” na nais ibigay ni Dela Rosa kay Sanchez.

Higit pa, nakakalaya, o kung hindi man nakulong ay nakakalusot sa kaso, ang malalaking kriminal at mandarambong. Sa loob lamang ng tatlong taon ng panunungkulan ni Duterte, naibasura ang mga kaso ng pandarambong nina Imelda Marcos, dating Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo at Sen. Ramon “Bong” Revilla Jr. na naging dahilan para sa kanilang paglaya o hindi pagkakakulong.

Tampok din sa pambabaluktot ng hustisya ang paggamit ng mga batas at pagsasampa ng gawa-gawang kaso laban sa oposisyon, mga kritiko, aktibista at mga tagapagtanggol ng mga karapatan. Malinaw na pananakot at panggigipit ang isinampang kaso ng serious illegal detention kay dating senador Antonio Trillanes IV, kaso ng sedisyon laban kay Bise Presidente Maria “Leni” Robredo at iba pang kilalang lider ng oposisyon, kaso ng child trafficking laban kay Colmenares, Kabataan Rep. Sarah Elago at mga lider ng Anakbayan. Gayundin ang pagbilanggo kay Sen. Leila de Lima sa kasong pagtutulak ng ilegal na droga.

Sabi nila walang mahirap o mayaman sa hustisya. Ngunit sa mga nangyayari, ganito nga ba talaga?

Featured image: Mula sa Sat’s ire FB page

Dumating na ang Pilipinas sa punto na mas mahal ang pamasahe sa dyip kaysa farmgate price ng isang kilong bigas.

Lumalalang bangungot ito para sa mga magsasaka sa Nueva Ecija at iba pang probinsiya. Hindi pa nga natutugunan ang ilang suliranin tulad ng irigasyon at pondo para sa inputs, narito pa ang Republic Act 11203 o batas na nagtatanggal sa quota ng bigas sa merkado. Ngayon, maaari nang lumobo ang dami ng inaangkat dahil taripa na lang ang kakaharapin ng malalaking negosyante.

Simula pa lang ng pagpapanukala dito, duda na ang marami sa kakayahang makipagsabayan ng mga magsasaka sa Pilipinas. Dahil sa hindi umaabanteng lagay ng pagsasaka sa bansa at sa kawalan ng tunay na repormang agraryo, nagkakatotoo na nga ang mga pagdududang ito.

Ayon sa iba’t ibang sangay o sungay ng administrasyong ito, mayroon namang nakahandang pautang sa mga magsasakang nangangailangan. Tugon naman ng mga magsasaka, sa P7 o P10 kada kilo, saan nila iipunin ang pambayad ? Mahirap makawala sa siklo ng pangungutang, lalo na kung mahal pa rin ang pataba at walang maayos na irigasyon. Sabi nga ng mga nakatatandang magsasaka noon, kung pangarap mo mabaon sa utang, magsaka ka. Ngayon, puwede sigurong idagdag na kung gusto mo makita ang sarili mong gobyerno na mas pinahahalagahan ang naglalakihang korporasyon at dayuhan, magsaka ka.

Sa Nueva Ecija, umaabot na sa P7 kada kilo ang farmgate price ng bigas. Sa sobrang baba, di makapaniwala ang direktor ng National Food Authority. Ayan pa nga’t iniimbitahan sila ng representatibo ng Nueva Ecija para harapan nilang makita ang kalbaryo ng libong magsasaka. Hindi naman nadarama ng mga mamimili ang ganito kababang presyo dahil sa nagtataasang patong sa farmgate price. Kung talo ang konsiyumer at talo ang prodyuser, sino ang ipinagwawagi ng administrasyong ito?

Oras na iwan ng mga magsasaka ang kanilang kabuhayan at mabakante ang lupang inaalayan ng pawis at dugo, susunggab ang mga gahamang buwayang nag-aabang sa pagkakataong pagkakitaan pa ang lupa. Papasok, halimbawa, ang mga Villar.

Panahon na para kilatisin at igiit ang pagbabasura sa RA 11203: Krimen laban sa masang Pilipino na mawawalan ng seguridad sa pagkain; krimen sa magsasakang inagawan ng ikabubuhay.

Anim na buwan nang nakakulong sa piitan ng rehimeng Duterte si Alvin Fortaliza, na inalay ang kanyang buhay para sa pagpapaunlad ng gawaing pangkultura sa Gitnang Visayas.

Si Alvin ay tagapagtatag at artistic director ng Bol-anong Artista nga may Diwang Dagohoy (Bansiwag) Cultural Network.

Itinatag noong Nobyembre 30, 2010, itinataguyod ng Bansiwag ang mga gawaing pangkultura sa mardyinalisadong kabataan. Ginagawa nila ito sa pamamagitan ng paglulunsad ng community theater workshops at inisyatibang tulad ng Renga sa Kultura, na isang kompetisyon sa kabataan na nagaganap dalawang beses sa isang taon. Pinangunahan din ng grupo ang proyektong Alayon, na nagpapakilos ng mga boluntir para sa iba’t ibang kalamidad katulad ng nangyaring lindol sa Bohol noong Oktubre 15, 2013.

Nagsilbi bilang head trainor si Fortaliza ng Basic Intergrated Arts Workshops ng Bansiwag sa Bohol, Negros, at Cebu. Karamiha’y mga kabataang gustong lumahok sa malikhain at pangkulturang mga pagtatanghal na may progresibo at makabayang oryentasyon ang kalahok sa mga pagsasanay at palihang ito.

Naging kalahok din si Fortaliza sa maraming pampublikong pagtatanghal tulad ng pampublikong pagsasadula o reenactment ng masaker sa Escalante sa Negros Occidental. Ginanap ang naturang reenactment noong 2011 at 2012. Kalahok din si Fortaliza sa mga pagtatanghal sa mga kalsada para sa Lakbayan sa Cebu noong 2015 at 2017, sa Manila noong 2016, at sa pagtatanghal ng Dagohoy sa Atong Panahon na Tanghal 10 flagship project ng National Commission for Culture and the Arts o NCCA.

Tumatayong pangalawang pangulo para sa Visayas ng Sining na Naglilingkod sa Bayan (Sinagbayan) si Fortaliza. Sinagbayan ang pambansang organisasyon ng mga manggagawang pangkultura, artista sa teatro, makata, musiko, manunulat at artistang biswal. Layunin nitong lumikha at ipalaganap ang sining at panitikan ng bayan na mula sa pakikipamuhay sa mga mamamayan.

Kinatawan ni Fortaliza ang Bansiwag at Sinagbayan sa 2016 National Conference on People’s Culture, gayundin ang pagtatatag ng 2018 Youth for Food Sovereignty international network, at ang 2019 SIGWA National Festival of People’s Art and Literature.

Dahil aktibong kalahok ang Bansiwag at Sinagbayan sa buhay, pakikibaka at pangarap ng mga magsasaka at iba pang mardyinalisadong sektor para sa tunay na panlipunang pagbabago, natalaga rin si Fortaliza bilang provincial coordinator ng Anakpawis Party-list sa Bohol bago ang eleksiyon.

Noong Marso 4, inaresto si Fortaliza ng isang koponan ng Special Weapons and Tactics (SWAT) at pulisya sa Guindulman, Bohol. Nangangampanya siya noon para sa Anakpawis, sa palengke ng Guindulman, nang arestuhin siya. Ayon sa pulisya, sa bisa umano ito ng mandamyento de aresto para raw sa kaso ng pagpatay. Pero mariin ni Fortaliza na itinatanggi ang akusasyon.

Itinuturing ng mga grupong pangkarapatang pantao na isa pang gawa-gawang kaso ito laban sa isang aktibista at manggagawang pangkultura na tumitindig laban sa mga katiwalian at pang-aabuso ng gobyerno habang naglilingkod sa mga mamamayan.

Hinihiling ng maraming grupo ng mga artista at manggagawang pangkultura tulad ng Concerned Artists of the Philippines o CAP, at marami pang iba, ang agarang pagpapalaya kay Fortaliza.

“Hindi ko gustong alarmahin kayo sa babanggitin kong ito dahil sa problema ninyo sa Hong Kong…kaya humihingi ako ng patawad…Pero sinasabi ko ito dahil nangako ako sa mga kababayan ko.”

Ito diumano ang entrada ni Pangulong Duterte kay China Pres. Xi Jinping, ayon kay Presidential Spokesperson Salvador Panelo, sa pagbanggit niya ng desisyon ng Permanent Court of Arbitration na nagsasabing pag-aari ng Pilipinas ang mga teritoryo sa katubigan ng West Philippine Sea na inaangkin ng China.

Sinabi rin ni Panelo na agad din namang giniit ni Xi na hindi kinikilala ng China ang naturang desisyon sa pandaigdigang korte. Mananatili ang pangangamkam nila sa West Philippine Sea. Agad na tumiklop si Duterte.

Isinasalarawan nito ang relasyon ng gobyerno ng Pilipinas sa China: parang utusang natatakot na kagalitan ng amo niya; tiim-bagang at dahan-dahang naglalakad nang patiyad sa paglapit sa amo. Naobliga o napuwersang magsalita ang utusan, pero agad na nanahimik nang bulyawan ng amo. Malayung malayo ito sa imahen ni Duterte bilang siga, maton, matapang, at maaksiyung lider na pinakilala sa atin ng kanyang kampo, mula panahon ng eleksiyong 2016 hanggang ngayon.

Iba ang amo

Ang problema, hindi mga Tsino ang dapat na amo ni Duterte, kundi ang mga mamamayang Pilipino.

Paulit-ulit na ang pangangayupapa ni Duterte sa “imperyalistang Tsino” at sa pangulo nitong si Xi— hindi lang sa usapin ng West Philippine Sea, kundi pati sa mga kasunduang proyekto na nilagdaan niya kasama si Xi.

Kasama na sa anim na mayor na mga kasunduang nilagdaan ang sabayang eksplorasyon ng Pilipinas at China sa Recto (Reed) Bank – lugar sa West Philippine Sea na mayaman sa natural gas na ayon sa arbitral ruling ay bahagi ng Exclusive Economic Zone ng Pilipinas.

Kinuwestiyon na ng maraming eksperto sa batas ang naturang joint exploration scheme na pinasok ni Duterte sa China. Ayon kasi sa administrasyong Duterte, papasok ang dalawang bansa sa kasunduang magsagawa ng eksplorasyon sa yamang-dagat sa Reed Bank nang sang-ayon dapat sa batas ng Pilipinas at China.

Pero sabi ni Supreme Court Justice Antonio Carpio, kilalang eksperto sa sigalot sa West Philippine Sea, kung pumapaloob ang kasunduang ito sa batas ng Pilipinas, okey o katanggaptanggap ang kasunduang ito sa atin. Pero paano nito umano magagawang sumang-ayon sa batas ng Pilipinas (na ginigiit na may-ari ng Reed Bank ang Pilipinas) habang sang-ayon din sa batas ng China (na ginigiit namang ito ang mayari ng Reed Bank)?

Ayon sa Communist Party of the Philippines (CPP), mistulang “pinakamasahol (sa mga di-pantay na kasunduan sa China) ang planong pagtulak ng ‘sabayang plano’ na galugarin at pagsamantalahan ang mga rekursong langis sa lugar na karatig ng Reed Bank.”

Malinaw sa CPP— maituturing na pikamalupit na kritiko ngayon ng rehimeng Duterte, lalo na sa usapin ng panghihimasok sa bansa ng China at US—na luging lugi umano ang Pilipinas sa kasunduang ito. “Dahil sa kontrol sa kapital at kakayahang teknolohikal at industriyal nito, siguradong makokontrol ng China ang oil drilling operations, sa kapahamakan ng Pilipinas.”

Dibuho mula sa Sat’s ire FB page

Pinuna rin ng CPP ang iba pang di-pantay umanong mga kasunduan na nilagdaan ni Duterte at Xi na pabor sa interes ng mga Tsino. Kasama rito, ayon sa rebolusyonaryong grupo, ang US$3.5 Bilyong utang para sa pagpapatayo ng sistema ng tren mula Maynila tungong Bicol.

“Hindi kaiba ito sa nakaraang mga utang sa mga Tsino, na pagbabayaran ng mga mamamayang Pilipino nang may dalawang porsiyentong interes, (o) sampung beses na mas mataas kumpara sa katulad na opisyal na mga utang sa Japan,” ayon pa sa CPP.

Tagibang

Sa kabila ng malinaw na pangangayupapa ng rehimeng Duterte sa gobyernong Tsino, tinangka ng rehimen na ipakitang hindi masyadong tagibang ang relasyong ito. Bago bumisita si Duterte sa ikalimang pagkakataon sa China noong nakaraang linggo, naglabas ito ng balitang “humingi na ng patawad” ang China sa pagkakabunggo ng barkong Tsino sa bangka ng 22 mangingisdang Pilipino sa Reed Bank noong Hunyo 9.

Pero halata, para sa Bagong Alyansang Makabayan (Bayan), na pakitang tao lang ang “paghingi ng tawad.” Hindi binanggit ng sulat ng China sa Pilipinas na sadyang binunggo ng Chinese vessel ang MV GemVer na bangko ng mga Pilipino. “Tinatago rin ng paghingi ng dispensang ito ang katotohanang lumabag ang Chinese vessel sa Exclusive Economic Zone ng Pilipinas,” ani Renato Reyes Jr., pangkalahatang kalihim ng Bayan.

Malinaw, kung gayon, na maling mali ang “paghingi” pa ng “dispensa” ni Duterte sa China. Ang totoo, mistulang pagtataksil umano ito sa interes ng mga Pilipino.

Featured image: Larawan mula sa PCOO

Hindi makaila na malaki ang naitutulong ng mga OFW sa ekonomiya ng ating bansa.

Kung kaya’t ang isang OFW na tinanggal sa kanilang trabaho na walang legal na kadahilanan ay binibigyan ng batas ng backwages simula sa kanyang pagkatanggal hanggang sa katapusan ng kanyang kontrata.

Ngunit pagdating ng Republic Act No. 10022, nabago ang lahat ng ito.

Sinasabi ng RA No. 10022 na ang makukuha na backwages ng isang OFW na tinanggal ng kanyang amo ng labag sa batas ay hindi na hanggang matapos ang kanyang kontrata kungdi tatlong buwan na lamang sa bawat nalalabing taon.

Sa madaling sabi, nilagyan ng RA No. 10022 ng limitasyon ang makukuha na backwages ng isang OFW.

Puwede ba ito, mga kasama?

Sa kasong “Julita Aldovino, et. al., vs. Gold and Green Manpower Management and Development Services, Inc. et. al.,” G.R No. 200811 na hinatulan ng Korte Suprema nitong Hunyo 19, 2019 lang ay sinagot ng Kataas-taasang Hukuman ang tanong na ito.

Sa nasabing kaso, nag-aplay ng trabaho sa Taiwan itong si Julita at kanyang mga kasama.

Tinanggap sila bilang mananahi sa isang kompanya sa Taiwan

Sa kanilang kontrata na pinirmahan dito, ay nakalagay na sasahuran sila ng buwanan, walong oras lang ang trabaho, at may overtime pay kapag lumampas sa walong oras ang iyong trabaho sa loob ng isang araw. Pagdating sa Taiwan, pinapirma sila ng kompanya ng bagong kontrata. Nakasaad sa kontratang ito na babayaran sila ayon sa “fixed rate-basis,” ibig sabihin, kung ilan ang kanilang natahi sa isang araw, at hindi buwanan.

Dahil dito, nagreklamo sa husgado sa Taiwan itong sina Julita. Sa isang pag-uusap tungkol sa kanilang reklamo, sinabi ng kompanya na hindi na ito interesado na ituloy pa nina Julita ang kanilang pagtatrabaho at pinauwi na ang mga ito sa Pilipinas.

Agad-agad namang pinaayos kina Julita ang kanilang kagamitan at hinatid sila sa estasyon ng tren sa Taipei. Pagkatapos nito ay sinamahan sila sa Manila Economic and Cultural Office kung saan sila pansamantalang nanunuluyan habag nakabinbin pa ang kanilang kaso laban sa kompanya.

Kalaunan, nagkaroon sila ng areglo ng kompanya kung saan pinapirma sina Julita sa isang Compromise Agreement.

Umuwi na sa Pilipinas pagkatapos nito sina Julita. Pagdating dito ay agad silang nagsampa ng kaso sa tanggapan ng Labor Arbiter laban sa recruitment agency at laban sa kompanya.

Inakyat nina Julita sa Court of Appeals ang kanilang kaso.

Dito, binaliktad ng Court of Appeals ang hatol ng NLRC na hindi tinanggal at kusang umuwi sina Julita.

Ayon sa Court of Appeals, tinanggal sila sa kanilang mga trabaho dahil pinauwi sila ng kompanya.

Pinagbayad ang kompanya at ang agency ng backwages nina Julita ng Court of Appeals.

Pero dahil umiiral na ang Republic Act No. 10022 noon, sinabi ng Court of Appeals na limitado lamang ang backwages na makukuha nina Julita at iyon ay hindi lalampas sa tatlong buwang sahod kada taon na naiiwan pa sa kanilang mga kontrata.

Hindi sang-ayon sa naging hatol na ito sina Julita at iniakyat nila ang kanilang kaso sa Korte Suprema.

Pinanigan ng Korte Suprema sina Julita.

Nilinaw ng Korte Suprema na ang paglalagay ng limitasyon sa backwages na makukuha ng isang OFW na biktima ng illegal dismissal ay lumalabag sa Saligang Batas ng Pilipinas.

Ayon sa ating Labor Code, ang isang manggagawa na biktima ng illegal dismissal ay babayaran ng kanyang backwages mula sa panahong siya ay tinanggal hanggang sa panahong siya ay maibalik.

Sa madaling sabi, walang limitasyon sa backwages na binibigay sa kanya.

Ang isang OFW ay walang pagkakaiba sa ibang klaseng manggagawa. Hindi rin dapat lagyan ng limitasyon ang backwages na kanyang matatanggap bunga ng kanyang illegal dismissal.

Ang paglagay ng limitasyon sa backwages na matatanggap ng isang OFW samantalang hindi naman nilalagyan ng limitasyon ang backwages ng ibang manggagawa ay paglabag sa equal protection clause ng ating Konstitusyon, paliwanag ng Korte Suprema.

Dahil dito, labag sa ating Saligang Batas ang probisyon ng RA No. 10022 at hindi ito dapat bigyan ng bisa.

Ganito kung mahalin ng ating Korte Suprema ang mga OFW, mga kasama.

W hat do the following have in common?

• the recent spate of killings in Negros, Bukidnon, Bicol and elsewhere;
• the bombing of Lumad communities and closure of Lumad schools;
• the red-tagging, terrorist-branding and other attacks on activists;
• the Armed Forces of the Philippines (AFP)-invented ridiculous “Oust Duterte” conspiracies and conjured matrices;
• the trumped-up criminal and sedition charges, illegal arrests and detention of a broad range of critics of the administration;
• government’s termination of the peace talks with the National Democratic Front of the Philippines (NDFP) and announcements and fake news of New People’s Army (NPA) members “surrendering in droves”;
• All of the above are part of the “whole-of-nation approach” (or WONA) being bannered by the AFP as the “new paradigm” that would “end the local armed conflict” or the “communist insurgency”.

Here are 10 things we the people should know about WONA but which the generals in the national security establishment are not telling us.

1. WONA is NOT a new paradigm or concept. It is an old, worn-out concept and approach derived from US counter-insurgency (COIN) doctrine. WONA is synonymously or interchangeably used with “comprehensive approach” in US COIN manuals to address persistent problems and difficulties in coordinating US military and civilian forest involved in “peace and stabilization” operations in countries they had invaded, occupied or intervened militarily such as Iraq, Afghanistan and Sudan. The difficulties are aggravated by the complexities of US forces dealing at the same time with the host or local government’s military, civilian agencies and the population at large. Studies show the WONA has not adequately solved these problems and difficulties.

2. The concept and program of involving civilian government agencies and the private sector goes as far back as 1992, in then Pres. Fidel Ramos’ Oplan Mamamayan. Ramos realized from the failed COIN campaigns of the Marcos dictatorship (Oplan Katatagan) and Corazon Aquino (Oplan Lambat-Bitag) that the Communist Party of the Philippines (CPP) and NPA cannot be defeated nor destroyed through military operations alone.

3. The Arroyo regime adopted the same US-directed “holistic approach to addressing the insurgency problem” in its 2001 National Internal Security Program (NISP 2001), better known by its AFP campaign Oplan Bantay Laya. The BIG difference — what was really NEW in Bantay Laya was the policy and practice of unleashing military operations to “neutralize” unarmed activists and leaders of progressive organizations in urban areas nationwide. These were tagged as “communist fronts”, “enemies of the state” and as “CPP-NPA legal political infrastructure” that had to be destroyed in order to defeat the NPA. This brought about the horrific and unprecedented rise in extra-judicial killings from 2001 to 2006.

4. In 2006, then AFP Chief of Staff Gen. Hermogenes Esperon declared Oplan Bantay Laya an unqualified success, claiming it cut NPA strength by 5,000, from 12,000 to 7,000. Arroyo unabashedly displayed her approval of and elation over the bloody, murderous campaign by specially citing and congratulating the notorious Gen. Jovito Palparan in her 2006 State of the Nation Address (SONA) for “doing good work”.

5. Arroyo’s NISP 2007 (or Oplan Bantay Laya 2) is described in AFP documents as “enhanced NISP 2001”. It refurbishes the political, information, economic and security aspects of the “holistic approach” into “5 offensives” (political, legal, strategic communications, economic and military), as well as “3 programs” (DDR, or disarmament-demobilization-reintegration, as well as amnesty, and human rights).

Extra-judicial killings off unarmed activists and leaders continued, but scaled down as a result of universal outrage and condemnation here and abroad, capped by the investigations and findings of UN Special Rapporteur for extrajudicial, summary and arbitrary executions, Philip Alston (Feb 2007), Amnesty International (Aug 2006) and the Arroyo-created Melo Commission. All attributed most of the killings and the impunity with which these were perpetrated by elements of state security forces. Alston and Amnesty International went further to conclude the perpetrators acted in line with the state’s counter-insurgency program NISP 2001 and Oplan Bantay Laya.

To sustain the attacks on the so-called “legal political infrastructure”, Arroyo created the Inter-agency Legal Action Group (Ialag) to plan, direct and implement the “legal offensive”, i.e., filing trumped-up criminal charges, arrest and detention of targeted leaders and members of the legal democratic movement.

6. The phrase “whole-of-nation” was used in Oplan Bayanihan, the AFP’s implementing campaign for Aquino III’s 2011 National Internal Peace and Security Plan (NISP 2011-2016). Closely hewing to the 2009 US COIN Guide, it describes the collaborative roles of the civilian and military components. On paper, it asserts the primacy of the non-military component, with the military playing only an enabling role.

In practice, however, the military was the main and leading force, set the direction and held the initiative over the civilian component throughout. Extrajudicial killings and other grave human rights violations, including the “legal offensive” continued unabated.

7. The current “new paradigm” so-called was first announced by the AFP in September 2018, along with a proposal for a “national task force to end the communist insurgency by mid-2019.” The revelation of a supposed “Red October” Oust-Duterte plot signaled the escalation of attacks against the legal democratic movement. Trade unions and worker’s strikes, youth organizations and schools, peasants’ and indigenous peoples’ struggles, churches and hospitals, environment and human rights defenders, peace advocates — all were accused of being recruiters and training grounds for the CPP-NPA.

If this sounds like Oplan Bantay Laya over again, it is because the proposal “to end the communist insurgency using the “whole-of-nation approach” is in line with NISP 2018-2022, which the AFP describes as an “enhanced version of NISP 2007” or “E2NISP”(since NISP 20074 is “E1NISP”).

8. In the AFP proposal, the five offensives and three programs in NISP 2007 are transformed to twelve (12)”pillars” or “clusters” of cooperation, wherein each “pillar” is assigned a cluster of civilian and military/security agencies.

9. Executive Order 70, dated 4 December 2018, seeksto institutionalize the whole-of-nation approach in attaining inclusive and sustainable peace, create a national task force to end local communist armed conflict, and direct the adoption of a national peace framework. Like the 2011 Oplan Bayanihan and the 2009 US Counterinsurgency Guide, it purports to prioritize and harmonize the non-military, i.e., economic and political aspects of the counter-insurgency drive (such as delivery of basic services and social development packages) and ensure the active participation of all sectors of society in the pursuit of the country’s peace agenda.

Not so curiously now, the EO 70 makes special mention of state universities and colleges (SUCs) in directing all government departments, bureaus, agencies or instrumentalities to “render the necessary support to the Task Force” But it not only underplays, it covers up and is totally silent about the military and “security” aspects such as the so-called legal offensive and the “neutralization” or destruction of the so-called “legal political infrastructure of the communist terrorists”.

10. EO70 institutionalizes and declares government’s total abandonment of its commitment to and obligations in implementing Comprehensive Agreement on Respect for Human Rights and International Humanitarian Law (Carhrihl) and in forging basic political, social and economic reforms that would address the roots of the armed conflict and bring about a just and lasting peace. It has also stripped off the pretense of shifting to local peace talks instead of national peace negotiations by pursuing “local peace engagements” aimed at enticing surrenders and encouraging capitulation.

Conclusion

More than a year has passed since the Duterte government announced its intention to shift to local peace talks instead of negotiating with the NDFP for basic reforms. Eight months have passed since the formal announcement of the “new paradigm” or the whole-of-nation approach. What we have seen and experienced so far has not brought us any closer to an “inclusive and sustainable peace”. Rather, we are thrown back to the dark and bloody years of Oplan Bantay Laya and could fall further back to the martial law years. Only the people’s active resistance will prevent that, in what would more truly be a whole-of-nation effort.

Itinuturing namin ang nabalitang pagsunog sa daan-daang kopya ng Pinoy Weekly na nakalagak sa subscriber naming komunidad ng mga maralitang nag-okupa ng tiwangwang na pampublikong housing project sa Pandi, Bulacan bilang lantarang atake sa karapatan sa pamamahayag.

Mariin naming kinokondena ang naturang panununog, na mistulang pagkakait sa mga mambabasa ng PW ng kanilang karapatang makabasa at makaalam—mga karapatang itinatadhana sa Saligang Batas. Pagkakait din ito sa karapatan sa pag-aari ng mga maralitang residente na subscribers ng aming magasin.

Alternative media outfits demand accountability over the sustained and systematic cyber attacks launched against them for over three months.

On March 29, Altermidya, Bulatlat, Kodao Productions and Pinoy Weekly filed a civil case against two companies found to be the sources of distributed denial of service attacks (DDoS). Article 32 (3) of the Civil Code states that any one who violates constitutional freedom of the press may be held liable for damages.

Today, Sept. 9, is the pretrial conference on the said case. The National Union of Peoples’ Lawyers (NUPL) is representing the four media outfits in the case.

In their replies, IP Converge and Suniway have denied direct knowledge to the cyber attacks launched against the websites of Bulatlat, Kodao, Pinoy Weekly and Altermidya.

IP Converge admitted that it leased 64 IP addresses to Suniway, including the IP address identified by Qurium Media Foundation to be the source of cyber attacks. It’s interesting to note that IP Converge, in its reply, has included cross-claims against Suniway. It states, “Suniway has complete control over the leased IP address (or Subject IP Address) which allegedly caused the DDoS attacks on Plaintiffs’ websites. Ergo, Suniway alone should bear the consequences.”

“Suniway should be held liable for all the damages and expenses caused to IP Converge as a result of this case, and for whatever amount may be adjudged against IP Converge by virtue of the complaint,” the IP Converge further stated in its Answer.

Both companies said they neither have control nor access to the IP addresses they lease to clients. They also cite the Data Privacy Act for not acting on the cyber attacks.

Both companies cannot simply feign ignorance. CIVICERT, a computer emergency response team for civil society organisations of which Quirum is a member (the one who did the forensic report), wrote to IP Converge four times to report about the cyber attacks emanating from their infrastructure. IP Converge did not reply to any of these emails. In its reply to the complaint, IP Converge said the recipients may have missed the emails because they receive hundreds of emails in any given day. Suniway, on the other hand, did not squarely answer our allegations, primarily that the IP addresses were traced to their infrastructure.

Both have also filed counter-claims for “besmirching their reputation.” IP Converge demands P1 million from each plaintiff for moral damages, P1 million each for exemplary damages and P1.5 million for attorney’s fees and cost of litigation. Suniway is claiming P2 million for moral damages, P500,000 for exemplary damages and P500,000 for attorney’s fees at cost of litigation. In sum, both companies are claiming a total of P12.5 million. We view this as a form of intimidation given that all the plaintiffs are non-profit media outfits.

We firmly believe that legitimately exercising a right and seeking appropriate redress at the proper forum when that right is violated can never be penalized or begrudged.

Altermidya – People’s Alternative Media Network
Bulatlat
Kodao Productions
Pinoy Weekly

Noong ikalawang hati ng dekada ’90 pataas, maraming estudyanteng aktibista ang naakit magbasa ng mga sanaysay ni Gelacio Y. Guillermo, kasama ang mga naisulat niya sa nom de plume na nom de guerre din na Kris Montañez. Mga aktibistang mahilig, bukod sa pambansang kalagayan at rebolusyon, sa panitikan at kultura – sa panunuring panlipunan din, at sa mga kaisipan sa pangkalahatan. Pagkatapos ng mga batayang akda ni Joma, ang ilan, si “Gelas” na ang binabasa.

Panahon iyun ng “katapusan ng kasaysayan”: sinamantala ng imperyalismong US ang pagbagsak ng modernong rebisyunismo sa Unyon Sobyet at ang lalong pagbubukas sa merkado ng modernong rebisyunismo sa China para palabasing natalo ng kapitalismo ang sosyalismo. Sa bansa, sinagpang din ang tunggalian sa Kaliwa. Hambog ang kapitalismo: ito raw ang maghahatid sa mundo ng demokrasya at kaunlaran. Ang bansa, magiging NIC daw sa “Philippines 2000.”

Sa Pilipinas, mapapanatiling buhay ang mga kaisipang radikal sa nagpupunyaging kilusang makabayan. Sa akademya, sa pangkalahatan ay mahina ang naturang mga kaisipan, pero pinakamasigla na sa larangan ng panitikan, sining at kultura. May mga aktibistang magbabasa kay Guillermo, at sa kanyang mga “tsokaran” din, dahil required reading sa ilang klase; may mga magbabasa dahil inirerekomenda at tinatalakay, bukambibig pa nga, ng mga naunang kapwa-aktibista.

Gelacio, kasama si Cesar Lacara, awtor ng “Sa Tungki ng Ilong ng Kaaway: Talambuhay ni Tatang.” Kuha sa bahay nina Tatang sa Tondo, Manila. Larawan ni Jimmy A. Domingo

Maraming dahilan para tanggihan ang pagtingin ng pilosopong si Georg Lukacs na higit sa anumang tesis, ang metodo ang mahalaga sa Marxismo. Pero tampok ang metodo sa maraming akda ni Guillermo. Lagi siyang nagmumula sa masaklaw na pagsusuring rebolusyunaryo sa kalagayan at kasaysayan ng bansa, sa pakikibaka at kontra-pakikibaka, hindi sa tanaw mula sa balon ng panitikan at kultura, bago tumutungo sa huli – nang dala ang malalim na kalaaman sa mga ito.

Ang natatangi sa mga sanaysay niya ay ang yaman ng impormasyon, karanasan at matalas na pagsusuri hinggil sa rebolusyunaryong panitikan at kultura kung saan ito pinakamahalaga – sa hanay ng masang magsasaka sa kanayunan, kaugnay ng armadong pakikibakang isinusulong ng New People’s Army o NPA. Iilan lang, kung mayroon man, sa kanyang mga kasabayang manunulat ang maramihang nakapaghango ng mga ito para ihapag sa mga mambabasa.

Sa kabila ng, o marahil dahil sa, lalim ng lubog niya sa rebolusyunaryong panitikan at kultura, at mismong pakikibaka, hindi kakikitaan ang mga sanaysay niya ng bara-barang pasada at husga sa mga personahe ng di- o kontra-rebolusyunaryong kaisipan. Masinsin ang kanyang pagbasa sa kanila, masinop ang mga kategoryang ginamit sa kanila, at mapagpasya siyang nagsasara ng mga usapin sa mambabasa kahit hindi kakikitaan ng pagsisikap na patahimikin ang tinutuligsa.

Kakatwa na marami sa mga sulatin niya, na bumubuo ng isang rurok ng pagbuo at pagbubuod sa rebolusyunaryong panitikan at kultura, ay nagawa noong dekada ’80, panahon ng pagliko’t pag-ikid ng pakikibaka. Sa kalakhan, dahil sa mahigpit na pagtangan ng mga ito sa mga batayang prinsipyo, at sa pangunahing porma ng paglaban, nanatili silang wasto, makabuluhan sa dekada ’90 at higit pa – bagamat dapat maging kritikal kung mayroon pa ring ipa sa bigas, kumbaga.

Sa mga sanaysay ni Guillermo, makikita ang lubos na pagpaloob ng intelektwal sa rebolusyon. Sa mga ito, rebolusyunaryo siya higit sa lahat – bago maging manunulat, alagad ng sining o manggagawang pangkultura. Pangunahin kung pangunahin: sa tanaw ng rebolusyon nagmumula ang tanaw ng rebolusyong pangkultura. Rebolusyunaryong panitikan at kultura na nag-aambag sa armadong pakikibaka. Para bang NPA pa rin na nagpapaliwanag sa masa kapag tinutuligsa ang mga katunggaling intelektwal at mga impluwensyado nila.

Si Gelacio, tagapagsalita hinggil sa kalagayan ng panitikan at sining ng pesanteng Pilipino sa isang kumprenensiya ng inisponsor ng Gapas Foundation. Larawan ni Jimmy A. Domingo

Ngayon, sa pagpanaw niya, nalalaman natin ang buhay na humubog sa mga sulatin. Lumaki’t nagkaisip sa Hacienda Luisita, naging working student. Unang hati ng dekada ’60 pa lang, nakikisangkot na bilang aktibista at manunulat. Nakapagturo at napatalsik sa maraming paaralan kaugnay ng pagmumulat at pag-oorganisa. Nag-underground noong Batas Militar at lumahok sa armadong paglaban. Tumulong sa pagsulat at paglilimbag ng maraming rebolusyunaryong akda.

Pumanaw na si Guillermo, pero nagpapatuloy ang kilusan. Ang mga akda niya, nasulat man sa nakaraan, ay kumakatawan sa isang rurok ng pakikibaka at rebolusyunaryong gawain sa panitikan at kultura. Sa pagpupunyagi ng kilusan ng sambayanan, patuloy siyang babasahin para kuhanan ng aral at inspirasyon – katunayan, papaigting hanggang tagumpay. Mananatili siyang buhay, at nasa hinaharap pa ang lubusang paggagap at pagyakap sa kanya.

09 Setyembre 2019

May dahilan para magalit, may dahilan para umibig.

Tama lang na huwag nang gunitain ang kaarawan ng isang Ferdinand Marcos tuwing Setyembre 11. Markahan na lang sa kalendaryo ang Setyembre 21 at alalahanin ang pinagdaanan ng bansa sa kamay ng mga Marcos at ng mga taga-suporta nila.

Apatnapu’t pitong taon na ang nakalipas mula nang ipataw ni Marcos ang Batas Militar sa bansa. Malinaw ang datos tungkol sa mga dinukot, kinulong at pinatay, bukod pa sa mga kaso ng tortyur at panggagahasa. Patuloy ang pagtangis ng mga pamilyang inulila dahil ang kanilang kamag-anak ay sinalaula. Pagkatapos ang mahigit apat na dekada, mayroon pa ring nawawala.

Kung mayroon mang hindi nawawala, ito ay ang hindi masukat na pang-ekonomiyang yaman at pampulitikang kapangyarihan ng mga Marcos. Korte na mismo ang nagpatunay na nagkasala ang isang Imelda Marcos sa kasong graft. Dapat ay nakakulong na siya, pero wala pa siya sa loob ng selda. Nagsimula ang kaso laban sa kanya noon pang 1991 at nito lang 2018 ibinaba ang desisyon ng korte. Ang paghihintay ng halos tatlong dekada ay nauwi na ba sa wala? Nasaan na nga ba ang hustisya?

Hindi pa ba sapat ang kontekstong ito para magalit? Mainam sigurong balikan ang ilang estadistika. Ayon sa Human Rights Victims’ Claims Board (HRVCB), ang pinal na listahan ng mga biktima ng Batas Militar na makakakuha ng kompensasyon ay may 11,103 pangalan, at ito ay 14.66 porsyento lang ng kabuuang 75,749 na aplikante. Ang perang makukuha ay mula sa P10 bilyong tagong yaman ng mga Marcos na narekober ng Presidential Commission on Good Government (PCGG).

Kung tutuusin, masyadong maliit ang nasa pinal na listahan ng HRVCB kung ikukumpara sa datos ng ilang lokal at pandaigdigang organisasyon. Halimbawa, umaabot daw sa 70,000 ang kinulong, 34,000 ang tinortyur at 3,240 ang pinatay noong panahon ng Batas Militar, ayon sa Amnesty International.

Tunay na may batayan ang kolektibong galit na dapat na nararamdaman ng mga mamamayan. Pero pinipilit ng mga nasa kapangyarihan na huwag gunitain ang nakaraan sa makatotohanang paraan. Una, mahalagang alyado ng mga Duterte ang mga Marcos. Ikalawa, pinipilit sikilin ang kultura ng aktibismo ng kabataan. Ikatlo, binabago ang interpretasyon ng kasaysayan sa kabila ng hindi maipagkakailang datos, partikular ang pagpapalayas sa mga Marcos sa Malakanyang sa pamamagitan ng pag-aalsa ng mga mamamayan noong 1986.

Kung tutuusin pa nga, puwede mong sabihing pansamantala lang ang puwersadong pagpapalayas sa mga Marcos. Depende sa magiging desisyon ng Presidential Electoral Tribunal (PET), nariyan ang posibilidad na mapapalitan ang kasalukuyang Bise Presidente na si Leni Robredo ng isang nagngangalang Ferdinand “Bongbong” Marcos, Jr. Alam nating lahat na siya ang anak ng diktador na napatalsik sa puwesto.

Kung puwede pang magdagdag, hindi naman nawala sa puwesto ang mga Marcos dahil unti-unti silang nakabalik sa lokal na pamamahala, doon sa tinatawag nilang “Solid North.” Ang mga kasalukuyang gobernador at bise-gobernador ng Ilocos Norte, pamilyar ang mga apelyido – Matthew Joseph Marcos Manotoc at Cecilia Araneta-Marcos. (Kung sakaling hindi pa ninyo alam, si Matthew ay anak ni Imee samantalang si Cecilia ay asawa ng namayapa nang si Mariano “Nonong” Marcos II na pamangkin ng namayapa na ring si Ferdinand).

At mula sa lokal, hindi na nakakagulat ang kanilang pagbalik sa pambansang pamamahala. Ang dating gobernador ng Ilocos Norte na si Imee Marcos, senador na ngayon. Nakakuha kasi siya ng 15,882,628 na boto. Sa ganitong sitwasyon, dapat bang sisihin ang mga tinaguriang “bobotante” sa muling pagbabalik ng mga Marcos? Hindi po. Tandaan nating ang pagpili ng kandidato ay hindi pribilehiyo para sa marami. Kadalasan, puwersado silang bumoto para sa ilang nasa kapangyarihan. Kung hindi kayang bilhin ang kanilang boto, dinaraan sa pananakot at iba pang maruming paraan ang “kampanya,” lalo na’t kailangan ng mga pulitikal na dinastiyang tulad ng mga Marcos na manatili sa kapangyarihan.

Pero sa kabila ng kolektibong galit mula sa mga mamamayang nagngingitngit, mainam na tandaang may dahilan pa rin para umibig. Kung mahaba ang listahan para magalit, paumanhin po kung maikli lang ang paliwanag para umibig sa panahon ng karahasan.

Para sa kabataang at marami pang mamamayang patuloy na nakikibaka sa kabila ng pananakot at intimidasyon ng mga nasa kapanyarihan, hindi matatanggal ang ngiti sa labi ng mga may edad nang katulad ko tuwing makikita ang kanilang pagtataas ng kamao. Sadyang may pag-asa pa ang bayan sa kabila ng kapitulasyon ng mga nasa kapangyarihan sa mga Marcos.

Patuloy at patuloy na gugunitain ang malagim na naranasan ng bayan sa kamay ng mga Marcos kahit ilang dekada o siglo pa ang lumipas. Dahil sa pag-ibig para sa patuloy na pakikibaka, hinding hindi mawawala ang galit sa kanila.

Para makipag-ugnayan sa awtor, pumunta sa https://risingsun.dannyarao.com

Pinakiusapan nina Mitch ang mga pulis na nandoon. Pero tumangging makialam ang mga ito.

“Wala kaming magagawa. Taong bayan na ang nagrereklamo,” sabi daw ng pulis. Pinanood nila, ng mga pulis, ng mga militar na nandoon, ng mga kasapi ng Kalipunan ng Damayang Mahihirap (Kadamay), habang pinapasok ng mga taong miyembro ng bagong-tatag na grupong “Pro-Government” ang opisina ng Kadamay sa Atlantica housing sa Pandi, Bulacan, Setyembre 8 ng tanghali.

“Sinira nila ang padlock. Walang tao sa opisina. Nilabas nila ang mga dokumento, mga logbook, mga (kopya ng) Pinoy Weekly. Dinala sa circle (sa rotunda sa loob ng Atlantica), saka sinunog,” ani Mitch, miyembro ng Kadamay sa Atlantica, housing project ng gobyerno na isa sa mga inokupa ng mga maralitang walang tahanan noong Marso 2017.

Sa mga larawang nakuhanan ng pangyayari, makikita ang gabundok ng papel na sinunog. Sa tantiya ng Pinoy Weekly, di-bababa sa isanlibong kopya ng magasin ang sinunog. Bulk subsciber kasi ng PW ang mga residente ng Atlantica at iba pang inokupahang pabahay sa Pandi.

Samantala, sa covered court sa loob ng Atlantica, naunang nagtipon ang mga miyembro ng “Pro-Government.” Nagprograma sila. Bitbit ng mga tao ang mga plakard, puro pag-aalimura sa Kadamay, sa mga lider nito kasama ang pambansang tagapangulo na si Gloria “Ka Bea” Arellano. Naglagay sila ng effigy ng kabaong, nakalagay ang pangalan ng lokal na lider ng Kadamay. Iniladlad ang watawat ng Kadamay, itinabi sa watawat ng Communist Party of the Philippines, saka sinunog.

Lahat nang ito, nasa presensiya ng mga opisyal at miyembro ng Philippine National Police (PNP)-Pandi, at ng ilang opisyal at miyembro ng 48th Infantry Battalion ng Philippine Army.

Mga sundalo ng 48th IB ng Army, sa Atlantica. Kontribusyon

Kuwento ni Mitch, ito lang ang pinakahuli sa serye ng mga bayolenteng aktibidad ng “Pro-Government.” Noong Setyembre 3, nabulabog ang komunidad nang matapos ang General Assembly ng Kadamay sa Atlantica, nagpaputok ng sumpak ang isang “Jun” (“dating sekyu dito, ng Kadamay, nagbabantay ng checkpoint sa gate,” ani Mitch) na ngayo’y taga-“Pro-Government” na.

Pina-blotter nina Mitch ang insidente sa malapit na presinto ng pulis. Pero mistulang ininteroga ng mga pulis ang mga taga-Kadamay. “Sinulat lang nila sa scratch paper (ang interbyu),” alala ni Mitch. “Kaya tinanong ko, ‘Bakit hindi n’yo ho ilagay sa logbook?’ Kung sa scratch paper ilalagay, magiging basura lang ‘yan. ‘Yun na nga, naging basura na.” Walang nangyari sa reklamo nila.

Matapos ang pagpapaputok, gabi-gabi ang pag-iikot sa mga kabahayan sa Atlantica, kuwento pa niya. May mga bahay na pinasok, hinahanap ang isang lokal na lider ng Kadamay. Siyempre, walang mandamyento na maiprisinta ang mga pumasok.

Noong Setyembre 6, nagpapasok ang “Pro-Government” ng mga hakot nitong tao para “mag-okupa” ng iba pang natitirang di-okupadong yunit ng bahay sa Atlantica — para isisi sa Kadamay. Pinaalis din ito ng mga pulis. Inamin ni Maj. Joy Placido, hepe ng PNP-Pandi, na hindi miyembro ng Kadamay ang mga pumasok.

Pagpasok sana ng mga miyembro at lider ng Kadamay-National sa Atlantica — bago hinarangan ng mga tao ng “Pro-Government.” KR Guda

Setyembre 14, isang linggo matapos ang mga panununog, isang diyalogo ang isasagawa sana ng mga mambabatas ng blokeng Makabayan sa Pandi para alamin ang kalagayan ng mga residente roon, mahigit dalawang taon matapos ang okupasyon. Pero napag-alaman ito ng mga pulis, at ng grupong “Pro-Government”, at hinarangan ang Makabayan, gayundin ang mga miyembro ng iba’t ibang progresibong organisasyon na dadalo sana sa diyalogo, na makapasok sa Atlantica.

Niyakap ni Nanay Inday Bagasbas ng Kadamay-National ang isang nakabarikadang miyembro daw ng “Pro-Government” nang makilala niyang dati itong miyembro ng Kadamay. Naiyak ito, at sinabing “hirap na hirap na kami.” KR Guda

Naglabas ng sound system ang mga nakabarikadang miyembro ng “Pro-Government.” “Hindi na kami paloloko sa Kadamay!” sigaw ng isang lider nito. Sa panayam ng Pinoy Weekly sa mga nakabarikadang miyembro ng “Pro-Government,” (tumanggi silang magbigay ng pangalan) sinabi nilang nakatanggap daw sila ng balitang ookupahin ng Kadamay ang mga bahay nila at palalayasin sila. Pero sabi nina Mitch, hindi ito totoo, dahil alam ng naturang grupo na may pupuntang mga miyembro ng Makabayan — sina Bayan Muna Reps. Carlos Zarate, Gabriela Rep. Arlene Brosas at ACT Teachers Rep. France Castro — para makipag-usap sa mga residente ng Atlantica.

Sa pakikipag-usap ng Pinoy Weekly sa mga miyembro ng “Pro-Government,” inamin ng mga ito na mga pulis ang nagsabi sa kanila na ookupahin daw ng Kadamay ang mga bahay nila. Siyempre, pinabulaanan ito ng Kadamay, lalo na ni Ka Bea Arellano na, sa kabila ng mga banta sa buhay niya’y pumunta pa rin sa naunsiyaming diyalogo.

“Hindi naman namin kayo kaaway,” sabi ni Arellano sa mga miyembro ng “Pro-Government”. Kaya lang, aniya, huwag naman silang pagagamit sa militar at pulis na nagnanais bawiin ang mga tagumpay ng mga residente ng mga pabahay ng Pandi — mga residenteng pinangunahan ng Kadamay para mag-okupa sa mga tiwangwang na government housing projects sa Pandi noong Marso 2017.

Tantiya nina Mitch, aabot sa isangkapat lang ng mga residente ng Atlantica ang nakuha ng “Pro-Government.” Karamihan pa rin, bahagi ng Kadamay. Sa hiwalay na panayam ng Pinoy Weekly sa iba pang residente ng Atlantica na tumangging magpakilala, sinabi nilang tumatanggap ng bayad ang mga lider ng “Pro-Government”: PhP8,000 kada buwan, at dalawang sako ng bigas, mula sa militar at pulis. “Pero yung mga lider lang yun. Yung iba, niloloko lang nila,” sabi ng isang residente.

Si Ka Bea Arellano, sa Villa Lois housing sa Pandi. KR Guda

Ginamit din ng pagrekluta ng grupo ang mga reklamo ng ilang residente sa ilang lokal na lider ng Kadamay — mga dating lider na noong nakaraang taon pa’y tumiwalag na sa Kadamay at narekluta na ng militar at pulis para maging ahente. Pangunahin na rito si Jeffrey Ariz, dating miyembro ng Kadamay na tinuturong lider ngayon ng “Pro-Government.” Nasa kalinga siya ngayon, ayon sa mga residente, ng 48th IB ng Army.

Lahat nang ito, nagpapakita ng planadong atake ng rehimeng Duterte sa mga maralitang organisado sa Pandi sa ilalim ng Kadamay. “Gusto nilang agawin ang tagumpay natin,” sabi ni Ka Bea. Isang malakas na pagsisiwalat sa bulok na sistema ng pampublikong pabahay ang kampanyang okupasyon ng Kadamay noong 2017. Ayaw na ng rehimeng Duterte na maulit pa ito. At ang nagawa nang pag-ookupa sa Pandi, gusto nang bawiin nito.

“Dumaan na sila sa lahat ng proseso (para maigawad ang mga pabahay ng Pandi),” ani Ka Bea. “Pero pinatatagal ng National Housing Authority ang pag-aapruba.” Ngayon, ginagamit ng militar at pulis ang pagkainip ng ilang residente para atakehin ang Kadamay.

Pero magpapatuloy sila, ani Mitch. Noong gabi ng Setyembre 14, sa kabila ng mga banta sa kanila ng de facto Batas Militar sa mga pabahay ng Pandi, nag-ikot ang mga lider ng Kadamay sa Atlantica, nagsagawa ng pulong masa sa kalapit na pabahay na San Luis at iba pa. At dahil nasa katwiran silang mga maralita, ani Ka Bea, matatanto rin ang kabulukan ng mga pakay ng rehimeng Duterte para sirain ang pambihirang pagkakaisa ng mga maralita ng Pandi.

Para sa maraming Pilipino, ang Martial Law ng nasirang pangulong si Ferdinand Marcos ang isa sa pinakamadilim na bahagi ng ating kasaysayan. Ipinuwesto ni Marcos ang sarili bilang pasistang diktador at ginamit ang buong armadong puwersa ng Estado laban sa oposisyon at sa lumalawak na paglaban ng mga mamamyan.

Libu-libo ang naging biktima ng pagpatay, pagdukot, pagtortiyur, arbitraryong pagbilanggo, marahas na pagbuwag sa mga welga at protesta, at iba pang paglabag sa karapatang pantao na hanggang ngayo’y wala pang nakakamit na tunay na katarungan.

Kaya naman labis na nakakabahala, kung hindi nakakagalit, ang pagmamaniobra ngayon ng administrasyong Duterte na ibalik ang lagim ng batas militar. Mabigat ang batayan ng iba’t ibang organisasyon, mga institusyon at ng mga eksperto sa kanilang paggiit na umiiral ngayon ang de facto o hindi deklaradong Martial Law sa buong bansa.

Martial Law

Di deklarado pero umiiral ang Martial Law. Ramdam na ramdam ito sa buong bansa lalo ng mga manggagawa, magsasaka, kabataan, katutubo at iba pang sektor na sinasalanta ng mga atake ni Duterte sa kanilang mga karapatan.

Nauna nang ipinataw ni Duterte ang deklaradong Martial Law at pagsuspinde ng writ of habeas corpus sa buong Mindanao sa bisa ng Presidential Proclamation 216 noong Mayo 23, 2017. Layunin daw nitong sugpuin at pigilan ang paglaganap ng noo’y idineklara na nilang kontrolado nang “teroristang atake” sa Marawi. Pero sa nakalipas na mga taon, makailang-ulit na itong pinalawig ng Kongreso hanggang sa katapusan ng 2019.

Samantala, umiiral naman ang de facto Martial Law sa iba’t ibang bahagi ng bansa sa bisa ng Joint AFP-PNP Campaign Plan (Oplan) Kapanatagan. Ito ang kontra-insurhensiyang programa ni Duterte na bunga ng nilagdaang niyang Executive Order No. 70 na naguutos ng pagbuo ng National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC). Gumagamit umano ito ng “whole-of-nation approach” o pagpapakilos sa iba’t ibang ahensiya ng gobyerno sa layuning tuluyang sugpuin daw ang Communist Party of the Philippines, ang New People’s Army at National Democratic Front of the Philippines sa taong 2022.

Pero sa halip na mapatanag, lagim at karahasan ang hinahasik ng Kapanatagan sa iba’t ibang dako ng bansa lalo na sa mga rehiyon sa Visayas at Luzon na sinasalanta ngayon ng matinding militarisasyon at operasyong psy-war laban sa mga pinagbibintangan nilang kasapi o tagasuporta ng CPP-NPA-NDFP.

Nagpahayag na ng pagkabahala ang iba’t ibang institusyon at ahensiyang pandaigdig sa gera kontra-insurhensiyang programa ni Duterte. Matatandaang nauna nang nagpasa ng resolusyon Ang United Nations Human Rights Council (UNHRC) para imbestigahan ang lumalalang paglabag sa karapatanang tao sa bansa. Samantala, ang International Labor Organization (ILO), sa pangunguna ng iba’t ibang pandaigdigang pederasyon sa paggawa ay nagpahayag ng kagustuhang magpadala ng high-level mission para imbestigahan ang talamak na pagpatay at ilegal na pag-aresto sa mga unyonista at lumalabang manggagawa.

Ito’y matapos muling maihanay ang Pilipinas sa isa sa sampung bansang pinakamasahol sa karapatan sa paggawa sa buong daigdig ng International Trade Union Confederation. Samantala, tuluy-tuloy ang ilegal na pag-aresto at pagsampa ng mga gawa-gawang kaso laban sa mga unyonista, aktibista, mga consultant sa usapang pangkapayapaan at mga tagapagtaguyod ng karapatang pantao.

Sa Kabisayaan, nananalasa ang Oplan Sauron, pangrehiyong kontra-insurhensiyang programa ng NTF-ELCAC, na itinuturong nasa likod ng malawakang patayan sa Negros at iba pang atake sa karapatan ng mga magsasaka, manggagawa, mga abogado, taong simbahan, lokal na mga opisyal at mga tagapagtaguyod ng karapatang pantao sa rehiyon.

Sa Kamaynilaan, malawakan ang ilegal na pag-aresto, panghaharas at pananakot laban sa mga unyonista, mga aktibista at tagapagtaguyod ng karapatang pantao ng pinagsanib na puwersa AFP at PNP sa ilalim ng Implementation Plan Kalasag, lokal na bersiyon ng Kapanatagan sa Kamaynilaan.

Taktika rin ng panlalansi ang pagpapakalat ng AFP, PNP, at iba pang ahensiya ng gobyerno ng kasinungalingan at paninira sa legal na mga organisasyong pinagbibintangang “prente” ng CPP-NPA-NDFP. Kabilang sa mga ito ang red-tagging, pagbabandera ng mga pekeng sumukong rebelde (fake surenderees), pagsasampa ng mga gawa-gawang kaso, at iba pa.

Kamakailan, ginamit pa ng AFP at PNP sa pangunguna mismo ni dating PNP Chief at ngayo’y Sen. Ronald “Bato” dela Rosa ang magulang ng mga kabataang aktibista para magkalat ng intriga at magpalutang ng gawa-gawang kaso ng kidnapping laban sa Kabataan Party-list at Anakbayan para ikatwiran ang panghihimasok ng militar sa mga paaralan na matagal nang ipinagbabawal ng batas.

Noong Pebrero 1, 2019, dinukot at ilegal na ikinulong ng mga puwersa ng AFP ang mga lider ng unyon sa Musahamat Farms, Inc. sa Compostela Valley. Ayon sa mga lider ng unyon, sinabihang hindi sila umano palalayain hangga’t hindi pumi pirma ng kasunduang umaaming sumukong mga rebelde at bawiiin ang pagkasapi ng unyon nito sa Kilusang Mayo Uno. Sa harap ng pananakot, napilitang pumirma ang mga manggagawa at di kalauna’y ipinrisinta sa media bilang rebel surrenderees.

Kamakailan, inanunsyo mismo ng AFP sa pamamagitan ng Philipipine News Agency ang disaffiliation ng Musahamat Workers Labor Union (MWLU) mula sa KMU at di umano’y nagtayo na ng bagong union sa tulong ng AFP.

Lumalabas na ang totoong ibig sabihin ng “whole-of-nation approach” ng AFP at PNP ay walang iba kundi paggamit ng buong rekurso ng gobyerno para sa malawakang kampanyang panunupil at panlalansi sa sambayanan.

Diktadura

Walang deklaradong Martial Law pero gaya noong panahon ni Marcos, hawak na din ni Duterte ang buong kapangyarihan ng gobyerno mula sa ehekutibo, lehislatura at hudikatura.

Tila isang “military junta” ang nagpapatakbo sa ehekutibo dahil sa pagluklok ni Duterte sa lampas 60 na opisyal ng AFP at PNP sa iba’t ibang ahensiya ng gobyerno. Samantala, nakuha naman niya ang hudikatura sa pamamagitan ng pagpapatalsik kay Chief Justice Ma. Lourdes Sereno dahil sa malakas nitong pagtutol sa mg autos ni Duterte kaugnay ng giyera kontra droga. Nagawa namang dominahin ng mga alyado ni Duterte sa Senado at Kongreso sa nagdaang halalan sa kabila ng mga alegasyon ng malawakang pandaraya at karahasan sa mga pambato ng blokeng Makabayan at oposisyon.

Susi ang paghawak ni Duterte sa buong makinarya ng gobyerno sa pagpapataw ng kanyang diktadura. Madali na niyang maipatutupad ang mga pasistang patakaran gaya ng pagbawi ng Anti-Subversion Law, pagpapatupad ng Human Security Act, ang matagal na niyang pinapangarap na huwad na pederalismo, at iba pa.

Kung tutuusin, di na nga niya kailangan ng pormal na deklarasyon ng Martial Law dahil hawak na niya ang buong kapangyarihan ng gobyerno. Sakaling may tumutol, napakadali naman para sa kanya na supilin ito sa pamamagitan ng pag-imbento ng mga kaso o sa simpleng pagdawit sa mga ito sa droga o kriminalidad gaya ng ginagawa niya sa mga kilalang lider ng oposisyon.

Hindi ligtas kay Duterte ultimo ang midya. Gaya ni Marcos, pilit ding binubusalan ang malayang pamamahayag sa pamamagitan ng iba’t ibang pamamaraan ng pagbubusal, panunupil, pananakot, panggigipit at paninira. Kamakailan, walang pakundangan nitong pina-aresto ang CEO ng Rappler, online media na kilalang tumutuligsa sa war on drugs ni Duterte, na si Maria Ressa sa bisa ng mga gawa-gawa at hinalukay na kaso.

Kung si Marcos, may malupit na kampanya para sa “disiplina”, si Duterte nama’y may kampanya “kontra-droga at kriminalidad”. Gaya ni Marcos, ginagamit ang pekeng mga kampanyang ito para maghasik ng takot at pilitin ang mga mamamayan na manahimik at sumunod na lamang kung ayaw mabiktima ng Tokhang o mabansagang “nanlaban”.

Diskontento

Pero bakit kailangan ni Duterte ng Martial Law? Tulad ni Marcos, kinakailangan nang gumamit ng labis-labis na karahasan para supilin ang lumalalang diskontento ng sambayanan sa kanyang mga bigong pangako at kontra-mamamamyang mga patakaran.

Pinupuntirya ng atake ni Duterte ang mga kilusang paggawa dahil sa lumalawak at lumalakas na pagtutol at protesta ng nagakakaisang-hanay ng mga manggagawa sa lumalala at nalegalisa pang kontraktuwalisasyon, patuloy na pagbarat sa sahod, laganap na kawalang trabaho, masahol na kalagayan sa paggawa, marahas na pagbuwag sa kanilang mga lehitimong protesta at welga, at pagbabawal sa kanilang mag-unyon.

Nagpoprotesta ang mga magsasaka dahil sa pagpapatuloy ng huwad na programang reporma sa lupa, pangangamkam ng mgalupang sakahan para gawing plantasyon ng multi-national na mga korporasyon at pagpapatupad ng mga patakarang makadayuhan gaya ng Rice Tariffication Law na pumapatay sa lokal na agrikultura.

Nagrereklamo ang taumbayan dahil sa walang puknat na pagtaas na presyo ng bilihin at bayarin sa serbisyo na dinudulot ng programa ni Duterte ng malawakang liberalisasyon, pribatisasyon at deregulasyon.

Umaangal ang mga Pilipino dahil lantarang pinagkakanulo ni Duterte ang soberanya at teritoryo ng bansa sa China, sa US at sa iba pang imperyalistang kapangyarihan. Sa huling pagdalaw nito sa Pangulo ng China na si Xi Jinping, humingi pa mismo si Duterte ng paumanhin sa paggigiit ng Pilipinas sa karapatan natin sa West Philippine Sea.

Nagkakaisa ang iba’t ibang sektor sa pagtuligsa sa “pekeng” giyera kontra-droga, mga mapanupil na polisiya at tiraniya ni Duterte dahil gusto nilang itaguyod ang demokrasya at kalayaan ng bansa.

Si Duterte mismo ang nagbibigay ng dahilan sa mga mamamayan para maging kritikal, tuligsain at magprotesta laban sa kanyang administrasyon. Tiyak na lalo pang titindi ang diskontento dahil sa tuluy-tuloy na pagraratsada ni Duterte ng napakarami pang patakarang nagpapasahol sa kahirapan, kagutuman at pagkabusabos ng mga Pilipino.

Laban bayan

Makailang-ulit nang napatunayan na sa kasaysayan na hindi basta-basta yumuko ang mga Pilipino sa mga diktador. Gaya ng Martial Law ni Marcos, makakaasa din si Duterte na hindi mananahmik lang ang sambayanang Pilipino sa harap ng kanyang pinaiiral na diktadurang paghahari.

Ngayon pa lang, kaliwa’t kanang welga na ang inilulunsad ng mga manggagawa na humahamon sa Martial Law ni Duterte lalo na sa export processing zones. Libu-libong estudyante na rin ang nagsagawa ng walk-out sa klase para tutulan ang panghihimasok ng militar at pulis sa mga kampus.

Samantala, lalo namang humihigpit ang pagkakaisa ng iba’t ibang sektor at grupong tutol sa pagpapanumbalik ng Martial Law at diktadura sa bansa. Nakatakda ang isang malaking pambansang protesta laban sa Martial Law at tiraniya ni Duterte sa Setyembre 20, isang araw bago ang anibersaryo ng Martial Law ni Marcos.

Inaasahan namang magsusunud-sunod at lalaki ang mga protesta laban sa Martial Law ni Duterte sa susunod pang mga buwan habang tumitindi ang mga pasistang atake sa mga mamamayan. Gaya ng paggulong ng mga protesta laban sa batas militar ni Marcos noon, maaaring dumulo rin ito sa panibagong “People Power” na magwawakas sa diktadurang Duterte.

Nitong Setyembre 4, 2019 ay binasura ng Korte Suprema ang isang petisyong naghahangad na tanggalin ang pagbabawal ng ating batas sa “same-sex marriage.”

Sa ating Family Code kasi ay nakalagay na ang pag-aasawa ay maari lamang gawin ng isang lalaki at isang babae.

Sa petisyon na isinampa ni Atty. Jesus Falcis sa Korte Suprema, hinangad niya na mawalan ng bisa ang probisyong ito ng Family Code.

Sinabi niya na walang ganuong binabanggit sa ating Saligang Batas na ang pag-aasawa ay maari lamang mangyari sa isang lalaki at babae. Kung ganun, sabi ni Atty. Falcis, dapat alisin sa Family Code ang artikulo kung saan nilimitahan ang pag-aasawa sa lalaki at babae lamang.

Marami sa LGBT (Lesbian, Gays, Bisexual, at Transexual) community ang natuwa sa kasong isinampa ni Atty. Falcis. Meron ding mga hindi kasali sa LGBT community ang sumuporta sa nasabing kaso.

Ayon sa survey ng isang US-based research  foundation, kabilang ang Pilipinas sa tinuturing na “most gay–friendly nations” sa buong mundo.

Sa 38 bansa na kasali sa survey, lumalabas na pang sampu ang Pilipinas sa pagiging gay-friendly. Sa buong Asia naman, numero uno ito.

Maaalala natin na noong 2007, isang grupo ng mga LGBT ang nais sumali sa halalan sa party-list. Ang grupong ito ay ang Ladlad.

Matatandaan na dinisqualify ito ng Commission on Elections (Comelec) sa dahilang hindi sapat ang bilang ng mga miyembro nito.

Umulit ang Ladlad noong 2010 na halalan ngunit muli itong dinisqualify ng Comelec sa dahilan ng imoralidad.

Umakyat ang Ladlad sa Korte Suprema at pinayagan ito ng Husgado na makasali sa 2010 na halalan.

Dangan nga lang at hindi ito nanalo sa nasabing eleksiyon.

Matatandaan rin na noong nakaraang Kongreso (17th Congress) ay isang panukalang batas tungkol sa karapatan ng mga LGBT ang muntik nang maaprubahan.

Ito ay ang Sexual Orientation and Gender Identity and Expression Equality (SOGIE) Bill.

Ayon sa panukalang batas na ito, pinagbabawal ang diskriminasyon batay sa kasarian.

Nakapasa na sana ang SOGIE bill sa Mabababang Kapulungan ng Kongreso ngunit pagdating sa Senado, hindi ito nakapasa.

Kaya, muli nilang inihain ang panukalang batas na ito sa 18th Congress ngayon.

Ngunit bakit na-dismiss ang kaso laban sa same-sex marriage ni Atty. Falcis sa Korte Suprema?

Teknikalidad ang dahilan, mga kasama.

Sinasabi kasi ng ating batas na dapat mayroon kang “legal standing” bago ka makapagsampa ng kaso sa husgado.

Ang ibig sabihin nito, mayroong posibilidad na makakadanas siya ng pinsala kapag hindi binigay ng husgado sa kanya ang kanyang hinihingi.

Sa bahagi ni Atty. Falcis, walang posibilidad na makakaranas siya ng pinsala kapag hindi binigay ng husgado ang kanyang kahilingan. Sa madaling sabi, wala siyang legal standing.

Ang nais kasi niya, bibigyan siya ng marriage license ng Local Civil Registrar kahit siya ay bakla.

Ngunit sabi ng Korte Suprema, paano siya mabibigyan ng marriage license ng Local Civil Registrar samantalang hindi naman siya nag-aaply?

Sa madaling sabi, wala pang legal controversy sa kaso ni Atty. Falcis dahil hindi naman siya humihingi ng marriage license sa anumang ahensiya ng pamahalaan.

“May controversy lang naman dyan kung natamaan ka. Hindi siya natamaan,” paliwanag ni Chief Justice Lucas Bersamin.

Sa pagka-dismiss ng kaso ni Atty. Falcis, maliwanag na hindi pa sarado ang lahat para sa LGBT community.

Maaari pa silang magsampa ng panibagong kaso. Dangan nga lang at kailangang may aktwal na kontrobersyang nangyayari.

Halos araw-araw na nagmamalaki ang Armed Forces of the Philippines (AFP) at Philippine National Police (PNP) sa “laksa-laksang” pagsuko diumano ng mga rebolusyonaryong gerilya ng New People’s Army (NPA) bunsod ng Oplan Kapanatagan ng rehimeng Duterte.

Pero sa dalawang kuwentong ito, makikita ang mga klase ng panlilinlang at panunupil na ginagawa ng mga armadong puwersa ng rehimen para ipalabas lang na nagtatagumpay ito sa giyera kontra insurhensiya.

Gawa-gawang NPA surrenderee, buking

Naglipana ang balita ng pagkakadakip ng isang lider diumano ng NPA sa Pasig nitong Setyembre 7. Ayon kay National Capital Region Police Office (NCRPO) director Maj. Gen. Guillermo Eleazar, walang dudang si Joselito Naag mula raw sa Daraga, Albay, ang tinutugis na ika-30 most wanted na miyembro ng “Kilusang Larangang Guerrilla 78.”

Mayroon pa nga raw patong na P100,000 sa ulo ni Naag mula sa Department of Interior and Local Government (DILG). Kung titignan ang website ng DILG, 2015 ito huling naglabas ng anunsiyo ng monetary award para sa isang tinutugis at wala dito si Naag.

Pero sa pagsisiwalat ng Facebook Page na Stop The Attacks, napag-alamang mayroong aktibong Facebook account si Naag na puno ng imahe ng Iglesia Ni Cristo, kung ano-anong mga baril, at litrato niya na nakasuot na pangmilitar. Kung titignan, pang 1^st Lieutenant pa ang dekorasyon ng unipormeng suot ni Naag.

Mayroon pa nga itong litrato sa Facebook na nakakurbata sa isang pagdalo sa Eastern Police District ng Pasig City noong 2017, ang parehong distrito na nakahuli umano sa kanya ngayong buwan.

Gamit pa rin ang aktibong Facebook account ni Naag, makikitang dumalo pa ito sa pagtatapos ng anak nito sa Oriental Mindoro nitong Abril lang. Dagdag na kontradiksiyon pa ang nakikitang pagpanig ni Naag sa mga plano ng administrasyon Duterte base sa kanyang mga inilalagay sa social media. Tinagurian pa naman itong Maoistang bandido ng kapulisan.

“Samantala, ang mga drug lord, rapist, mamamatay tao, at iba pang kriminal ay pinalalaya habang ang mga bilanggong political, mga aktibista at oposisyon, naman ang ikinukulong o dinadakip,” giit ng Stop The Attacks.

Kaliwa: Mula sa FB account ni Joselito Novelo Naag. Kanan: Mula sa opisyal na FB page ng NCRPO PIO. Screencaps mula sa Stop The Attacks

Aktibista, dinukot ng sundalo sa Quezon

Samantala, isiniwalat naman ng mga grupong pangkarapatang pantao ang pagdukot at sapilitang pagpapasuko ng AFP kay Alexandrea Pacalda, aktibistang pangkarapatang pantao at dating kasapi ng Gabriela-Youth sa Quezon at College Editors Guild of the Philippines-Quezon, noong Setyembre 14 sa lalawigan ng Quezon.

Sa pagkakasulat ng artikulong ito nakapiit si Pacalda sa estasyon ng PNP-General Nakar kung saan siya dinala umano ng mga sundalo dalawang araw pagkatapos ilegal na arestuhin.

Nauna nang naiulat na dinukot si Pacalda ng mga pinaghihinalaang elemento ng AFP sa Barangay Magsaysay sa bayan ng General Luna noong Setyembre 14. Ayon sa mga di-beripikadong ulat, dinala umano si Pacalda sa kampo ng militar sa Barangay San Miguel Dao, Lopez, Quezon.

Sinabi ng Karapatan-Quezon na labis nilang ikinababahala ang “bulnerableng sitwasyon ni Alexa, dahil lagpas 24 oras siyang nasa kustodiya ng mga militar simula biyernes, hindi rin siya hinahayaang kumuha ng sariling abogado.” Ginigipit din umano ng AFP at PNP si Pacalda at ang pamilya nito, na nagdudulot ng takot at trauma sa kanila.

Kabilang ang Bondoc Peninsula at iba pang bahagi ng Timog Quezon sa mga pangunahing target ng kontra-insurhensiyang programa ng administrasyong Duterte at ng nagdaang mga administrasyon na nagbigay daan sa maraming kaso ng paglabag ng karapatang pantao sa rehiyon.

Ayon pa sa Karapatan-Quezon, “dahil sa Oplan Kapanatagan, mistulang nabubuhay ang lagim ng mga kaganapan noong Martial Law, pagka’t mga ordinaryong sibilyan, aktibista at mga progresibong indibidwal at grupo ang pangunahin nilang nagiging target sa panunupil.”

Nanawagan ang Karapatan, Gabriela, CEGP, Kilusang Mayo Uno, at iba pang progresibong organisasyon para sa kagyat na paglaya ni Pacalda at pagtigil sa panggigipit sa pamilya nito.

Puwedeng ipagharap ang paiba-ibang pandama ng militar at pabagu-bagong tindig ni Duterte sa mga isyu. Parehong balimbing, parehong umaayon sa interes ng mga naghaharing uri. Ang masama, sa labang ito, laging talo ang sambayanang Pilipino.

Nitong nakaraang mga buwan, nagpahayag ang militar ng pagkabalisa sa dumaraming trabahador at turistang Tsino sa Pilipinas. Ayon pa nga kay National Security Adviser Hermogenes Esperon Jr., maituturing na banta sa seguridad ng bansa ang pagdami ng mga manggagawang Tsino.

Ngayon, sa ngalan ng ilusyon ng pagkakapantay-pantay ng oportunidad para sa mga negosyante, handa ang militar itrato ang Dito Telecommunity Corp., isang joint venture sa China Telecom na pinagmamay-ari ng gobyerno ng Tsina, na walang pinagkaiba sa Globe Telecom at Smart Communications.

Tulad ng proseso sa dalawang telecommunications company, pumasok ang militar sa isang kasunduan na nagbibigay kapangyarihan sa Dito Telecommunity Corp. makapagbuo ng pasilidad sa luob mismo ng mga kampo.

Ikinabahala ito ng ilang senador dahil kilala ang Tsina sa mga batas na sumusuporta sa pagmamanman sa mga mamamayan nito. Kung pinagdududahan na ng ibang bansa ang isang pribadong kompanya tulad ng Huawei, paano pa kayo ang isang partnership na may impluwensiya ng mismong gobyerno ng Tsina?

Kitang kita ang biglang pagkamanhid ng militar sa usaping seguridad. Paliwanag nila, hindi naman raw ito itatayo sa mismong lokasyon ng mga communication satellite ng militar. Mayroon rin silang pinasok na masinsinang pagkakasundo ukol sa pagmamanman sa mga Pilipino. Inaanyayahan tayong magtiwala.

Saan natin kukunin ang tiwala, kung dahan-dahang sumasandal at dumedepende ang bansa sa kapangyarihan ng Tsina? Una, sa industriya ng offshore gaming na dinudumog ng mga manggagawang Tsino. Ngayon naman, sa bayad na inaasahan galing sa pagrenta ng Dito Telecom—mga workshop, dagdag na instrumento, at kung ano-ano pang kasangkapan ng militar na maaari naman nilang hagilapin nang hindi yumuyukod sa ibang bansa.

Inaanyayahan tayong magtiwala sa kabila ng pagsuko ng presidente sa soberanya natin. Pamahid puwet, aniya. Kaibigan naman natin ang Tsina, kaya ang bahagi natin ng karagatan ay kanila rin naman.

Bakit pa nga ba tayo magugulat sa biglang liko ng militar. Hindi naman talaga nalalayo ang kahol ng aso sa kabalbalan ng kanyang amo.

Davao City – Todo-suporta ang mga grupong pangkultura ng Mindanao sa paglulunsad ng mga manggagawa ng plantasyon ng saging na Sumifru ng kanilang extended play (EP) at music video noong Setyembre 7 sa Zero82 Lokal Restobar sa F. Torres Street sa Davao City.

Isang benefit at solidarity gig na pinamagatang Asdang (Suking) ang isinagawa nila sa pangunguna ng Sining Obrero upang patuloy na isulong ang mga panawagan laban sa kontraktwalisasyon at di-makataong mga patakaran sa loob ng pabrika.

Kasamang nagtanghal ng Sining Obrero ang mga bandang Banika, Sining Kamalayan, Sining Tuburan, Agos, at TUBAW Music Collective.

Binubuo ng tatlong bagong awitin ang EP ng Sining Obrero na produkto ng mga pagsasanay sa pagsusulat ng kanta na isinagawa ng Concerned Artists of the Philippines (CAP) at Tambisan sa Sining noong Enero 2019 sa piketlayn ng mga manggagawa.

Ang mga awiting “Ama’t Inang Manggagawa,” “Singgit sa ComVal” at “Mananagot ka” ay nabuo mula sa personal na mga karanasan at naratibo ng mga manggagawa. Isinasalarawan nito ang mithiin at panawagan ng mga manggagawa sa pagsulong ng kanilang karapatan at kagalingan sa pagtitiyak ng kinabukasan ng kanilang mga anak at komunidad.

Noong Oktubre 1, 2018, inorganisa ng Namasufa-Naflu-KMU ang isang strike matapos ang deadlock sa negotiations sa pagitan ng management at unyon. Pabor sa unyon ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kasong isinampa laban sa kumpanya. Matagumpay na naparalisa ng strike ang operasyon ng Sumifru sa loob ng walong packing plants. Marahas naman silang binuwag ng mga bayarang goons, pulis at militar.

Sa loob ng siyam na buwan mula Nobyembre 2018 hanggang Agosto 2019, nagkampuhan ang mahigit 300 manggagawa sa Mendiola, Liwasang Bonifacio at Commission on Human Rights upang igiit sa Department of Labor and Employment (DOLE) na resolbahin ang kanilang isinampang kaso. Walang pakundangan naman itong nilalabag ng Sumifru.

Layon ng paglulunsad ng EP na makibahagi sa mas nakararami ang kanilang panawagan upang maipagpatuloy ang kampanya ng mga manggagawa sa rehiyon ng Compostela Valley.

Maaari nang ma-download ang kanilang bagong awitin sa Facebook page ng Sining Obrero at CAP.

Samantala, nagpapatuloy ang mga pagsasanay ng CAP sa mga piketlayn at pagawaan. Nitong mga nakalipas na linggo ay nakabuo na ng mga piyesa ang mga manggagawa ng Pepmaco at Nutriasia. Nananawagan rin ang CAP sa mga artista at manggagawang pangkultura na mag-volunteer sa nakatakdang pagsasanay sa iba pang pagawaan. Bahagi ito ng kampanya at programang Artists Fight Back na nagsuuslong ng isang sining at kulturang makabayan, makamasa at siyentipiko.

Inaasahang makakabuo ng isang buong album ng mga bagong kanta ang CAP sa Disyembre 2019.

Sa kasalukuyan, 12 panukalang batas ang nakabinbin sa Kongreso na nagbabalik ng parusang kamatayan o death penalty sa ating bansa.

Sa Senado naman, may 7 pang kahalintulad na panukalang batas na nakasalang.

Kung maaalala, tinanggal sa ating batas ang parusang kamatayan at pinalitan ito ng habang buhay na pagkakulong noong Enero 2006. Kaya higit 10 taon na tayong walang death penalty.

Ngunit sa ngayon ay marami ang humihiling na ibalik na ang parusang kamatayan.

Ayon sa mga ito, death penalty lamang ang tanging makakapagpatigil sa lumalalang kriminalidad sa bansa, lalo na ang paglala ng drug-related offenses.

Ngunit marami rin sa ating mamamayan na mga pro-life advocates ang kumukontra sa panukalang ito.

Sinasabi nila na ang buhay ay galing sa Maylikha at tanging Siya lamang ang may karapatan para kumitil nito.

Sino ba sa dalawa ang ating papanigan mga kasama?

Upang maunawaan nating mabuti ang isyung ito, dapat hindi lamang tayo sa relihiyon tumingin. Dapat tingnan rin natin kung anong sinasabi ng ating statistika.

Ayon sa statistika, walang patunay na ang death penalty ay nakapiit sa paglaganap ng mga krimen sa Pilipinas.

Kung titingnan, mas kumunti pa ang krimen nang ipatupad na ang life imprisonment kaysa noong may death penalty pa.

Batay sa datos na galing sa Philippine National Police, noong 2009 ay may 502, 662 na naganap na index at non-index crimes. Noong 2010, ito ay naging 324,083 na lamang. Noong 2011, ito ay naging 246,958 na lang. At noong 2012, ito ay naging 217,812.

Maliwanag ang pagbaba ng krimen nang hindi na umiiral ang parusang kamatayan.

Pangalawa, ang parusang kamatayan ay kontra-mahirap.

Batay sa isang survey na ginawa noong Mayo 2004 noong umiiral pa ang death penalty, 73.1% ng mga naparusahan ng kamatayan ay galing sa sektor ng mahihirap.

1/3 sa mga ito ay galing sa hanay ng mga magsasaka.

Kalahati lamang sa mga ito ay may sariling bahay. Kung may bahay man sila, ito ay gawa sa temporaryong materyales lamang.

1/3 rin sa mga ito ang walang kuryente.

Karamihan din sa kanila ay walang kakayanang magbayad ng sariling abugado at umaasa lamang sa Public Attorney’s Office (PAO).

Sa isang survey na ginawa ng Commission on Human Rights (CHR) nito lamang 2018, lumabas na marami sa publiko ang naniniwala na ang parusang kamatayan nga ay kontra-mahirap.

Pangatlo, ang pagbalik sa parusang kamatayan ay lumalabag sa international law.

Maalaala natin na pumirma ang Pilipinas sa 2nd Optional Protocol to the International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR).

Bilang isang malaya at demokratikong bansa, pumayag ang Pilipinas sa pamamagitan ng kasunduang ito, na hindi na nito ibabalik ang parusang kamatayan sa ating bansa.

Ang 2nd Optional Protocol na ito ay nagkabisa noong Pebrero 20, 2007, 20 taon matapos ang ating Saligang Batas.

Kung ibabalik natin ang death penalty, maliwanag na sinasalungat natin ang ating obligasyon sa ilalim ng international law.

Ang paglabag na ito ay magdudulot ng masamang epekto sa ating bansa.

Maaaring mawalan ng tiwala ang ibang bansa sa atin dahil tayo pala ay hindi marunong sumunod sa ating pinangako, lalo na at karamihan sa mga bansa sa mundo ngayon ay kumikilos upang mawala na ang parusang kamatayan sa kanilang mga teritoryo.

Ngunit paano na lang ang kampanya kontra-druga ng kasalukuyang administrasyon? Hindi kaya ito magiging bigo kapag hindi naibalik ang parusang kamatayan?

Hindi, mga kasama.

Ayon sa isang research na ginawa ng Amnesty International, sa kabila ng maraming napatawan ng parusang kamatayan dahil sa mga drug offenses sa mga bansang maaari ito, wala pa rin silang nakitang ebidensya na ang death penalty ay nakapagpahina sa mga drug offenses.

Maaaring ibang approach ang kailangan para mapigilan ang mga drug offenses, hindi ang death penalty, sabi ng Amnesty International.

Kaya labanan natin ang pagbalik ng death penalty! Maging pro-life tayo, mga kasama.

Isa lang ang nangyari sa Pandi, Bulacan sa serye ng mga pambubulabog sa progresibong mga organisasyong masa ng bagong-sulpot na mga grupo sa iba’t ibang bahagi ng bansa.

Katunayan, taktika na ito ng rehimeng Duterte sa ilalim ng “whole-of-nation approach” nito kontra diumano sa insurhensiya: may mga itatayong grupo na diumano’y may maraming kasapian, pero ang layunin ay siraan o buwagin ang mga organisasyong masa na kritikal sa rehimeng Duterte at binabansagan nitong prente daw ng mga komunista.

At ang nasa likod ng mga grupong ito, batay sa maraming ebidensiya, ay mismong mga militar at/o pulisya.

Pekeng organisasyon, pekeng suporta

Jeffrey Ariz, tao ng 48th IB ng Army sa Pandi.

Ibinunyag ni Gloria “Ka Bea” Arellano, pambansang tagapangulo ng Kalipunan ng Damayang Mahihirap (Kadamay), na nasa likod diumano ng grupong “Pro-Government” ang 48th Infantry Batallion ng Philippine Army na nakatalaga sa Bulacan.

Ayon pa kay Arellano, tinatayang 200 ang kasapian ng naturang grupo kasama ang mga dating kasapi ng kanilang grupo na nasuhulan at/o tinatakot para sumama sa kanila. Dagdag pa ni Arellano, naghahasik diumano ng dahas ang grupo at nais ipatupad ang diktadura sa mga nasabing mga pabahay na matagumpay na inokupa ng mga maralita sa pangunguna ng Kadamay. Wala umanong pagtatanggi ang Pro-Government na ito’y suportado ng mga pulis, militar at ng rehimeng Duterte para sa layuning pabagsakin ang Kadamay.

Nito lang Agosto 29, naglunsad ng pagkilos ang grupong League of Parents of the Philippines (LPP), bagong tatag na grupo ng mga magulang na nilalabanan ang diumano’y pagrerekluta sa mga estudyante at iba pang kabataan ng progresibong mga grupo, tulad ng Anakbayan at Kabataan Party-list, na anila’y front organizations ng Communist Party of the Philippines (CPP) at New People’s Army (NPA). Kasama sa nasabing pagkilos ng grupo si Ferdinand Topacio, kontrobersiyal na abogado ni dating pangulo at Pampanga Rep. Gloria Macapagal-Arroyo at kilalang tagasuporta ni Pangulong Duterte.

Kahina-hinala ang pagkakatayo ng grupo na sumabay sa Senate inquiry na pinamunuan ni Sen. Ronald “Bato” Dela Rosa kaugnay ng mga diumano’y “missing minors” na sina Alicia Lucena at Lory Caalaman, mga kasapi ng Anakbayan at Kabataan.

Sa nasabing imbestigasyon, inakusahan ng mga mga magulang ni Lucena at Caalaman na dinukot at nilason daw ang isip (“na-brainwash”) ng kinabibilangan nilang organisasyon. Sa imbestigasyon, itinulak ni Dela Rosa ang pagkakaroon muli ng presensiya ng kapulisan sa loob ng mga kampus upang aniya’y mapigilan makapagrekrut ang mga naturang organisasyon na diumano’y mga prente ng CPP at NPA. Bunsod nito, kinasuhan ng Criminal Investigation and Detection Group (CIDG) ng Philippine National Police (PNP) ng kidnapping at human trafficking si Kabataan Rep. Sarah Elago at iba pang lider kabataan at kasama si dating Bayan Muna Rep. Neri Colmenares.

“Lumad dealers,” kasama ang loyalista ng rehimeng Duterte na si Mocha Uson.

‘Dealer’, hindi leader

Tila lantaran na nasa likod ang Estado, katuwang ang militar at kapulisan, sa ganitong iskema ng pagtatayo o pagsuporta sa ganitong tipo ng mga organisasyon.

Kung maaalala, nang tumampok noong 2018 ang pagkilos ng Lumad laban sa militarisasyon at iba pang atake sa kanila, sumulpot ang diumano’y mga lider ng Lumad na iniharap ni dating PCOO Asec. Mocha Uson sa isang aktibidad. Ngunit ayon sa Kusog sa Katawhang Lumad sa Mindanao (Kalumaran), hindi ito mga lider kundi mga “dealer” diumano ng tribu na sangkot sa pagbenta ng laban at bahagi ng o sumusuporta sa mga paramilitary group, tulad ng Magahat Bagani at Alamara, na responsable sa ilang pagpatay sa mga miyembro ng Lumad.

May tuloy-tuloy din na pagtatangka ang rehimen, kasama ang mga manedsment at administrasyon ng mga ahensiya ng gobyerno at pampublikong paaralan, upang agawin mula sa ACT NCR Union at ang Confederation for Unity, Recognition and Advancement of Government Employees (Courage) ang pamumuno sa pampublikong sektor. Kung hindi nagtatayo, sinusuportahan ng rehimen ang mga grupo na maaaring ipantapat sa naturang mga unyon at pederasyon sa pampublikong sektor.

Sa panahon din ng malawakang paggamit sa social media, mas umigting ang pagsisikap ng rehimeng Duterte upang palabasing may malakas ang suporta ng taumbayan sa gobyerno. Tampok sa Facebook ang tinaguriang mga DDS (Duterte Diehard Supporters) na masugid na ipinagtatanggol si Duterte at inaatake ang kanyang mga kritiko.

Sa isang pag-aaral ng University of Oxford, napag-alamang gumastos ang kampo ni Duterte ng $200,000 o P10 Milyon para pondohan ang 400 hanggang 500 cyrber troops, o mas kilala bilang trolls, para magpost o magkomento ng maka-gobyernong mga pahayag, magpakalat ng fake news at makipagdebate sa mga kritiko sa pamamagitan ng panghaharas at mga personal na atake.

Kontra-insurhensiya

Parte ng “whole-of-nation” approach at ng Oplan Kapanatagan, kasalukuyang kontra-insurhensiyang prog-rama ng rehimeng Duterte, ang pagpuntirya sa lehitimong mga organisasyon at alisan ng kredibilidad ang isinusulong nitong mga lehitimo at makatarungang kahilingan at demanda.

“Layon ng rehimen ay gumamit ng lahat ng porma ng maruruming taktika, sa ilalim ng tinatawag nilang ‘whole-of-nation’ approach, upang siraan, atakihin at wasakin ang progresibong mga samahan, sa pag-aakalang magiging daan ito sa pagwasak ng mga rebolusyonaryong puwersa,” ani Renato Reyes Jr., pangkalahatang kalihim ng Bagong Alyansang Makabayan (Bayan).

Ayon naman kay Alex Danday, tagapagsalita ng Anakbayan, tinatangka ng rehimeng Duterte ang paninira sa kanilang organisasyon dahil nakikita nila ang paglakas at paglawak ng paglaban ng kabataan. “Alam nila na lehitimo at makatarungan ang panawagan ng kabataan at mga mamamayan para sa libreng edukasyon, pagwakas ng kontraktuwalisasyon at nakabubuhay na sahod,” dagdag pa ni Danday.

Kung susuriin, may padron kung bakit kailangang magtayo ng mga mala-organisasyong “sumusuporta” sa rehimen bilang “pantapat” sa lehitimong mga organisasyon – mayroon itong nais ilusot na proyekto o patakaran.

Ang grupong tinawag ang sariling “League of Parents of the Philippines,” grupong sinusulsulan ng PNP at AFP para akusahan ang progresibong mga grupo ng kabataan ng pagrerekluta raw para sa rebolusyonaryong New People’s Army. Larawan mula sa FB page ng grupo

Ayon sa Kadamay, nais bawiin ng gobyerno ang inabot na tagumpay ng mga maralitang nag-okupa sa mga pabahay sa Pandi. “Walang ibang gusto ang gobyerno ni Duterte kundi ipilit sa mga maralita na tanggapin na lang ang mas mahirap na kalagayan ng karapatang pantao at paninirahan ng mga Pilipino.”

Sa panig naman ng Anakbayan, ang ultimong layunin nito’y supilin ang paglaban at ang pagiging kritikal ng mga estudyante at kabataan. Bahagi ito diumano ng tangkang ipataw ang martial law sa mga paaralan.

Para naman sa Kalumaran, nais ng rehimeng Duterte na ibenta ng mga lupaing ninuno ng mga Lumad sa malalaking kompanya na anila’y higit na dadambong sa kalikasan at mga likas-yaman. Ayon pa sa grupo, “ang mga lupang ninuno’y matagal nang pinaglalawayan ng Malakanyang upang ibenta sa mga dayuhang namumuhunan.”

Matagal nang gawi ng Estado at bawat rehimeng nasa kapangyarihan ang ganitong taktika upang tapatan ang lehitimong mga organisasyon na kumakatawan sa interes ng masa. Ang mga organisasyong ito’y bahagi sa ginagawang paninira, pagbabansag na komunista (red-tagging) sa progresibong mga organisasyon at mas malala pa, may pagkakataon pang kalahok sa pandurukot at pagpatay sa mga miyembro nito.

Tampok sa kasaysayan ang pagsulpot ng mga paramilitar, lalo na noong panahon ng diktador na si Ferdinand Macros, tulad ng Tadtad, na noo’y pinamunuan ni Dela Rosa; Alsa Masa at marami pang iba na kinasangkapan ng Estado para supilin ang pagkilos ng mga mamamayan sa balangkas ng “paglaban sa komunismo.”

“Ginagamit lang nila ang mga taong pinapakilos nila sa mga organisasyong ito, walang makabuluhang paglutas ito sa mga problema nila. At walang intensiyong lutasin ang mga problema nila. Talagang ginagamit lang ng AFP ang mga tao at mga samahan,” pagtatapos ni Reyes.

Featured image: Noo’y Lt. Ronald “Bato” dela Rosa, handler ng grupong paramilitar na Tadtad, 1987. Screencap mula sa pelikulang The Rustling of the Leaves: Inside the Philippine Revolution, dinirehe ni Nettie Wild

Laman ng balita kamakailan ang diumano’y pagtiwalag sa Kilusang Mayo Uno (KMU) ng isang unyon sa Compostela Valley, Davao. Ayon sa balitang “Labor union splits with KMU, forms new group,” na inilathala sa website ng Philippine News Agency (PNA), humilwalay ang Musahamat Workers Labor Union (MWLU) bilang kasapi ng KMU upang diumano’y magbuo ng isang “independiyenteng” unyon.

Ayon pa sa naturang balita ng PNA, inakusahan ni 1Lt Jhocell Asis, opisyal-militar ng 71st Infantry Battalion (IB), yunit ng Philippine Army na nakatalaga sa probinsiya, na ginagamit umano ng KMU ang mga manggagawa para sa pansariling ganansiya at “iniindoktrinahan” ang mga manggagawa para labanan ang kumpanya. Ani Asis, ito ang dahilan sa pagtiwalag ng MWLU, na ngayo’y HKJ-3 Workers Union, sa KMU.

Pero kapansin-pansin sa naturang artikulo na walang pahayag mula sa panig ng nasabing unyon o sa mga manggagawa.

‘Militar ang pasimuno’

Kaiba sa pahayag ng 71st IB, inilinaw ng KMU-Southern Mindanao Region na pasimuno ang militar sa sinasabing pagbaklas ng MWLU sa kanilang hanay. Ibinunyag ni Carl Anthony Olalo, pangkalahatang kalihim ng KMU-SMR, pinilit at tinakot ng 71st IBPA ang mga lider at kasapi ng nasabing unyon upang tumiwalag sa kanilang grupo.

Dagdag pa ni Olalo, noong Pebrero 27, dinukot ng mga elemento ng 71st IBPA ang matataas na opisyal ng unyon. Tinortiyur hanggang sa mapilitang umamin, sina Esperidion Cabaltera, presidente, Richard Genabe, bise-presidente at Ronald Rosales, sekretarya ng unyon, na sila’y mga tagasuporta ng New People’s Army.

Matapos ang naganap na pandurukot, walang patid diumano ang pananakot ng militar at pagbabanta nitong papatayin o ikukulong mga kasapi ng unyon kung hindi sila titiwalag sa KMU. Bukod pa sa mga insidenteng ito, sapilitang pinaamin ang mga opisyal ng unyon, sa isang press conference ng inihanda ng militar, na sila’y NPA habang nakalatag ang mga baril at subersibong mga dokumento.

Kalaunan, nagsampa ang board of directors ng unyon, sa pangrehiyong konseho ng KMU sa Southern Mindanao, para sa pagtiwalag nito.

Matagal nang kasapi ng KMU SMR at lokal na affiliate ng National Federation of Labor Unions (Naflu) ang Musahamat Farm 2 Workers Labor Union (MWLU-II-Naflu-KMU). Naging aktibo ang unyon sa pagsusulong ng mga karapatan at kapakanan ng mga manggagawa sa Musahamat Farms, Inc., kompanya na pag-aari ng isang Kuwaiti, na nagpapatakbo ng tatlong plantasyon ng saging sa probinsiya.

Nilabanan ng unyon ang ipinatupad ng manedsment na “gardening system” o isang operasyon ng pagsasaka na inoobliga ang kada manggagawa na gumampan ng apat hanggang limang trabaho sa tatlong ektaryang lupain, na kung saan ay nagdulot ng pagkakaospital ng ilang manggagawa. Nagprotesta rin ang unyon ang paggamit ng manedsment ng nakalalasong kemikal na fluozinam, (ginagamit upang maiwasang mahinog nang maaga ang saging) na nagdulot ng pagkahilo, pananakit ng ulo, pamamaga ng lalamunan, masakit na tiyan at iba pang masamng epekto sa katawan bunsod ng pagkakalanghap dito ng mga manggagawa.

Noong Marso 2016, nagsampa ng notice to strike ang unyon upang igiit ang pagbalik sa trabaho at regularisasyon ng 52 manggagawang tinanggal sa trabaho ng kompanya. Matapos ang isang buwan ng kampuhan ng mga manggagawa at negosasyon sa manedsment, tagumpay na naibalik sa trabaho bilang regular ang 52 manggagawa.

Sa sumunod na taon, naglunsad ng welga ang unyon dahil sa union-busting at ilegal na paglilipat ng mga opisyal ng unyon mula sa field operations patungo sa packing plant. Ayon sa unyon, tangka ito ng manedsment para mahiwalay ang pamunuan sa kanilang kasapian. Naparalisa ng naturang welga ang operasyon ng 180 ektarya ng plantasyon ng saging sa Farm 2 ng kompanya.

Sa maikling panayam sa KMU-SMR, maraming naipagtagumpay na mga laban ang unyon para sa kapakanan ng mga manggagawa ng Musamahat Farms, Inc. Dahil dito tinarget ito ng militar at estado sa kampanya nito upang gipitin at takutin ang mga opisyal at kasapi.

Noong 2015, nagsampa na ng reklamo ang unyon sa International Labour Organization kaugnay ng nararanasan nilang panghaharas ng militar. Iba’t ibang tipo ng harassment ang sinapit ng unyon tulad ng pananakot sa mga miyembro at pamilya, red-tagging, strafing sa kampuhan ng mga manggagawa at marami pang iba.

Atake sa kilusang paggawa

Para sa KMU, ang insidente ng pagdukot sa mga opisyal ng MLWU at pakana ng militar na pagtiwalag sa sentrong unyon ay bahagi ng mas malaki pang plano upang siraan sila at takutin ang mga manggagawa na sumali sa mga unyon.

Kinondena ng sentrong unyon ang Executive Order 70 ng Malakanyang na nagpatupad ng “whole-of-nation approach” at lumikha ng National Task Force to End Local Communist Armed Conflict, na anila’y tinatarget ang legal na mga organisasyong masa na binabansagan ng rehimen na prente raw ng mga komunista.

“Itong red-baiting ay kongkretong naisasalin tungo sa seryosong mga paglabag sa kalayaan ng mga manggagawa sa asosasyon at karapatang tao,” ani Elmer “Bong” Labog, tagapangulo, KMU.

Sa mga nagdaang mga buwan at taon, kapansin-pansin ang pagdami ng kaso ng atake sa kilusang paggawa. Kabilang dito ang marahas na pagbuwag sa mga welga sa Pepmaco at NutriAsia, kapwa nasa Cabuyao, at pagkulong sa mga welgista.

Kasama rin dito ang pag-aresto at pagkulong (batay sa gawa-gawang mga kaso) sa mga organisador ng unyon tulad nina Maoj Maga, Ireneo Atadero, Rowena Rosales at asawa niyang si Oliver Rosales, Alexander “Bob” Reyes at mga peace consultant at labor advocate na sina Adelberto Silva at Renante Gamara. Mas masahol pa sa mga atakeng ito ang mga kaso ng extra-judicial killings sa mga manggagawa na ayon sa ulat ng International Trade Union Confederation ay umabot sa mahigit 40 sa loob lang ng tatlong taong panunungkulan ni Duterte.

Naging padron na ng Estado, sa ilalim ng Oplan Kapanatagan, kasalukuyang programang kontra-insurhensiya, ang pag-atake sa mga unyonista– sa una’y nirered-bait o paparatangang sumisimpatya sa mga komunista. Matapos nito’y sasampahan sila ng gawa-gawang mga kaso at kalauna’y dudukutin o aarestuhin o mas malala pa’y papatayin o gagawing desaparacido.

Ganito rin ang nararanasan ng iba pang mga aktibista at human rights defenders. Higit pa itong pinatindi ni Duterte sa pagpapatupad ng E0 70 at ng Memorandum Order 32, na nag-uutos ng mas malaking deployment ng puwersa ng Estado sa Samar, Negros Oriental, Negros Occidental, at rehiyon ng Bikol upang diumano’y sugpuin ang lawless violence sa naturang mga lugar.

“Ang mga unyon sa ilalim ng kanilang grupo ay nagsusulong ng lehitimong mga kahilingan para sa karapatan ng mga manggagawa, sahod at kaseguruhan sa trabaho. Hindi krimen ang unyonismo kundi mabisang sandata ng mga manggagawa para labanan ang pagsasamantala ng iilan kasama ang mga crony ni Duterte at mga amo nitong dayuhan,” pagtatapos ni Labog.

Ginunita ng iba’t ibang grupo, lalo na ng mga grupo ng kabataan, ang ika-47 anibersaryo ng batas militar ni Ferdinand Marcos sa pamamagitan ng malaking pagtitipon sa Luneta Park sa Manila.

Pero hindi simpleng paggunita ang naganap: pagkondena at paglaban ito sa kasalukuyang de facto o mistulang batas militar — ni Rodrigo Duterte, ang kasalukuyang nag-aastang diktador, alyado ng mga Marcos, alyado ng maraming may kasalanan sa bayan tulad ng mga Arroyo, promotor ng madudugong giyera kontra droga at insurhensiya.

Kabataang nagsagawa ng walkout mula sa kanilang mga eskuwelahan ang pinakamalaking bulto ng mga nagprotesta. Sa kabila ito ng kawalan nila ng karanasan sa nakaraang malagim na yugto sa kasaysayan ng bayan. Pero sa lagim ng kasalukuyang panahon, isa sila sa pinaka-napupuruhan. Target ng paninira at legal na atake ngayon ang mga organisasyong progresibo ng kabataan. Binibintangan silang tagarekluta ng armadong mga gerilya. Pinararatangan silang aktibong sumusuporta sa armadong rebolusyon.

Pero ano nga ang isa sa sumikat na kataga noong batas militar? Si Marcos ang pangunahing rekruter ng mga nag-aarmas laban sa gobyerno. Dahil sa pang-aabuso niya sa puwesto, dahil sa laganap at lantarang paglabag sa mga karapatang pantao, lalong dumami ang nag-aklas at pumili ng armadong landas sa paglaban sa tiraniya.

Ngayon, sa panahon ni Duterte, tila masasabi rin: Ang mga pandarahas at pang-aabuso ng Pangulo, siyang nagpapalakas pa lalo sa mga rebolusyonaryo. Priscilla Pamintuan

Mga larawan ng kilos-protesta sa Luneta:

Kasama ang mga Lumad na mula sa mga esktuwlahang katutubo sa Mindanao na pinasasara ngayon ng rehimeng Duterte. Neil Ambion

Kasama sa kilos-protesta ang mga kabataang Lumad na galing pa sa Mindanao. Neil Ambion

Kuha ni Neil Ambion

Tulad ng mga kabataang aktibista ng naunang mga henerasyon, niyayakap ng mga kabataang kumikilos ngayon ang paglaban ng batayang mga sektor ng lipunan. Neil Ambion

Kuha ni Neil Ambion

Kuha ni Neil Ambion

Bitbit ng mga dumalo ang larawan ng kabataang mga martir at bayani ng batas militar, kabilang sina Lorena Barros at Maita Gomez. Neil Ambion