Quantcast
Channel: Pinoy Weekly
Viewing all 2319 articles
Browse latest View live

Para sa jeepney, para sa pangmasang transport

$
0
0

Maaga pa noong Araw ng mga Bayani, Agosto 27, pero nagdagsaan na sila sa National Press Club sa Intramuros, Manila. Bago matapos ang umaga, umabot sa 70 porsiyento ng kabuuang bilang ng mga jeepney driver at operator sa Kamaynilaan ang dumalo, at nagpakita ng suporta sa Transport Unity Summit Against Jeepney Phase-out na inorganisa ng No to Jeepney Phase-out Coalition (NTJPOC).

Ang panawagan nila: Itigil na ang atake ng administrasyong Duterte sa kanilang mga kabuhayan bilang drayber at operator ng mga jeepney. Panawagan din nila na sa halip na puwersahang pawiin ang mga jeepney sa mga kalsada ng bansa, ituon na lang ang mga rekurso ng gobyerno sa rehabilitasyon ng mga jeepney para gawing mas maka-kalikasan at episyente ito.

Dumalo rin sa pagpupulong sina Bayan Muna Rep. Carlos Zarate at Sen. Grace Poe, tagapangulo ng Senate Public Services Committee.

Tinutuloy pa rin

Sa kabila ng mga deklarasyon ng administrasyong Duterte at Department of Transportation na inaaral pa nito ang implementasyon ng planong jeepney modernization, pansin ng mga drayber at operator na umaarangkada na ang planong ito.

“’Wag na tayong magbulag-bulagan. Anumang tatwa n’yo dyan (jeepney phaseout), kakaharapin natin ‘yan sa darating na mga buwan,” ani George San Mateo, pambansang pangulo ng Pagkakaisa ng mga Samahan ng Tsuper at Operators Nationwide (Piston) sa harap ng mahigit 700 jeepney transport leaders mula pa sa iba’t ibang panig ng bansa. Ito’y dahil bagamat madalang na ang panghuhuli sa kalsada, tahimik at mapanlinlang pa ring isinusulong ng administrasyong Duterte ang phase-out sa pamamagitan ng memorandum circulars.

Noong Marso 16 lang, inilabas ng Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) ang Memorandum Circular No. 2018-008. Dito inoobliga ang indibidwal na franchise operators na magbuo ng koop o korporasyon ang mga drayber at operators bago March 18, 2019 para sapilitan silang bumili ng mamahaling solar, electric at euro 4 vehicles, alinsunod pa rin sa “modernisasyon ng jeepney” ng administrasyong Duterte na ipapatupad ng DOTr at LTFRB sa ilalim ng Dept Order 2017-011 o Omnibus Franchising Guidelines (OFG). Ang hindi makapag-aplay sa LTFRB o di kaya nama’y nag-aplay pero di-makapasa bago ang takdang oras ay tatanggalan ng prangkisa. Kung makapasa naman, sapilitan pa ring ipe-phaseout ang lumang mga jeep sa June 2020.

Kung makakapasa man ang isang jeep at/o operator, pagkalipas pa lang ng tatlong araw matapos makapasa ay kailangan nang bumili ng bagong sasakyang nagkakahalaga ng P1.2- hanggang P1.8-Milyon. Ang hindi makatugon, may multang P5,000 kada araw. Kinakailangan ding may terminal sila sa magkabilang dulo ng kanilang ruta, may garahe na kasya ang lahat ng sasakyan, may mga mekaniko at iba pa. Malinaw na hindi sasapat ang kakayanan ng mahihirap na tsuper at operator upang tumalima rito.

“’Wag na tayong mangarap. Gusto rin sana natin na magkaroon din tayo ng mga idini-display nila na mga sasakyan na napakagaganda pero hindi talaga natin makakayan ito,”ani pa ni San Mateo.

Para sa mga driver at operator, ang sapilitang pagbubuo ng kooperatiba o korporasyon ay bitag para malagay sa isang papel ang kalat-kalat na prangkisa ng indibidwal na mga operator. Dahil dito, mas madali para sa gobyerno ang manakot na babawiin ang kanilang mga prangkisa kapag hindi sila bumili ng bagong sasakyan. Maaari rin umanong maipanakot ito sa mga driver na sasama sa mga welga at protesta. Malinaw din daw na negosyo at korporatisasyon ang tunay na motibo ng gobyerno sa likod ng pekeng modernisasyon.

“Ginagawa tayong alipin dahil sa kinokontrol nila (gobyerno) ang ating kabuhayan,” sabi pa ni Almario Lopez, lider ng Piston-Southern Tagalog.

Kuha ni <b>Jennelie Francisco</b>

Kuha ni Jennelie Francisco

Rehabilitasyon, hindi phase-out

Ibinida naman ni San Mateo sa isang Facebook post ang litrato ng isang “remodeled” at “rehabilitated” jeepney na umano’y compliant sa body specifications ng OFG, at pasado rin sa emission-testing at road-worthiness inspection.

Nagkakahalaga lang ang nasabing jeep ng P400,000 – higit na magaang sa bulsa ng maliliit na operators at madaling gawin para sa lokal na jeepney assemblers kumpara sa mamahaling mga sasakyan na ipinagpipilitan ng gobyerno. Ayon pa kay Mateo, di rin dapat ipilit ng pamahalaan ang pagkokonsolida ng mga prangkisa at gawin na lang na boluntaryo ito. Hindi na rin kailangan ito sapagkat kaya naman ng isang asosasyon na magsagawa ng maayos na fleet management habang napapanatili ang pagmamay-ari ng sarili nilang prangkisa.

Malinaw para sa mga drayber na ang makikinabang sa jeepney phase-out ay pribadong mga korporasyon na siyang “magmomodernisa” raw sa mga jeep – sa halagang di bababa sa P1-Milyon kada sasakyan.

Dahil dito, hinimok ni Zarate ang mga driver na ipagpatuloy ang laban kontra phase-out at sinabing ang kanilang pakikibaka ang nagtutulak sa gobyerno na muling pag-isipan ang kanilang programa.

“Kaya kahit na sinabi na ni Pangulong Duterte na ‘kayong mahihirap, pasensiya kayo, ‘pag Enero 1 (2018) ay guguyurin ko ang mga sasakyan ninyo’, halos magtatapos na ang 2018 hindi pa nangyari, dahil lumaban ang mga mamamayan. Lumaban kayong mga tsuper,” ani Zarate.

Samantala, bagamat nilinaw ni Poe na hindi siya tutol sa modernisasyon ng mga jeep, pipilitin umano niyang humanap ng mga paraan para matulungan ang mga jeepney driver, kagaya na lang ng pagpapataas ng kakatiting na P80,000 financial assistance na ipinagyayabang ng gobyerno.

“Dapat sabihin natin sa DOTr, ano ba ‘yong arrangements sa mga bangko? Dapat ang interest rates (ay) mababa at available. Kung ang down payment, puwedeng taasan nang konti, kung kakayanin ng gobyerno, bakit hindi?” sabi niya.

Nangako rin si Poe na iipitin ang badyet ng DOTr kung hindi nito matutugunan ang mga tanong at hinaing ng mga tsuper.

“Ngayon, nasa kapangyarihan ng Kamara at Senado na gawin ‘yan. S’yempre, ayaw naman natin gawin na basta iipitin ang badyet dahil maraming apektado. Pero kailangan muna nilang patunayan ang kanilang sarili na sa tamang paraan nila ginagasta ang pera na pinapamahagi ng taumbayan,” dagdag pa ni Poe.

Sa patuloy na pakikibaka, hinihimok ng mga manggagawa ang sambayanan na makiisa sa kanilang laban.

“Ang problema na lang talaga natin, pa’no pagkaisahin ‘yong malawak na sektor sa hanay natin. Kailangang aktibo nating tutulan at labanan at kumilos tayo. ‘Pag hindi tayo kumilos, hayaan na lang natin sila, bukas wala na tayong ruta,” sabi pa ni San Mateo.

Sa malakas at malawak na pagkakaisa ng mga tsuper at operator sa Transport Summit, maaaring tumungtong ang mas malakas pang pambansang kampanya laban sa korporatisasyon ng sektor ng transport (o pagpasa sa malalaking kompanya sa serbisyo ng transport). Sa kahuli-hulihan kailangan din umanong ipaglaban ng mga manggagawa at miyembro ng sektor na ito ang isang sistema ng transportasyon na pangmasa, pampubliko (ibig sabihin, pinatatakbo ng gobyerno) at di monopolisado ng iilang malalaking kompanya.

Asahan daw na hindi nila hahayaang basta-basta na lang wasakin ng administrasyong Duterte ang kabuhayan ng daan-daanlibong drayber at operator sa buong bansa at pinsalain ang milyun-milyong mahihirap na mananakay dahil sa palagiang pagtaas ng pasahe na idudulot ng phaseout.


Katarungan, ngayon at sa hinaharap

$
0
0

BRUSSELS, BELGIUM — Kahit ilang beses pa, kahit saan man siya mapunta, di pa rin mapigilan ni Jimmylisa Badayos maluha tuwing kinukuwento niya ang sinapit ng kanyang inang si Elisa.

Human rights worker ng Karapatan sa Negros at asawa ng isang lider-manggagawa na naging desaparecido noong martial law ni Marcos si Elisa. Pero noong Nobyembre 28, 2017, rehimeng Duterte naman ang bumiktima sa kanya, nang paslangin si Elisa ng pinaghihinalaang mga militar.

Panunumpa ng mga saksi at mga expert witness. <b>Jo Lampasa</b>

Panunumpa ng mga saksi at mga expert witness. Jo Lampasa

Gayumpaman, kakaiba pa rin ang pagkakataong ito, Setyembre 18. Sa pagkakataong ito, sa harap ng daang katao, sa malayo at malamig na lungsod ng Brussels, bansang Belgium: sa unang pagkakataon, dininig ang kanyang kuwento sa pakay na bigyang hustisya ang pagkakapaslang sa kanyang ina. Walang imbestigador ng rehimen, walang korte ng Pilipinas ang nagbibigay pa sa kanyang ng hustisyang ito.

“Katatapos lang noon ng fact-finding mission sa Negros,” kuwento ni Jimmylisa. “Binaril ang aking nanay ng armadong kalalakihan. Binaril siya, at habang gumagapang ay binaril pa. Natuluyan na ang nanay ko…”

Tahimik ang buong kuwarto, bagamat rinig ang hikbi ng ilang takapakinig. At hindi lang ang kay Jimmylisa. Sa dalawang araw ng sesyon ng International Peoples’ Tribunal, ganito ang eksena: bawat testimonya, maging eye witness man o ekspertong testigo (expert witness), madamdamin. Ilan ding dayuhang tagapakinig ang kinailangang lumabas ng bulwagan, hindi kinaya ang bigat ng damdamin.

Bawat kuwento, isang malakas na sigaw para sa hustisya sa mga krimen ng rehimen. Bawat testimonya, pagpapatibay ng panganailangang panagutin si Pangulong Duterte, gayundin ang pangunahing tagasuplay ng armas-militar at tagasanay ng militar at pulisya ng rehimen: ang gobyernong US na kinakatawan ni pangulo nitong si Donald Trump.

* * *

Binasa ng isa sa mga juror na si Mamouh Habashi ng Egypt ang isang bahagi ng verdict. <b>KR Guda</b>

Binasa ng isa sa mga juror na si Mamdouh Habashi ng Egypt ang isang bahagi ng verdict. KR Guda

Hindi na kagulat-gulat sa mga tagapakinig noon, sa mismong bulwagan man o sa Facebook Live, ang hatol na “guilty” ang mga akusado.

Mabigat nga ang mga testimonya, at nagtuturo sa direktang partisipasyon ni Duterte sa mga krimeng paglabag sa mga karaptang sibil at pampulitika (pasok dito ang mga pamamaslang, ilegal na pagkulong, tortyur, pambobomba, at iba pa); paglabag sa karapatang panlipunan, pang-ekonomiya at pangkultura (tulad ng pagkait sa karapatan sa lupa, disenteng pabahay, edukasyon, kabuhayan, pampublikong serbisyo tulad ng transportasyon, seguridad sa trabaho, nakabubuhay na sahod, at iba pa); at paglabag sa karapatan sa sariling pagpapasya at kaunlaran, at International Humanitarian Law (tulad ng pananakop sa lupain ng mga Lumad at iba pang katutubo, paglabag sa karapatan ng mga sangkot sa giyerang sibil, at kolektibong karapatan sa kapayapaan at ng mga mamamayang Pilipino laban sa pangihimasok ng dayuhang armadong puwersa).

Isang tunay na tribunal o korte ang IPT, na may panel ng jurors na kinabibilangan ng legal na mga eksperto, o may malawak na kaalaman sa karapatang pantao, at mga usaping pangkaunlaran. Inisponsor ito ng respetadong mga organisasyong pandaigdigan, tulad ng International Association of Democratic Lawyers, European Association of Lawyers for Democracy and World Human Rights, Haldane Society of Socialist Lawyers-UK, Ibon International at International Campaign for Human Rights in the Philippines. Gayunman, direktang nanggagaling sa mga mamamayan (at mga kilusang masa) ang awtoridad nito.

Maraming peoples’ tribunal na ang nangyari sa kasaysayan ang daigdig (tulad, halimbawa ng Permanent Peoples’ Tribunal hinggil sa mga krimen sa Bosnia, IPT sa mga krimen ng pasistang rehimen ni Suharto sa Indonesia, at iba pa). Sa Pilipinas, limang beses na ito naganap. Una, noong panahon ng rehimeng Marcos. Pangalawa at pangatlo, panahon ng rehimeng Arroyo, at noong 2015, sa Washington DC sa mismong Estados Unidos, panahon ni Aquino.

Pero sa unang pagkakataon, direktang nakumpronta ng IPT ang isang akisadong rehimen. Bisperas pa lang ng IPT, nakakuha na ng reaksiyon ang rehimeng Duterte sa mangyayari pa lang na pagdinig. “Sham proceeding” ang bansag ng Presidential Spokesperson Harry Roque sa pagdinig ng IPT. “Nasa linya ko iyan ng batas (international law). Hindi ko kilala ang mga iyan,” hambog ni Roque.

Unang napagsalita ang Malakanyang sa pahayag ng Suara Bangsamoro, grupong pangkarapatang pantao ng mga mamamayang Moro, na kasama sa mga tetestigo sa IPT si Sultan Hamidullah Atar ng Marawi, hinggil sa mga krimen ng rehimen sa pagwasak sa kanilang lungsod at pagpapalikas sa (at di pagbabalik ng) daanlibong sibilyang residente ng Marawi. “Dumalo ako sa kasal (ng isa sa mga sultan o tradisyunal na lider sa Marawi) at hindi ko siya (Sultan Hamidullah) nakita,” mababaw na hirit ni Roque. Pero matagal nang nagsasalita si Atar laban sa mga operasyong militar sa Marawi.

Nang magsimula ang pagdinig sa isinakdal na mga kaso laban kay Duterte noong Setyembre 18, muling iniulit ni Roque ang pangungutya niya sa IPT. Aniya, “propaganda ng Kaliwa” ang naturang pagdinig, dahil “magaling sila (Kaliwa) sa pagdaigdigang [paghuka ng suporta].” Sa panayam naman kay Erwin Tulfo, sinabi ng legal counsel ng Pangulo na si Salvador Panelo na “walang saysay na ingay” lang ang IPT.

* * *

Ipinasa ng pinuno ng mga juror na si Azadeh Shasahani (kaliwa) ang hatol at mga ebidensiya sa tanggapan ni Anne-Marie Mineur (kanan) ng European Parliament. <b>KR Guda</b>

Ipinasa ng pinuno ng mga juror na si Azadeh Shasahani (kaliwa) ang hatol at mga ebidensiya sa tanggapan ni Anne-Marie Mineur (kanan) ng European Parliament. KR Guda

Ibang iba rito ang pagtanggap ng pandaigdigang komunidad.

Matapos ang paglabas ng hatol na maysala ang mga akusado noong Setyembre 19, nagsalita ang kinatawan ng iba’t ibang grupo mula sa iba’t ibang bansa. Nagsalita ang dayuhang mga miyembro ng ICHRP, at kinatawan ng mga kilusang masa mula sa Germany at Peru, at nagsalita rin at sumuporta ang International League of Peoples’ Struggle.

Kinabukasan ng paghatol, pumunta ang ilang saksi, kabilang si Cristina Palabay ng Karapatan, ang mga anak ng mga bilanggong pulitikal na sina Lengua de Guzman (anak ni Rafael Baylosis at asawa ng bilanggong pulitikal na si Maojo Maga) at Belle Castillo (anak ni Ferdinand Castillo) sa United Nations Human Rights Council sa Geneva, Switzerland para magbigay rito ng kopya ng hatol.

Sa Brussels, nagbigay din ng kopya ng hatol at mga ebidensiya ang ilang juror, convenor at testigo sa European Parliament, sa isa sa mga miyembro nito na si Anne-Marie Mineur ng Confederal Group of the European United Left – Nordic Green Left. “Kinakatuwa ko ang pagdating ninyo,” bungad ni Mineur, sa wikang Ingles, at hiniling sa mga saksi tulad nina Jimmylisa at Ruth Salditos (asawa ng manunulat at pintor na si Felix Salditos na isa sa pitong di-armadong miyembro ng National Democratic Front na minasaker sa Antique noong Agosto 16), Gil Boehringer (Australyano-Amerikanong abogado na ikinulong ng Bureau of Immigration at dineport dahil sa paglahok sa kampanya para sa karapatang pantao sa Pilipinas), Melodina Gumanoy na presidente ng unyon ng mga manggagawa sa plantasyon ng saging na Sumitomo Fruits Corp. o Sumifru sa Compostela Valley, George San Mateo ng Piston, Joms Salvador (na tumestigo sa mga atake ni Duterte sa kababaihan), na ibahagi ang kanilang mga kuwento.

Muli, ikinuwento ni Jimmylisa ang tungkol sa nanay niya. Muli, naluha siya habang ikinukuwento niya ito. Naluha rin si Mineur, iyung miyembro ng European Parliament, sa kuwento ng mga saksi. Nangako siyang aaralin niya ang ipinasang mga dokumento at idadagdag ang boses sa mga kumukondena sa mga abuso ng rehimeng Duterte.

Noong hapon ding iyon, iba naman ang reaksiyon ng humarap sa mga testigo.

Sa embahada ng Pilipinas sa European Union, nagsumite rin ng kopya ng hatol ang mga kalahok sa IPT. Pagpasok pa lang sa bilding, hinarang na sila ng isang opisyal ng embahada na di nagpakilala, at sinabing “ipadal na lang sa pamamagitan ng registered mail” ang dokumento. Pinaaalis sila ng opisyal. “Pero nandito na kami, personal na nga naming ibibigay, bakit pa kailangang ipadala sa mail?” giit ni Joms Salvador ng Gabriela.

Nahimok na tanggapin ni Amb. Eduardo de Vega ang kopya ng verdict ng IPT sa rehimeng Duterte mula sa pinuno ng mga jurors, si Azadeh Shasahani at Joms Salvador ng Gabriela, isa sa complainants sa IPT. <b>KR Guda</b>

Nahimok na tanggapin ni Amb. Eduardo de Vega ang kopya ng verdict ng IPT sa rehimeng Duterte mula sa pinuno ng mga jurors, si Azadeh Shasahani at Joms Salvador ng Gabriela, isa sa complainants sa IPT. KR Guda

Napilitang umatras ang opisyal, at kalauna’y napuwersang humarap sa delegasyon si Eduardo de Vega, embahador ng Pilipinas sa European Union. “Maniwala kayo, narinig na namin ang tungkol sa inyo,” bungad ni de Vega. Tinanong niya kung bakit hindi raw pinapasok sa IPT ang “ilang tao na gustong makinig” sa mga pagdinig. Tinutukoy niya marahil ang apat-kataong DDS (Duterte Diehard Supporters) na pumunta sa venue ng IPT at nagpumilit na pumasok kahit di-rehistrado. Lumalabas, siya o sila sa embahada ang nagpadala sa mga ito.

“Bakit may mga dayuhang lengguwahe na isinisigaw?” tanong niya. Nanood pala de Vega ng Facebook Live streaming. Matapos ang pagbasa sa hatol, sumigaw ng chants ang ilang dayuhang dumalo: “?El pueblo, unido, hamas ser avencido!” (Ang tao, ang bayan, ngayon ay lumalaban) Tinanong din ng embahador sa delegasyon kung magrarali sila—na sinagot ng delegasyon na hindi.

Paglabas ng delegasyon ng IPT, ikinagulat nila ang pulutong ng Belgian police na nasa labas ng embahada. Tinawagan umano ng embahada ang mga pulis sa pag-aakalang magrarali ang delegasyon.

Nanawagan din sila ng mga DDS sa Belgium na pumunta sa embahada noong araw na iyon, at ipakita ang suporta sa minamahal nilang Pangulo. Ayon sa mga nakakita, humigit-kumulang 15 hanggang 20 DDS ang pumunta.

* * *

Hawak ni Jimmylisa ang kopya ng liham ng ICC na nagpapatunay ng pagtanggap nito ng mga ebidensiya laban sa rehimeng Duterte mula sa IPT. <b>KR Guda</b>

Hawak ni Jimmylisa ang kopya ng liham ng ICC na nagpapatunay ng pagtanggap nito ng mga ebidensiya laban sa rehimeng Duterte mula sa IPT. KR Guda

Kinabuksan muli, Setyembre 21, tumungo rin sa International Criminal Court sa The Hague, The Netherlands si Jimmylisa. Kasama niya sina Renato Reyes Jr., na tumayo bilang isa sa complainants sa IPT para sa Bagong Alyansang Makabayan o Bayan, at si Peter Murphy na isa sa convenors ng IPT.

“Ibang iba ang pagtanggap sa amin sa ICC kumpara sa sarili nating embahada sa Belgium,” kuwento ni Jimmylisa. Sa ICC, mainit na hinarap sila ng kinatawan nito para tanggapin ang kopya ng hatol. “Nangako silang kokontak sa amin sa loob ng dalawang linggo (matapos mabasa ang isinumiteng mga dokumento),” sabi pa niya.

Samantala, sa Maynila noong araw ding iyon, dambuhalang protesta ang isinagawa sa Mendiola at Luneta para gunitain ang lagim ng batas militar ni Marcos at kondenahin ang pasistang diktadura ni Duterte.

Kabilang sa bitbit na plakard ng mga nagrali: Larawan ni Duterte sa likod ng mga rehas. Guilty! ang sigaw nito. Hindi pa man kayang maipatupad ang naturang hatol, hindi pa man ngayon o sa nalalapit na hinaharap, umaasa si Jimmylisa, at marami pang iba, na balang araw makakamit din nila ang hustisya.


Featured photo: Larawan ni Jon Bustamante

STATEMENT | Film, artist community condemns AFP statements on martial law film screenings

$
0
0

Members of the film and artist community have come out with a statement condemning the Armed Forces of the Philippines (AFP) for stating that film screenings of martial law-related films in schools are recruitment centers for the rebel New People’s Army and are part of the so-called “Red October” destabilization plot against President Duterte. The signatory list is a veritable who’s who of prominent members of the film and artistic community, such as award-winning filmmakers Lav Diaz, Treb Monteras II, Joel Lamangan, Raymond Red, Jon Red, Khavn, Ricky Lee, and many others.

Here is the statement as well as the signatories as of posting in the Stop The Attacks Facebook page:


FILM AND ARTISTIC COMMUNITY STATEMENT

We, filmmakers, media workers, artists, cultural workers, academicians and other members of the film and artistic community, deplore the recent statements of the assistant deputy chief of staff for operations for the Armed Forces of the Philippines, Brig. Gen. Antonio Parlade Jr., who essentially accuses us and the organizations that sponsor film screenings on martial law of recruiting for the New People’s Army.

This is red-baiting and slander of the worst kind. It impinges on our right to freedom of expression, speech and assembly, and endangers us and our audience, especially in the context of the Duterte regime’s murderous anti-illegal drugs and counter-insurgency campaigns and the President’s recent pronoucement that “rebels” are now targets for “neutralization” or can be arrested without warrant, despite constitutional guarantees against it.

Our film screenings provide an invaluable service to the youth, the students and the general audience, especially since our education system has largely failed in informing them about the systemic atrocities that happened during the martial law era. The screenings hope to provide them with knowledge and insight into that dark chapter in our history, especially since many of the actual perpetrators and beneficiaries of that fascist dictatorship have fully rehabilitated themselves back into mainstream politics and into positions of power.

The screenings help them understand the roots of fascism, and how our failure as a society to stamp out those roots have led to its resurgence. Our events have also become venues for discussion and dialogue, between us as artists and documentarians of reality and the youth and the people we wish to serve. On the whole, we have hoped to equip the audience with information and critical skills so that they themselves can adequately decide the course of action to take as responsible citizens of the country.

We wonder why the AFP slanders us. Have they now become active defenders of the Marcoses and the criminals behind martial law? Or do they merely wish that the youth and the people remain ignorant of their central role as an institution in the wholesale trampling of our democratic rights—then and now?

As the people are unlikely to believe such hysterical lies by the AFP, we urge them to continue to support the exhibition of films and other informational materials on martial law. Let us further spread the word. We will not be cowed by these threats even as we will continue to condemn and expose these threats. The screenings will go on—and multiply—in schools, in communities, in factories, in farms, in offices, in migrant gatherings. The truth telling will continue!

#StopTheAttacks on our democratic rights!
#ResistFascism!
#NeverAgain to martial law!
#NeverForget the atrocities!
#FightTyranny!

Signatories, as of 2:32 PM, 4 October 2018 (in their first names’ alphabetical order):

Aaron Alsol, student filmmaker
Aaron Cabangis, cinematographer
Abbie SJ Lara, filmmaker
Abigail Lazaro, filmmaker
Achinette Villamor, producer
Active Vista Film Festival
Adjani Arumpac, filmmaker 
Adrian Arcega, filmmaker and educator
Adrian Mendizabal, UPFI MA Media Studies student
Adrienne Vergara, actor/performance maker
Afi Africa – filmmaker/actor/educator
Agot Isidro, Actress
Aiess Alonso, filmmaker
Alanis Magbanua, film student
Alejo R. Barbaza, filmmaker
Alemberg Ang, producer/teacher
Alex Poblete, filmmaker
Alexis Obedencio, film student
AlterMidya-People’s Alternative Media Network
Alwin Reamillo, producer/ visual artist
Alyssa Suico, filmmaker
Alyx Arumpac, filmmaker
Amos Paquia, student researcher
Amparo Adelina C. Umali, III, faculty, UP Center for International Studies, film advocate
Ana Karina A. Cosio, researcher, writer
Ana Marika Francisco, filmmaker
Andre Yan, student filmmaker
Angel Romero, writer, artist, women, LGBT and human rights advocate
Angel Velasco Shaw, filmmaker, educator, cultural organizer
Angeli Bayani, Actress
Angelica Taruc, film student
Anna Isabelle Matutina, filmmaker
Antoinette Jadaone, filmmaker
Anton Pelon, writer/creative producer
Ara Chawdhury, filmmaker
Arbi Barbarona, filmmaker
Arjanmar Rebeta, filmmaker
Armi Rae Cacanindin, producer
Arnel Mardoquio, filmmaker
Arvin Kadiboy Belarmino, filmmaker
Aubrey Llamas, filmmaker
Austin Tan, student filmmaker
Avic Ilagan, filmmaker – artist/teacher
Baby Ruth Villarama, filmmaker
Benedict Mique, filmmaker
Bern Torrente, filmmaker
Bernie Mercado, writer-filmmaker
Bianca Balbuena, film producer
Bonifacio Ilagan, scriptwriter and director
Boombee Bartolome, media makeup artist
Brandon Relucio, filmmaker
Brian Arda, independent film actor
Brian Spencer Reyes, filmmaker
Brian Villanueva, educator, filmmaker
Carl Chavez, filmmaker
Carla Manalo, film colorist
Carla Pulido Ocampo, filmmaker
Carlo Cielo, movie fan
Carlo Lopez, filmmaker
Carlos Mauricio, cinematographer
Carmelo Paulo Relativo Bayarcal, media and creative consultant
Carol Bunuan Red, producer
Celeste Legaspi, actress, singer, producer
Cenon Obispo Palomares, filmmaker and film educator
Cha Escala, Documentary filmmaker
Cha Roque, filmmaker
Chaela Tordillo, film student 
Chai Fonacier, actor, writer
Che Tagyamon, filmmaker
Cherish Aileen Brillon, educator
Christian Babista, filmmaker
Christian Linaban, filmmaker
Christine Silva, animator/filmmaker
Chuck Escasa, filmmaker
Chuck Gutierrez, filmmaker
Chuckberry Pascual, teacher, writer
Cocoy Lumbao, visual artist/writer
Concerned Artists of the Philippines (CAP)
Cynthia Cruz-Paz, filmmaker
DAKILA Artist Collective
Dale Custodio, director/educator
Dan Villegas, filmmaker
Danielle de los Reyes, producer, writer
Daphne Esplana, filmmaker
David Carandang, UPFI student
Dennis Marasigan, actor, filmmaker, teacher
Denzel Yorong, filmmaker
Detsy Uy, film event organizer/humanitarian worker
Ditsi Carolino, filmmaker
Dola Garcia, filmmaker
Dos Ocampo, filmmaker
Dwein Baltazar, filmmaker
Dwight Gaston, writer, designer, actor
Edward Paciano Cabagnot, writer & film educator
Edward Salcedo, filmmaker 
Edwin Guillermo, actor/filmmaker
Edwin Rico Verances writer/filmmaker
EJ Mijares, filmmaker
EJ Salcedo, filmmaker
Eli Hiller, filmmaker and Photojournalist
Ella Mage, Journalist/filmmaker
Ellen Marfil, filmmaker, Pelikulove
Elmer Gatchalian, writer
Eluna Cepeda , filmmaker
Emman Pascual, filmmaker
Emmanuel Dela Cruz, educator, film event organizer and filmmaker
Enriq Pingol, filmmaker 
Epoy Deyto, filmmaker and instructor
Eric Cabahug, writer 
Erik Matti, filmmaker
Eseng Cruz, filmmaker/teacher
Ethel Mendez, producer
Faye Castillo, film student
Fiona Borres-DeLuca, filmmaker
Film Weekly
Frances Grace Mortel, photographer/filmmaker
Gab Ramos, UPFI student
Gabby Fernandez, filmmaker, educator
Gabrielle Tayag, filmmaker
Gale Osorio, filmmaker/Festival Organizer
Gary C. Devilles, PhD, Chair Filipino Department, Ateneo de Manila University
Gene Paolo Abrajano, filmmaker
Genevieve Reyes, Actress
Gerlyn Altura, filmmaker and media practitioner
Gershom Chua, filmmaker
Rianne Hill Soriano, filmmaker
Gianco Ante, multimedia artist
Gimson S. Alemania, Multimedia University of the Philippines Open University Filmmaking – Film School Manila
Gabriel Pancho, Film Weekly
Gio Potes, filmmaker, writer
Giosi Mendoza, filmmaker
Giselle “G” Tongi-Walters, filmmaker for Social Change & Women’s Reproductive and Human Rights Advocate
Glecy Peñaloza, writer, researcher, filmmaker
Glenn Barit, filmmaker 
Grace Simbulan, filmmaker
Guelan Luarca, screenwriter, teacher
Hannah Espia, filmmaker
Harlene Bautista, actor 
Hazel Orencio, Actress
Hector Barretto Calma, filmmaker
Hector Graza Macaso actor/filmmaker
Henry Dela Cruz, Jr., screenwriter/Media Practitioner
Herb Comendador, filmmaker
Hiyas Bagabaldo, filmmaker
Hyro Aguinaldo, screenwriter
Ice Idanan, filmmaker
Idden de los Reyes, cinematographer-filmmaker
Ilang-Ilang Quijano, filmmaker
Inday Espina-Varona, writer/journalist
Iris Lee, filmmaker
Issa Encarnacion, filmmaker
Ivy Baldoza, filmmaker
Jade Castro, filmmaker
Jaerold Marc D. Ramos, educator/filmmaker/media practitioner
Jag Garcia, filmmaker and film professor
James Fajardo, UPFI Film student
Jamme Robles, UPFI student
Jan Michael C. Jamisola, filmmaker
Jan Philippe V. Carpio, writer, filmmaker, performer
Jan Tristan Pandy, filmmaker
Jane Biton, cultural worker
Janice Y. Perez, filmmaker and book author
Janina Fascists, filmmaker
Janina Gacosta writer/filmmaker
Janus Victoria, filmmaker
Jarell Serencio, filmmaker
Jay Rosas – writer, film screening/festival organizer
Jayneca Reyes, filmmaker
Jayson Bernard Santos, journalist/filmmaker
Jayson Fajarda, writer
Jayson Septimo, cultural worker
Jed Medrano, filmmaker 
Jedd Dumaguina, filmmaker
Jeffrie Po, filmmaker
Jeps Gallon, writer
Jericho Aguado, scriptwriter
Jerry B. Gracio, screenwriter
Jerry Benedict Rosete, filmmaker, media practitioner
Jessie Lasaten. filmmaker
Jet Leyco, filmmaker
Jewel Maranan, filmmaker
Jim Libiran, filmmaker
Jippy Pascua, filmmaker
JL Burgos, filmmaker
Joaquin Astilla, film student
Joel Ferrer, filmmaker
Joel Lamangan – filmmaker
Joey Javier Reyes, writer/filmmaker/teacher
Joel Saracho, actor
John Arcilla, performing artist
John Iremil Teodoro, writer
John Lapus, actor/filmmaker
John Rodriguez, Media Practitioner/director of Studies (Asia Pacific Film Institute)
Jon Red, filmmaker
Jonathan Olarte /filmmaker
Jonnie Lyn Dasalla, filmmaker
Josel Garlitos, writer 
Joseph Israel Laban, filmmaker
JP Habac, filmmaker
Josel Garlitos, writer
Julienne Ilagan, filmmaker
Juliet Cuizon, filmmaker and film festival organizer
Jun Dio, filmmaker and educator
Jurex Suson, filmmaker
Kabunyan Palaganas, Photographer
Kara Moreno, filmmaker
Karen Lustanas, UPFI student
Karl Castro, artist 
Karl Medina, artist
Katrin Maria Escay, filmmaker
Katrina Tan, Film Festival Organizer
Keith Deligero, filmmaker/Festival Organizer
Keith Sicat, filmmaker
Kenneth Guda, writer/editor
Khavn, filmmaker
Kidlat de guia, filmmaker
Kilab Multimedia
Kim Perez, producer
King Catoy, filmmaker
King Palisoc, filmmaker
Kip Oebanda, filmmaker
Kiri Dalena, filmmaker
Kodao Productions
Kris Cazin, filmmaker
Kristin Barrameda, writer
Kristine Camille Sulit, filmmaker/educator
Kristine Kintana, festival organizer
Kristinne Nigel Santos, writer
Kristoffer Brugada, filmmaker/educator
Ku Aquino, actor
Kyle Nieva, filmmaker
Laurence Marvin Castillo, educator
Lav Diaz, filmmaker
Law Fajardo, filmmaker
Lawrence Ang, editor
Lem Garcellano, writer, filmmaker
Leni Velasco, Festival Organizer
Leo Rialp, director and actor
Lih Ocampo, filmmaker
Louise Jashil Sonido, film scholar and media practitioner 
Lucan-Tonio Villanueva, Film Weekly
Luis Liwanag, visual journalist/documentarian
M. Bonifacio, filmmaker
Ma-an Asuncion-Dagnalan, filmmaker
Mae Urtal Caralde, educator/filmmaker
Malaya Ad Castillo, writer
Marella Castro, writer
Maria Diosa Labiste, PhD, Department of Journalism, UP College of Mass Communication
Mariel Urbiztondo, filmmaker
Mario Cornejo, filmmaker
Marion Salvador, film student
Mark Aranal, actor-director
Mark Lester Menor Valle, filmmaker
Mark Raywin Tome, writer
Martika Ramirez Escobar, filmmaker
Marxie Maolen Fadul, production designer
Max Canlas, filmmaker 
Maxine San Pedro, film student 
May-i Guia Padilla, Media and Creative Consultant
Maya Quirino, Line producer
Mayday Multimedia
Meika Catog, filmmaker
Melanie Entuna, producer
Michael Angelo Dagñalan, writer/director
Michael Lacanilao, filmmaker
Michael Zerda/filmmaker
Mick Tuyay, photographer/filmmaker
Miguel Franco Michelena, filmmaker
Mika Fabella, filmmaker and writer
Mike Alcazaren, filmmaker
Mikey Red (designer/ filmmaker)
MJ Salumbides, film student 
Moira Lang, filmmaker
Mon Garilao, filmmaker
Monchito Nocon, writer, film archiving advocate
Monster Jimenez, filmmaker
Myka Francisco, filmmaker
Nate Dorego, film Student
Natts Jadaone, writer
Nawruz Paguidopon, filmmaker
Neil Daza, cinematographer
Neil Portugal, producer/filmmaker
Nick Olanka, filmmaker
Nico Bagsic, journalist
Nikki Del Carmen, filmmaker
Nina Torralba, researcher-filmmaker
Nonong Buencamino, film composer/producer
Nonoy Gallardo, writer
Ogi Sugatan, filmmaker 
Opaline Santos, theater practitioner
Oscar Nava, filmmaker
Pam Miras, filmmaker
Panx Solajes, artist/filmmaker
Paolo Villaluna, filmmaker/DGPI President
Pat Apura, animation director
Patrick F. Campos, writer and educator
Paul Grant, university professor
Petrick Franco, writer, media worker 
Phylicia Santos, student
Phyllis Grande, film producer
Prolet, Poet
Qhris Lang, writer
Quark Henares, filmmaker
Rafael Magat, film student
Rafael Tibayan, film student, actor
Randolph Longjas, filmmaker
Ray Defante Gibraltar, filmmaker
Raymond Red, filmmaker
Raymund Villanueva, writer/journalist, Kodao 
Raz de la Torre, filmmaker, educator
Rebecca Padilla, actor/performer/filmmaker
Revy Marata, UPFI student
Rey Gibraltar, filmmaker 
Richard Soriano Legaspi, filmmaker, Academician
Ricky Lee, scriptwriter
RM Alfonso, UPFI student
Rob Jara, filmmaker
Rob Rownd, actor, filmmaker
Robert Sarmiento, production designer
Rolando Tolentino, UP Film Institute faculty
Rom Factolerin, filmmaker
Roman Perez Jr. filmmaker/cultural worker
Ronalyn Olea, writer/journalist, Bulatlat.com
Ronnie Gamboa, filmmaker
Rose Roque, educator, film archiving advocate, film event organizer (UP Manila)
Rovic Lalo, writer
Ryan Quimpo, writer/filmmaker
Ryle Custodio, film composer 
Sari Dalena, filmmaker
Sari Estrada, filmmaker
Seymour B. Sanchez, filmmaker/teacher/writer
She Andes, filmmaker & educator
Sheron Dayoc, director/producer
Shirley Lua, educator and writer-critic
Sigfried Barros Sanchez, filmmaker
Sigrid Andrea P. Bernardo, filmmaker
Sonny Calvento, filmmaker
Sue Prado, actor
Tara Illenberger, filmmaker
Teng Mangansakan, filmmaker
Teresa Barrozo, film worker
Tey Clamor, cinematographer
The Breakaway Media
Theo Lozada, cinematographer
Tiara Orig, filmmaker
Timmy Harn, actor
Tito Genova Valiente, film critic and film educator
TJ Tan, educator, filmmaker
TM Malones, filmmaker
Tom Estrera III, artist
Topel Lee, filmmaker 
Treb Monteras, filmmaker
Tudla Productions
Tyrone Velez, journalist, writer
Van Sulitas, president, UP Cinema
Victor Villanueva, filmmaker
Wanggo Gallaga, screenwriter and educator
Will Fredo, filmmaker
Willie Apa Jr., filmmaker
Xeph Suarez, filmmaker
Xzy Dumabok, UPFI student
Yason Banal, artist, teacher
Ysabella Fernandez, film student
Yves G. Patron, film sound engineer
Yves Jamero, filmmaker
Yvette Fernandez, writer
Zig Dulay, filmmaker

(Other interested members of the Philippine film and artistic community can add their names in the list. You can do so by messaging the Stop The Attacks page)

Ibahin Ang Paksa?

$
0
0

For poetry makes nothing happen.
In Memory of W. B. Yeats, W. H. Auden

*    *    *

Sa unang hati ng taong ito dalawang komentaryo tungkol sa pagtula ang nabasa ko sa Facebook. Una, isang pahayag mula sa isang (post?)modernistang makata na nagsabing sinayang natin (na nang maglaon ay self-reflexive pala—isang himutok) ang ating kabataan sa pagsulat ng tula, sa halip na sa paggawa ng mga polyeto. Ang ikalawa nama’y nagsabing bakit may tumutula pa rin kahit kaliwa’t kanan na ang EJK.

*   *   *

“All art is quite useless.”
– panimula ng The Picture of Dorian Gray, Oscar Wilde

*    *    *

Sa isang forum sa cyberspace, bilang tugon sa paksang “Does Poetry Make Anything Happen?”, sagot ng isang Virgil mula sa New York:

Surely. I have said that art does not move society, it reflects society. I think that is what Auden is saying too. Sure there are activist writers, but frankly I do not believe they move society. Everyone mentions Harriet Beecher Stowe’s Uncle Tom’s Cabin as having pushed the US toward confronting slavery and the civil war. Well, that debate had been going on for decades before the novel. At its most, perhaps the novel lit the powder keg, but the powder keg was loaded and ready to burst, but frankly even that I’m skeptical of. The country was headed for this civil war and it was an irreconcible difference where either a split was to occur or the South was to be catagorically defeated. I don’t believe the novel had any substantial impact.

*    *    *

Korserbatismo marahil na hindi ako agaran at direktang nagbigay ng tugon sa dalawang nabanggit na pahayag sa FB. Isa pa, may mga nagbigay na ng paliwanag sa unang pahayag. Mga pahayag na galing sa direktang karanasan ng mga artista/manggagawang pangkulturang mas may karapatang magbigay ng pahayag kaysa sa akin. (Dahil sa kanilang partisipasyon sa mga kampanya at pakikibakang masa.)

Pero, sa palagay ko, hindi pa huli ang lahat. At baka mas epektibong maipahayag sa ganitong platform at estilo ang aking abang tugon. Bilang bahagi na rin ng assessment ko sa sarili kong pagtula, sa karanasan at pakikibahagi ko sa mga gawain sa kilusan.

*    *    *

Sa palagay ko, naiintindihan ko kung saan nanggagaling ang hugot ng (post)modernistang makatang aktibo ngayon sa isang organisasyong pangmagsasaka, kasama ng mga manunulat na marahil siya rin ang nag-organisa.

Kung sisipatin ang kanyang mga nalimbag na tula at koleksiyon ng mga tula (may nagwagi pa sa isang patimpalak sa ibang bansa), makikita ang mga iyon ay repleksyon ng kanyang peti-burges na kaisipan (sadyang dekadente).

Karapatan niyang itakwil ang mga tulang kanyang nasulat bago siya maorganisa sa kilusan—o maging progresibo—na inamin naman niyang . Naalala ko ang sabing maging si Jose Ma. Sison ay nagtakwil ng kanyang mga naunang tula bilang patunay ng kanyang pagpapanibagong-hubog, at pagpapamalas ng pagiging halimbawa ng isang progresibong manunulat.

*    *    *

Sa ating bansa, ang “pag-iiba ng paksa” ay nangangahulugan hindi lamang ng pagtalikod kundi ng pursigidong pagdurog ng mga naghaharing uri sa mga pambansa at demokratikong kahilingan ng mamamayan.
Ibahin ang Paksa? Ang Kasalukuyang Panulaang Makabayan sa Panahon ng Krisis at Rebolusyon, Gelacio Guillermo

*    *    *

Isa pang dahilan kung bakit hindi ako agad na tumugon sa pahayag ay dahil nasagot na iyon ni Gelacio ‘Chong Gelas’ Guillermo sa kanyang “Ibahin ang Paksa.”

Pero nagpupuna ako ngayon, baka hindi pa niya nabasa ang sanaysay na ito. Ani Chong Gelas:

Nakapusisyon ang progresibo at rebolusyonaryong panulaan bilang partikular na aksyong pangkultura sa anumang antas ng pagpapahalaga sa rebolusyong pangkultura. Taglay ng seksyong ito ng panulaang Pilipino ang paksa ng pambansang pagpapalaya at demokrasya mula pa noong dekada sisenta hanggang sa kasalukuyan sa harap ng mga pagbabago sa timbangan ng rebolusyon at kontrarebolusyon at sa pangkalahatang kalagayan sa pulitika, ekonomya at kultura ng lipunan.

*    *    *

Maling sabihin ng isang makatang sana hindi na lang siya nagsulat ng tula noong kanyang kabataan. Kung ano siya ngayon—tayong lahat, sa katunayan—ay sum total ng kung ano siya noon. Ang kanyang mga karanasan, akumulasyon, reaksyon, at produksiyon.

Naitanong ko ang gaya nito minsan kay Ser Bomen (anak ni Chong Gelas) sa klase namin sa MA. Kung hindi ba dinanas ni Karl Marx ang mga dinanas niya maisusulat ba niya ang mga bolyum ng Das Kapital?

Kailangan. Halimbawa na ring minsang sinabi ni Marx na mahalaga ang kapitalismo, dahil kung hindi sa labis na pananamantala nito sa mga manggagawa, hindi uusbong ang (siyentipikong) sosyalismo.

*    *    *

Patay na ang Panulaan? “Ano ba ang halaga ng tula sa lipunan? Ipinaliwanag na ito nina Lenin, Mao Zedong at ng makatang Aprikanong Aime Cesaire, at nitong huli’y ng Latinong Amerikanong manunulat na Eduardo Galeano, na nagwika: ‘Ang sabihing mababago ang realidad sa pamamagitan lamang ng panitikan ay isang kabaliwan o paghahambog. Sa palagay ko, isa ring kalokohan na itatwang nakakatulong ito sa pagbabago.’”
Ibahin ang Paksa? Ang Kasalukuyang Panulaang Makabayan sa Panahon ng Krisis at Rebolusyon, Gelacio Guillermo

*    *    *

Walang ilusyon ang tulang mababago nito ang lipunan. Isa itong kabaliwan! Isang paghahambog! Pero hindi dapat mawala ang tula—sa partikular, at lalo na, ang mapagpalayang panulaan—dahil bahagi ito ng rebolusyong pangkultura. Habang umiiral at namumutakti ang mga tula at makatang peti-burges at maka-imperyalista, kailangang laging itulak ang tulang progresibo saanmang larangan (naipaliwanag na rin ito ni Bertolt Brecht), kahit pa sa burgesyang patimpalak at palihan.

Sabihin pa, kailangang laging makapagpalabas ng tula sa bawat instance ng pananamantala. Tinawag ito ni Chong Gelas na TPR (Tactical Poetry Response o tugong taktikal ng panulaan) na “nakaakma sa aksyong masa, diretso sa paksa at panawagan, palasak at malawak ang mga imahen, idea, damdamin at diwa.” Gayundin, ang SPR (Strategic Poetry Response o tugong istratehiko ng panulaan) na “tumutugon sa pangangailangan ng malawakan at matagalang paghahanda at pagpapaunlad ng lahat ng pwersa para tiyakin ang kaligtasan at tagumpay ng kilusan.”

Kailangang laging makapagpalabas ng tula dahil isa ito sa mga paraan para maipaliwanag ang chaos na nangyayari sa lipunan.

*    *    *

Alalahaning maging ang mga hindi makata ay nakalilikha ng tula para sa paghingi ng hustisya. Maaalala ang tula ni Concepcion Empeño (para sa kanyang anak na si Karen na biktima ni Palparan)  at ni Nanette Castillo (para sa kanyang anak na si Aldrin na biktima ng EJK).

*    *    *

And I won’t tell you where it is, so why do I
And I won’t tell you where it is, so why do I tell you
anything? Because you still listen, because in times like these
to have you listen at all, it’s necessary
What Kind of Times Are These, Adrienne Rich

*    *    *

Sa tindi ng infowar at drug war, kasama ng iba pang paglabag sa karapatang pantao, ng rehimeng Duterte, isang tagumpay ng pambansa-demokratikong kilusan na magluwal ito ng mga koleksiyon ng mga tula (o may halong tula), sa kasalukuyang taon, gaya ng Tuligsa at iba pang mga tula ng dating political detainee na si Rene Boy Abiva, Persolitika: Mga tula at larawan ng alternatibong mamamahayag na si Raymund Villanueva, at Usapang Kanto: kolumberso ni koyang ng beteranong makata at mang-aawit na si Jesus Manuel Santiago.

Kontra taas-presyo ng bilihin

$
0
0

Hindi maitatanggi: papatindi nang papatindi ang krisis sa ekonomiya ng bansa. Kapansin-pansin at ramdam na ramdam ang tuluy-tuloy na taas-presyo ng mga bilihin.

Noong Setyembre 2017, nasa P100 ang kada kilo ng bangus. Ngayon, nasa P140 na, ayon sa Manila Price Bulletin. Ang presyo ng manok, P90 kada kilo, pero ngayon P115 na. Ang presyo ng kamatis, mula P28 ay nasa P60 na kada kilo. Katunayan, umabot na sa 6.7 porsiyento ang inflation (o pagtaas ng presyo ng mga bilihin) sa bansa ngayong Setyembre 2018. Ito ang pinakamataas na inflation sa loob ng siyam na taon. Mas mataas ito sa 6.4 porsiyentong inflation noong Agosto 2018.

Pero kayang maampat ang walang habas na taas-presyo ng batayang mga bilihin. Ito ang sabi ng progresibong mga ekonomista at eksperto, kaugnay ng papalalang krisis sa ekonomiya sa bansa. Kaya, kung gugustuhin ng gobyerno. Pero maraming dahilan kung talagang ayaw masolusyonan ito.

Pagkontrol sa presyo ng batayang mga bilihin (langis at mga pagkain) ang isa sa mahigpit na iminumungkahi ni Sonny Africa, executive director ng Ibon Foundation, progresibong institusyon sa pananaliksik. Gayundin ang sabi ng iba’t ibang organisasyong masa, katulad ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP), Gabriela, at iba pa.

At naaayon ito sa batas. Nakasaad sa Section 7 ng Republic Act No. 7581 o ang Price Act of 1992 na maaaring magrekomenda ang National Price Coordinating Council (NPCC) sa Pangulo na magtakda ng price ceiling (o limit sa pagtaas ng presyo ng mga bilihin) tuwing umaabot na sa di-makatwirang antas ang mga presyo.

“Kailangang kagyat na magbigay ng ayuda ang gobyerno sa milyun-milyong mahihirap na Pilipinas at iyung nasa panggitnang uri. Kabilang dito ang agarang pagkontrol sa presyo, pagtigil sa pagbubuwis sa paggastos sa ilalim ng Train (Tax Reform for Acceleration and Inclusion) at nakabubuhay na dagdag-sahod,” sabi ni Africa. “Dapat ding gumawa ng mga hakbang para mapalakas ang domestikong agrikultura at industriyang Pilipino.”

Pero sa halip na gawin ito, ang ipinapatupad ng rehimeng Duterte: walang habas ding pag-aangkat ng bigas. Ang kinababahala ngayon ng mga magsasaka, lalong sumadsad ang kabuhayan nila at lalong masadlak sila sa hirap – silang mayorya ng mga Pilipino na nakatali sa agrikultura ang kabuhayan.

Solusyong di-epektibo

“Inaprubahan na ng Presidente ang walang-harang na importasyon ng bigas,” sabi ni Roque, sa isang kumperensiya sa midya noong Martes, Oktubre 9. “Wala na pong restriction ngayon, basta magbayad lang ng taripa at gagamitin natin ang taripa na ito para sa ating mga magsasaka.”

Pero paliwanag ni Arnold Padilla, mananaliksik at manunulat, sa kanyang blog (arnoldpadilla.com), karanasan na ng bansa na patuloy ang pagtaas ng presyo ng bigas kahit na tumindi ang importasyon ng bigas nitong nakaraang dalawang dekada.

“Bago ipanganak ang World Trade Organization noong 1995, may average na 2.45 porsiyento lang (1990 hanggang 1994) ang rice import dependency ratio (o ang tantos ng pag-aasa ng bansa sa imported na bigas kumpara sa kabuuang kinukunsumong bigas sa bansa) ng bansa. Sa huling lumabas na 10-taong average (2006 hanggang 2016), tumaas ito nang 4.5 beses tungong 11.06 porsiyento,” sabi ni Padilla.

Samantala, patuloy na tinatanggihan ng economic managers ng rehimeng Duterte ang pangukalang pagkontrol sa presyo ng batayang mga bilihin. Ang dinadahilan nila, baka matulak lang ang retailers na magsagawa ng hoarding ng kanilang mga suplay. Pero ang totoo, may kapangyarihan din ang mismong gobyerno na bantayan ang naturang retailers at hulihin ang nagsasagawa ng hoarding.

Samantala, patuloy na minamaliit ng rehimeng Duterte ang epekto ng taas-presyo ng mga bilihin sa ordinaryong mga mamamayan.

“Nakaranas na rin tayo ng mas mataas pang inflation noong nakaraan. Wala itong malaking diperensiya,” sabi ni Budget Sec. Benjamin Diokno. Sa kabila ito ng matinding nararanasan ngayon ng mga mamamayan sa bawat pagtaas ng presyo.

Sabi nga ni Africa, ramdam na ramdam ng mahihirap ang kahit kaunting taas-presyo dahil simula’t sapul, di na sumasapat ang kanilang sahod para makaagapay sa pang-araw-araw nilang pangangailangan.

Protesta ng mga tsuper at iba pang sektor kontra sa pagtaas ng presyo ng gasolina nitong nakaraang linggo. <b>Defend Job PH</b>

Protesta ng mga tsuper at iba pang sektor kontra sa pagtaas ng presyo ng gasolina nitong nakaraang linggo. Defend Job PH

Ugat ng krisis

Sa kabila ng tumitinding krisis pang-ekonomiya sa ilalim ni Duterte, dapat umanong suriin ang mas malalim na ugat nito.

Ayon sa Ibon, sapat at nakakapagsarili ang suplay ng Pilipinas at nagagawa pang mag-eksport ng bigas hanggang dekada ‘80. Taong 1993 nang magsimula na itong mag-angkat ng bigas mula sa Vietnam at Thailand at ngayo’y isa na sa mga top importer nito.

Mauugat umano ang kalagayang ito sa pagiging labis na atrasado ng produksiyong agrikultural sa bansa at sa kapabayaan ng gobyerno para paunlarin ang sektor. Nananatiling makaluma ang mga kagamitan, hindi mekanisado ang produksiyon at lampas kalahati pa rin sa mga taniman ang walang irigasyon. Kung ikukumpara rin sa mga katabing bansa nito, umaabot lang sa apat na milyong ektarya ng lupa ang nakalaan para sa bigas. Kung ikukumpara sa mga katabing bansa, umaabot sa mahigit pitong milyon ang inilalaan ng Vietnam at mahigit sampung milyon naman sa Thailand.

Dagdag pa rito, ayon sa Ibon, nanatiling small-scale at mababa ang produksiyon ng bigas sa bansa. Ang patuloy na kumbersiyon ng mga taniman tungo sa komersiyal na gamit, maging ang kumbersiyon ng staple crops tungo sa mga produktong pang-eksport ang siyang nagiging dahilan ng palagiang krisis sa suplay ng bigas sa bansa.

Samantala, higit pang pinaiigting ang krisis dulot ng kawalang lupa ng mga magsasaka. Sa kabila ng repormang agraryo ng mga nakalipas na administrasyon, nananatiling monopolisado at kontrolado ng iilang makapangyarihang pamilya sa bansa ang malalawak ng mga lupain.

Ilan sa mga ito ang malalaking negosyante rin sa bansa gaya nina Henry Sy, pamilya ng mga Zobel de Ayala, Roxas, Lopez, Yulo, Floirendo, Consunji, ang mga Cojuangco ng Negros, Cojuango-Aquino ng Gitnang Luzon. Sa kalagayang ito, pito sa bawat 10 magsasaka sa bansa ang nananatiling walang sariling lupa. Dagdag pa rito, para maikutan ang pagpapasailalim ng mga ito sa repormang agraryo ng pamahalaan, pinag-iibayo ang land conversion o pagpapalit gamit sa mga agrikultural na lupa patungo sa pagiging industriyal at komersiyal. Dahil dito, kaliwa’t kanan din ang pangangamkam sa mga lupang bungkalan gaya ng nangyayari sa mga magsasaka ng Hacienda Luisita sa Tarlac, Hacienda Looc sa Nasugbu, Batangas.

Ang kalunus-lunos na kalagayang ito ng mga magsasaka at pagiging lubhang atrasado ng sariling agrikultura ang siyang nagbubunsod ng palagian at patuloy pang tumitinding krisis sa suplay ng bigas at pagkain sa bansa.

Taas-presyo ng langis

Ayon sa Ibon, ang deregulasyon, liberalisasyon at pribatisasyon sa ilalim ng mga patakarang neoliberal sa ekonomiya na pinaiiral mula dekada ’80 ang higit pang nagpapasahol sa nararanasang krisis ng bansa.

Ang deregulasyon sa industriya ng langis ang dahilan ng maya’t mayang pagtataas ng presyo nito at siya ring nagbubunsod ng pagsirit ng presyo ng mga bilihin at nagpapalubha sa nararanasang inflation. Taong 2001 nang malagdaan ang Oil Deregulation Law na nagpatubay sa polisiya ng kawalan-ng-kontrol ng gobyerno sa industriya ng langis, partikular sa kawalan nito ng kontrol sa presyo na siyang dinidiktahan naman ng mga monopolyong kompanya ng langis.

Samantala, higit pang pinatitindi ng bago at mas matataas na buwis sa ilalim ng Train ang dagok na dulot ng kaliwa’t kanang oil price hike. Sa ilalim nito, pinatawan ng bagong excise tax ang diesel na umaabot sa P2.50 kada litro at P3.00 kada litro naman para sa kerosene. Bukod pa rito, tinaas naman ang mga excise tax ng gasolina na aabot sa P1.65-2.65 hanggang P7.00 kada litro.

Samakatwid, ang mga dagdag-singilin sa ilalim ng Train ang responsable sa one-fourth na pagsirit ng presyo ng krudo. Magpapatuloy pa umano ang pagdadagdag ng excise tax sa mga produktong petrolyo at tinatayang aabot ang permanenteng dagdag singil sa P6.72 kada litro ng diesel, P5.60 para sa kerosene at hanggang P6.33 para sa gasolina.

Kontrol sa presyo, pagkilos ng bayan

Sa harap ng pinakamataas na tantos ng inflation at ang nagtataasang presyo ng batayang mga bilihin at serbisyo, kinakailangang makamit ng mga mamamayan, lalo na ng mahihirap, ang kagyat na mga solusyon upang arestuhin ang mga epekto nito.

Pangunahin dito ang agarang na pagtataas ng sahod upang humabol sa P1,168 family living wage kada araw. Igiit dapat ng mga manggagawa na ipatupad ang dagdag sahod sa anyo ng isang pambansang minimum wage.

Kaakibat nito, itulak dapat ng mga mamamayan ang gobyerno na kontrolin ang mga presyo ng bilihin at batayang mga serbisyo. Upang magawa ito, kailangan suspendihin ang 12 porsiyentong value-added tax (VAT) at excise tax sa langis.

Ayon kay Renato Reyes Jr., pangkalahatang kalihim ng Bagong Alyansang Makabayan (Bayan), “Nanawagan ang Bayan na tanggalin ang excise tax sa langis upang kagyat na maibaba ang presyo nito. Nasa P7.00 kada litro ang excise tax sa gasolina at P2.50 naman sa diesel. Hindi uubra ang anumang panukala na hindi nagtatanggal ng dagdag buwis sa langis.”

“Maaari ding alisin ang VAT sa langis lalo na’t kada taas ng presyo ay lumalaki din ang ipinapataw na 12 porsiyentong VAT. Alinman sa dalawa ang gawin ng gobyerno, kagyat na pagbaba ng presyo ang dapat maging resulta. Hindi na dapat ipagpaliban pa ito.” Dagdag pang mungkahi ni Reyes.

Kagyat din dapat ipatigil ang Train Law, ang salarin sa pagtaas ng presyo at ang walang kapantay na implasyon. Hindi dapat pahintulutan ang Tax Reform for Attracting Better and Higher Quality Opportunities o Trabaho, ikalawang yugto ng Train.

Habang ipinaglalaban ng mga mamamayan ang kagyat na mga solusyon, tinutungo din dapat nito ang pagsusulong sa ganap na pagwawakas ng kahirapan, kawalan ng trabaho at kagutuman. Sa pamamagitan ng pakikibaka, kakamtin ng mga mamamayan ang pambansang industriyalisasyon at ang tunay na repormang agraryo.

Sa pamamagitan ng mga ito, itatayo ang mga batayang industriya; ipapamahagi ang lupa para sa pakinabang ng nakararami; isusulong ang ekonomiyang umaasa sa sarili; patatataasin ang produktibidad sa kanayunan man o sa kalunsuran; titiyakin trabaho para sa lahat ng may gusto at may kakayahan; at tunay na matitiyak ang maayos at matiwasay na buhay ng mga mamamayan.

Sa panahon ng tumitinding krisis, tungkulin ng bawat isa na labanan ang mga kontra-mamamayang mga pakana ng kasalukuyang administrasyon. Hakbang-hakbang dapat ipaglaban ng mga mamamayan ang kanilang mga karapatan at mga kahilingan hanggang sa makamit ang pangmatagalang solusyon sa nararanasang kahirapan at kagutuman ng buong sambayanan.


Featured image: Detalye mula sa “Pagkain” boyD (2015) unang nagamit sa Food First campaign poster.

Panunupil sa Sta. Cruz 5

$
0
0

Nagsiksikan sila sa likod ng masikip na sasakyang Suzuki Swift, umaga ng Oktubre 15. Magkakasama sila, tatlong kinatawan ng iba’t ibang organisasyong masa at sektor, at isang konsultant pangkapayapaan ng National Democratic Front (NDF), patungo sa isang konsultasyon. Patungo silang Laguna.

Sa National Road, tumigil pa sila para mamili ng lansones at rambutan. Baon para sa biyahe, at para rin sa konsultasyon.

Adel Silva, konsultant pangkapayapaan ng NDFP. <b>PW File Photo</b>

Adel Silva, konsultant pangkapayapaan ng NDFP. PW File Photo

“Papasok ng Sta. Cruz (sa Laguna), ala-1:30 ng hapon, papunta ng Pagsanjan, nang harangin kami ng isang tsekpoint,” kuwento ni Ireneo “Doy” Atadero, 55, organisador ng mga manggagawa sa ilalim ng Kilusang Mayo Uno (KMU). Hinarangan ng isang sasakyan ang daanan nila. Sa magkabilang gilid, may humarang ding sasakyan.

“May kumumand, ‘Baba!’”, sabi ni Ireneo. Pinalabas sila—ang apat na aktibista at isang drayber—at pinatabi sa daan. Pinosasan sila agad. Alas-dos ng hapon ito. Pinadapa ang lima sa mainit na aspalto. Ang isang kasamahan nila, si Edisel Legaspi, 60, sunog ang braso sa init ng kalsada. Samantala, pinaandar ng isang umaresto ang sasakyan nina Ireneo. Hindi na nila nakita kung ano ang ginawa sa sasakyan.

“Wala kami sa loob ng sasakyan (nang isagawa ang inspeksiyon),” kuwento pa ni Edisel.

Matapos ang tila’y isang oras, dumating ang ilang opisyal ng barangay. Ang deklara ng Criminal Investigation and Detection Group (CIDG) ng Philippine National Police (PNP)—nakakuha sila ng dalawang baril at tatlong granada. Pero matapos ideklara ito, may inihabol pang isang granada at isang improvised explosive device o IED.

Isinakay sina Ireneo at Edisel, kasama si Hedda Calderon, 63 (konsultant ng Gabriela Women’s Party o GWP) na kasama sa konsultasyon), sa isang Toyota Innova ng CIDG. Samantala, ang drayber na si Julio Lusania, 53, at ang konsultant pangkapayapaan ng NDF na si Adelberto Silva, 71, isinakay sa isang trak ng 2nd Infantry Division, 1st Infantry Battalion ng Philippine Army. “Mga 12 sundalo ang kasabay namin. Armado sila—may (ripleng) M60, may M203, at iba pa,” kuwento ni Julio.

Pero sa harap ng mga opisyal ng barangay, hindi idineklara ng Army na kasama sila sa operasyon. Ipinalabas na simpleng operasyon ito ng CIDG.

Protesta-karaban ng iba't ibang organisasyon sa Sta. Cruz, Laguna, sa arraignment ng limang ilegal na ipiniit. <b>Kontribusyon</b>

Protesta-karaban ng iba’t ibang organisasyon sa Sta. Cruz, Laguna, sa arraignment ng limang ilegal na ipiniit. Kontribusyon

Tanim-ebidensiya

Kinondena ng iba’t ibang organisasyong masa ang pag-aresto kina Silva at tatlo pang aktibista kasama ang kanilang drayber na tinagurian ngayong Sta. Cruz 5.

Inalmahan nila ang pagtatanim ng mga ebidensiya laban sa Sta. Cruz 5 nang sila’y arestuhin. Ayon sa kanila, ang iligal na pag-aresto at pagtatanim ng mga baril at granada bilang ebidensiya ay isang desperadong hakbang ng rehimeng Duterte para parusahan ang lehitimo at sibilyang mga aktibista na mayroong mahahabang rekord ng pagsisilbi sa mga manggagawa, magsasaka at kababaihan.

Ireneo Atadero, matagal nang organisador sa mga manggagawa. <b>Kontribusyon</b>

Ireneo Atadero, matagal nang organisador sa mga manggagawa. Kontribusyon

Si Ireneo, beteranong organisador ng mga manggagawa sa port area at San Miguel Corp. Si Hedda Calderon naman, matagal nang lider-kababaihan mula sa Gabriela at GWP. Kasalukuyan pa nga siyang konsultant ng GWP sa House of Representatives. Matagal siyang nagsilbing pangalawang pangkalahatang kalihim ng Gabriela, at namuno sa pagsasanay sa kababaihang mahihirap kaugnay ng mga karapatan nila.

Samantala, matagal namang magsasaka at organisador ng mga magsasaka si Edisel, na nakabase sa kanyang isang-ektaryang lupaing sakahan sa San Juan, Bataan. Adbokasiya niya ang organikong pagsasaka, at produkto siya ng kursong agrikultura sa Unibersidad ng Pilipinas sa Los Banos, Laguna.

“Hindi po totoo na si Ka Adel at ang iba pa ay may dala-dalang granada. At lalo siyang walang dahilang magdala. Katawa-tawa ang kuwento ng mga pulis na sila ay kabahagi ng telenovela na ‘Red October,’ at si Ka Adel ang bida. Paulit-ulit na istorya na yan,” ani Kristina Conti, isa sa mga abogado ng lima at bahagi ng Public Interest Law Center.

Ayon naman kay Sharon Cabusao, asawa ni Silva at convenor ng Kapayapaan Campaign for a Just and Lasting Peace, “Si Adel (Silva) ay bahagi ng Reciprocal Working Committee para sa Caser (Comprehensive Agreement on Social and Economic Reforms), at matagal nang bahagi ng pagbubuo nito. Ang sinasabing ‘Red October’ plot ay imahinasyon ng AFP bilang pantakip sa matitinding problema ng bayan.”

Tinawag ng mga organisasyong masa na witch hunt ang pag-aresto sa mga aktibista, mga lider at miyembro ng progresibong mga grupo.

“Ang pag-aresto kina Silva at mga kasamahan nito ay bahagi ng nagpapatuloy na witch hunt sa mga aktibistang manggagawa, mga lider at miyembro ng mga progresibong oraganisasyon.” Ani Lito Ustarez, bise presidente ng KMU.

Samantala, sinabi naman ng Anakbayan na layunin ng tumitinding atake sa mga progresibo ang pagpigil sa makatarungang galit ng mga mamamayang Pilipino na sawa na sa kanyang kawalang kakayahan upang tugunan ang mga pang-ekonomiyang suliranin ng bansa.

“Isa itong kalunus-lunos na tangka para bigyan matwid ang kanilang tangka. Ang sobrang kahihiyan na natamo ng AFP at PNP sa kanilang kathang-isip na ‘Red October’ ang nagtutulak sa papalaking pag-aresto sa mga lehitimong paglaban ng mga progresibong grupo at mga indibidwal. Ito ay malinaw na tangka ng AFP para isalba ang kanilang imahe,” sabi ni Einstein Recedes, pangkalahatang kalihim ng Anakbayan.

Pakikipagkonsultahan ng lima isa sa kanilang mga abogado na si Rachel Pastores (kanan). <b>Kontribusyon</b>

Pakikipagkonsultahan ng lima isa sa kanilang mga abogado na si Rachel Pastores (kanan). Kontribusyon

Binawing pagpapalaya

Hedda Calderon, aktibistang nagtataguyod ng karapatan ng kababaihan. <b>Kontribusyon</b>

Hedda Calderon, aktibistang nagtataguyod ng karapatan ng kababaihan. Kontribusyon

Dapat sana’y lumaya na ang tatlo sa lima. Noong Oktubre 16, naglabas kasi ng release order ang piskal sa Sta. Cruz na si Victoria Dado kina Ireneo, Edisel at Hedda. Sa naunang utos na ito, ibinasura ang kasong illegal possession of firearms sa kanila, habang pinaiimbestigahan pa ang sinasabing pagkakaroon nila ng explosives noong maaresto.

Pero kinabukasan, bago pa man maibigay sa CIDG-National Capital Region sa Kampo Crame (kung saan nakakulong ang lima) ang kopya ng naturang utos ng piskal, biglang inamyenda ang utos na ito. Inihabol diumano ng CIDG ang isang resulta ng kemikal na ebalwasyon na nagdedetalye sa lakas ng epekto ng posibleng pagsabog ng mga eksplosibong nakuha. Dahil dito, inamyenda ng piskal na si Dado ang utos at inirekomenda ang walang bail sa lima sa kasong illegal possession of explosives. Samantala, may kasong illegal possession of firearms sina Adelberto at Julio.

“Kitang kita na gustong siguruhin (ng rehimeng Duterte) na manatili ang lima sa kulungan, sa pekeng mga kaso, para suportahan ang naratibo ng pekeng destabilisasyon—lahat kasinungalingan at biro,” pahayag ni Rachel Pastores, managing counsel ng PILC.

Ayon sa mga aktibista, si Pangulong Duterte mismo ang nagsabing dapat ituloy pa ang mga konsultasyon sa mga mamamayan kaugnay ng panukalang Caser sa usapang pangkapayapaan. Sinabi niya ito matapos ikansela muli ang pinakahuling round ng usapang pangkapayapaan noong Hunyo ngayong taon.

Ed Legaspi, organic farmer at advocate ng mga magsasaka. <b>Kontribusyon</b>

Ed Legaspi, organic farmer at advocate ng mga magsasaka. Kontribusyon

Pero sa pag-aresto kay Adelberto Silva at kasamang nakikipagkonsultang aktibista, gayundin ang pag-aresto sa konsultant pangkapayapaan ng NDF na sina Rafael Baylosis at Ferdinand Castillo, at pagpiit sa daan-daan pang bilanggong pulitikal—lumalabas na walang interes ang rehimeng Duterte na talagang ipagpatuloy ang usapang pangkapayapaan.

Bukod sa Sta Cruz 5, may inaresto din, batay sa gawa-gawang kaso, na apat na mga organisador ng magsasaka sa Nueva Ecija noong Oktubre 13, 2018.

“Ang papalaking bilang ng atake sa mga aktibista at mga lider at miyembro ng progresibong grupo ay resulta ng walang awang red-tagging kasabay ng kathang isip na planong destabilisasyon, ang kolaborasyon ng militar at kapulisan sa ilalim ng Inter-Agency Committee on Legal Action (Iacla) at ang kontra-insurhensiyang programa ng rehimen,” ani Cristina Palabay, pangkalahatang kalihim ng Karapatan.

Samantala, nanawagan naman ang mga organisasyong masa ng pagpapaigting ng paglaban sa rehimeng Duterte.

“Ang papaigting na pasismo ay laging sagot ng isang rehimen na nasa krisis,” ani Recedes. “Ang papalaking pasismo ay magagapi lang sa pamamagitan ng papataas na pagkakaisa at papaigting na pakikibaka.”

Piket sa labas ng Sta. Cruz RTC. <b>Kontribusyon</b>

Piket sa labas ng Sta. Cruz RTC. Kontribusyon

DDS: Duterte Drug Syndicate?

$
0
0
<b>Melvin Pollero</b>

Melvin Pollero

Ilang buwan nang usap-usapan ang diumano’y nakapasok sa bansang P11 bilyong halaga ng shabu. Ayon sa Malakanyang: ispekulasyon lamang ang naturang bolyum ng shabu at ang tinayang halaga nito.

Pero para kay Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) Chief Aaron Aquino, may laman na isang toneladang shabu ang apat na natagpuang magnetic lifters sa isang warehouse sa General Mariano Alvarez, Cavite. Bagaman negatibo sa swab test ng PDEA ang mga lifter, tinitindigan ni Aquino na may lamang droga ang mga ito. Para kay Aquino, sapat na ang kumpirmasyon ng K-9 na aso na sumuri sa mga lifter at ang nakalap na circumstantial evidence ng PDEA sa warehouse sa Cavite.

Ayon sa ebidensiya ng PDEA Calabarzon, pareho ang materyales na ginamit sa apat na lifter sa Cavite at sa naunang nasabat na dalawa pa sa Manila International Container Terminal na may lamang 355 kilo ng shabu.

Ipinatibay pa ito ng mga pahayag ni dating Bureau of Customs X-Ray Chief at Deputy Collector for Passenger Service sa NAIA na si Atty. Lourdes Mangaoang . Ayon kay Mangaoang, may mga maiitim na bahagi sa mga imaheng nagmula sa x-ray machines na sumuri sa mga lifter noong Hulyo. Indikasyon aniya ito na mayroong laman ang mga lifter.

Maging si dating BOC Chief at ngayo’y Technical Skills Development (Tesda) Director General Isidro Lapena, isa sa matigas na naninindigan na walang lamang droga ang lifters, ay nagsabi na ring posibleng nakapasok sa bansa ang malaking halaga ng droga matapos niyang kunin ang ekspertong opinyon ng mga taga-Department of Public Works and Highways hinggil sa mga lifter. Ganito rin ang pagtingin ni Sen. Richard Gordon, tagapangulo ng Senate Blue Ribbon Committee sa imbestigasyon sa naturang lifters.

Pero sa kabila ng mga indikasyong ito, matigas pa rin ang posisyon ni Pangulong Duterte. Ayon sa kanya, wala pa ring katotohanang ang P11-Bilyon na drogang nakapasok sa bansa. Pero hindi lang ito simpleng matigas na paninindigan ng administrasyon at mga kaalyado nito, kundi isang coverup o mulat na pagtatakip.

Nang masabat ang mga lifter noong Agosto, pilit tinago ng administrasyon sa publiko na nakalusot sa BOC at PNP ang malaking kargamento ng ilegal na droga. Ayon mismo kay Lapena, may “kasunduan” diumano sa pagitan ng opisyales na sangkot sa imbestigasyon sa warehouse sa Cavite na isisikreto ang naturang usapin. Pero hindi nila inasahan na ibubunyag ito ni Aquino.

Naging sistematiko naman ang atake kay Mangaoang nang magsimula siyang magsalita hinggil sa usapin. Ilang araw bago boluntaryong tumestigo sa Senado, tinanggal siya ni dating BOC Chief Lapena bilang deputy collector sa NAIA dahil “underperformed” daw ito. Sa kabila ito ng ilang araw pa lang niyang panunungkulan sa nasabing pusisyon.

Nakasentro lamang ang imbestigasyon sa mga kawani ng BOC, PNP at PDEA sa halip na turulin ang mga sindikato at protektor ng mga opisyal ng gobyerno. Ligtas si Lapena, kilalang kaibigan ni Duterte at tubong Davao, mula sa kanyang mga pananagutan. Imbes na parusahan, inilagay kamakailan ni Pangulong Duterte si Lapena sa Tesda bilang director general na naggawad sa kanya bilang miyembro ng gabinete.

Ang tila sistematikong pagpapatahimik ng administrasyon tungkol sa usapin ang nagpapahiwatig sa tunay na laman ng mga lifter. Nang aminin ni Lapena ang posibleng laman ng mga lifter, agad ipinag-utos ni Pangulong Duterte na tanggalin siya bilang hepe ng Customs.

Kung tutuusin, hindi na ito maitatanggi ng gobyerno. Kung pagbabatayan ang galawan ng mga kasangkot na opisyales, mistulang pinoprotektahan ng administrasyon ang mga sindikato ng droga. Akusasyon ni Prop. Jose Maria Sison ng National Democratic Front (NDF), si Pangulong Duterte ang pinakamalaking drug overlord.

Ayon kay Joma, mayroong estilong mafia na pagrereorganisa ng mga sindikato sa bansa—pagpupwesto ng mga malalapit na tao kay Pangulong Duterte at mga kroni nito tulad ng kanyang anak na si Paolo Duterte, manugang na si Mans Carpio at ang kanyang kumpadre at kilalang drug lord na si Peter Lim: pagpawi sa karibal sa negosyo tulad ng pagpatay kay Albuera Mayor Rolando Espinosa at kay Ozamiz City Mayor at drug lord Reynaldo Parojinog Sr.; pagpatay at paghuli sa mga small time pusher at drug pusher na kalakhan ay mula sa mahihirap na komunidad sa ilalim ng Oplan Tokhang at ang pag-aabsuwelto ng mga drug lord sa kanilang mga asunto tulad ni Peter Lim, Kerwin Espinosa, Peter Co at Diana Yu Uy, anak ng akusadong “drug queen” na si Yu Yuk Lai at marami pang iba.

Malayong-malayo ito sa pangako ni Duterte na susugpuin niya ang droga sa loob lamang ng tatlo hanggang anim na buwan sa kanyang panunungkulan. Sa kabila ng pagmamayabang na nagtatagumpay ito, kabikabila ang mga insidente ng mga nakapuslit na malaking kargamento ng droga ng mga sindikato.

Sa ganitong bagay, mangmang na lang ang naniniwala na ang gera kontradroga ng administrasyong Duterte ay para sugpuin ang droga sa bansa. Malinaw na ito’y para protektahan ang mga sindikato at payabungin pa ang industriya ng ilegal na droga sa bansa. Kaya higit nitong pinatitibay ang pagsusuri ng mga kritiko ng administrasyong Duterte: ang gera kontra-droga ay kontra-maralita at kontramamamayan. Kung titingnan nang mas malalim, isang klasikong halimbawa ng burukrata kapitalismo ang ginagawa ni Pangulong Duterte.

Ginagamit ni Duterte ang mga rekurso ng gobyerno, kasama ang mga batas at iba pang aparato ng pagsasamantala, para siguruhin ang interes at negosyo ng tulad niyang naghaharing uri habang sinisikil at pinahihirapan ang mga mamamayan.

Walang ibang tunguhin ang mga mamamayan ngayon. Ayon nga sa isang kasabihan, kung naging batas na ang inhustisya, ang paglaban ay isang tungkulin.

Freshman sa UP noong 1983

$
0
0

Isa akong tipikal na kabataan noon mula sa isang parochial school sa Maynila. Maaralin, relihiyosa, maraming kaibigan, at mahilig sa “gimik” na noo’y pagtambay sa malapit na kainan. Tipikal ding petiburges ang pinagmulan kong pamilya – middle-class, relihiyoso, magkakasama sa iisang bahay. Bilang bunso at itinuturing na baby ng pamilya, alaga ako.

Ngunit hindi tipikal ang panahon noon. Martial Law. Madalas ang brownout, dahil may dinadala raw na mga patay na sundalo galing sa Mindanao. Kapag tumunog na ang sirena, dapat lahat ng kapatid ko, lalo na ang mga lalaki, ay nasa bahay na dahil baka mabagansiya. Naalala kong hinahanap pa talaga ng tatay ko ang mga kuya kong wala pa paglampas ng alas-nuwebe ng gabi. At sobrang pag-aalala at parusa ang abot nila kapag lumabag sa curfew.

May panahon na pila ang pagbili ng bigas. Naalala kong pumipila kami ng nanay ko sa malapit na Kadiwa Center sa may estasyon ng tren. Kahit sa hayskul namin ay “krisis” din. Kami ang batch na walang Junior-Senior Prom dahil naabutan ng patakaran ng pagtitipid dahil sa kahirapan. Pero bumawi kami bilang batch na unang nagdaos ng graduation sa PICC, salamat sa isang mayamang kaklase na nag-donate.

Naalala ko ring sinusundo namin ang mga kapatid kong nag-aaral at nagtatapos ng thesis sa UP sa panahon ng First Quarter Storm. Sakay kay Beetle, ang tawag namin sa kotseng Volkswagen ng tatay ko noon, magbibyahe kami mula Paco hanggang Diliman, at pagpasok sa Diliman ay may mga estudyanteng nagbo-bonfire, o iyun ang akala ko. Sa daan, ilang checkpoint ang madadaanan namin, sasaludo ang tatay ko, at kunwari ay bumabati pero ang ibinubulong ay “Put…. mo, Sir!” habang nakangiti.

Hindi ko masasabing progresibo ang pamilya ko, pero hindi rin konserbatibo. Laman ng kuwentuhan sa hapunan ang mga usapang pulitika. Lalo na kapag may mga bumibisitang kamag-anak, walang humpay ang kuwentuhan pero iisa lang ang tema. Minumura si Marcos.

Ang awtor (pangalawa mula sa kaliwa, harap), kasama ang iba pang iskolar ng bayan at aktibista noong pag-aalsa sa EDSA, 1986. Larawan mula kay <b>Bimbim dela Paz</b>

Ang awtor (pangalawa mula sa kaliwa, harap), kasama ang iba pang iskolar ng bayan at aktibista noong pag-aalsa sa EDSA, 1986. Larawan mula kay Bimbim dela Paz

Kaya nung makapasa ako sa UPCAT (UP College Admission Test), may suspetsa akong halong tuwa at pangamba ang naramdaman ng mga magulang ko. Mas litaw ang reaksiyon ng mga kapatid kong nakatatanda: sa La Salle ako pinapag-aral kasabay ang pangakong susuportahan nila ang pag-aaral ko.

Pumasok ako sa UP noong 1983, makasaysayang taon sa bansa. At makasaysayan din ang mga sumunod na taon hanggang 1986 at pagkatapos. Wala na noong Martial Law dahil inalis na ni Marcos – sa papel lang, sabi ng mga kritiko. Wala pang P100 ang tuition ko. May bus ng MMTC (Metro Manila Transit Corp) na nagbibyahe mula Diliman hanggang Taft kaya madali ang buhay ko. Parang schoolbus ito ng mga taga-UP at Ateneo dahil halos araw-araw kami magkakasabay. Kilala na kami ng mga konduktora: kapag nakakatulog kami at malapit na sa dapat babaan, sila ang gumigising sa amin.

Nasa General Education Block ako kasi ayaw ko pumaloob sa block ng BS Chemistry, una kong kurso, dahil marami agad science subjects. Noong simula pa lang, plano ko nang mag-shift kaya pinag-aralan ko talaga ang mga subjects na kukunin para hindi sayang kapag nakapag-shift na sa noo’y hindi ko pa nadedesisyunang kurso.

Sa unang mga buwan ko pa lang, madami nang organisasyong nang-eengganyo pero wala akong sinalihan. Sa halip, nagsama-sama kaming mga dating magkaka-eskuwela, batch namin at ang naunang batch, at tumambay sa AS Lobby nung una pero nung ipagbawal, sa AS Hill. Naging support system namin ang isa’t isa na parang org. Hiraman ng libro, turuan ng mga lessons, kasabay kumain, hingahan ng sama ng loob, kakuwentuhan ng mga kung anu-ano, kung sinong crush, problema sa karelasyon at iba pa.

Pero ilang buwan pa lang, nagulo ang mundo ko. Naalala kong piyesta sa Paco noon, araw yata ng Linggo. Nagkukwentuhan ang matatanda nang biglang dumating ang tiyuhin kong photojournalist na contributor sa magasing WeForum. Pinatay raw si Ninoy Aquino sa airport.

May nagmura, may galit na galit, may nalungkot, pero lahat ay nakatutok sa radyo at TV para mag-abang ng balita. Isinama ako ng tatay ko na pumila nang pagkahaba-haba sa Sto. Domingo Church para tumingin sa bangkay ni Ninoy na noo’y duguan pa. Hindi ko alam kung bakit, pero umiyak ako – sa hitsura ni Ninoy, sa nangyari sa kanya, at higit sa lahat, sa dami ng taong maghapon at magdamag na nakapila para makita siya — ang iba, tahimik; ang marami, umiiyak din.

Simula noon, kapag may mga nagru-room-to-room discussion ay nakikinig ako. At doon ko nakilala si Leandro “Lean” Alejando, ang chairperson sa mga panahong iyun ng University Student Council, konseho ng mga mag-aaral sa buong UP Diliman. Tama ang paglalarawan ng marami kay Lean: may karisma. Kundi ba naman, bakit mapapasama ang isang freshman na kagaya ko sa rally sa labas ng AS kapag sinabing mag-walkout sa klase?

Naalala kong hangang-hanga ako sa husay niya magsalita, kahit hindi ko masyadong naiintindihan ang mga sinasabi niyang pasismo, imperyalismo at kung anu-ano pang “ismo.” Dumadalo ako sa mga tipon sa AS Lobby para lang mapakinggan at makita siya. Kapag dumadaan siya, talagang hindi ko maalis ang tingin ko, kahit nagtataka ako kung bakit naka-tsinelas lang siya at parang hindi pa yata naliligo ay humaharap na sa mga tao.

Noong panahong iyun, maraming tagahanga at nakakapang-engganyo ang mga student leaders tulad nina Kiko Pangilinan, David Celdran, Kit Belmonte, Miro Quimbo at iba pa. Pero syempre, iba pa rin si Lean.

Nasa third year na ako nang seryosong sumali ako sa organisasyon. Nauna akong sumali sa isang organisasyon ng mga Katoliko pero hindi ako nakatagal dahil parang hindi ako “belong.” Karamihan sa kanila, mga anak ng mga Insulares at Peninsulares na sa kalaunan ay tinawag  na mga “coño.”

Isang organisasyon ang nakatawag sa interes ko, ang Samahan sa Agham Pampulitika o SAPUL. Walk-in ako at nag-apply dahil tumatanggap naman sila ng hindi Pol Sci major. Sa orientation, ipinagmamalaki nila na naging kasapi nila sina Joma Sison at Nur Misuari at iba pang pulitikong hindi ko na matandaan. Sa loob ng org, kaliwa’t kanan ang pag-aaral kina Marx at Lenin kaya kailangan ko ding makisabay. May ilang nag-aaral kay Mao pero sa hindi ko malamang kadahilanan noon, madaling dini-dismiss at pinagtatawanan sila sa mga argumento.

Aktibo ang SAPUL sa campus politics, gayundin ang Buklod Isip (Bukluran sa Ikauunlad ng Sikolohiyang Pilipino) kung saan sumapi rin ako noong nagdesisyon na akong mag-major sa Psychology. Miyembro ang dalawang organisasyon noon ng SAMASA o Sandigan ng Mag-aaral para sa Sambayanan, partidong panghalalan na pinapamunuan ng mga aktibista. Bilang Externals Officer, kasama ako sa mga nakikipag-usap sa kanila kapag may mga patawag at nung nagdesisyon na bumaklas ang SAPUL, at Buklod din, sa SAMASA.

Panahon iyun na hinati-hati na ang College of Arts and Sciences sa tatlong kolehiyong CSSP, CS at CAL. Dahil malaki ang CSSP, kami ang naiwan sa AS building. Naalala kong nagpo-photo exhibit kami, nagdudula-dulaan sa AS lobby, namimigay ng mga polyeto at nagru-room-to-room. Dito nagbago ang personalidad ko, mula sa mahiyain at tahimik na nag-aaral, natutong magsalita sa mga klase, magpalabas sa harap ng maraming tao, makipagpulong sa mga seniors habang tinitiyak na nag-aaral pa din, hindi lumiliban sa klase at mataas ang grado.

At ito ang dahilan kung bakit nasabak ako sa student council. Napilitang makipagpalit ang dapat na tatakbong Chair ng CSSP Student Council sa akin, na tatakbong Vice lang dapat dahil yata may dropped subject siya o may removals, hindi ko na maalala. Last-minute replacement. Nagbuo ng bagong alyansa ang SAPUL kasama ang Buklod Isip at UP SURGE (nalimutan ko na ang ibig sabihin) at tinawag itong Independent Students’ Bloc. Reaksiyon ito sa pulitika ng SAMASA na diumano’y puro isyung pambansa ang pinagtutuunan ng pansin habang naiiwan ang mga batayang isyu ng mga estudyante gaya ng mga bulok na pasilidad at pagtaas ng tuition fee.

Mahalaga ang papel ng SC noon dahil bukod sa unang SC sa CSSP ay panahong mainit na ang pulitika ng bansa sa nalalapit na Snap Elections ng 1986. Maraming nagaganap na discussion groups, RTR, mga rally, at iba pa. Kasabay nito ay nagiging hamon na rin ang pagbabago ng class character ng kampus dahil dumarami na ang mga coño at walang pakialam at ang tumatampok na problema ng mga estudyante ay ang parking lot. Naganap ito mula nang tumaas ang tuition nang 300 porsiyento (1984 ba o 1985). Sa katunayan, noong eleksiyon, dahil walang ibang kalaban, ang kalaban namin ay “abstain”.

Sa kabutihang palad ay nakamit namin ang higit 30 porsiyento na kailangang boto para mahalal. Ang slate namin ay binubuo ng kombinasyon ng mga patakbo ng ISB at SAMASA kaya hindi na rin naging mahirap makipag-ugnayan sa USC na nadominahan ng SAMASA sa pangunguna ng naging senador na si Kiko Pangilinan.

Ang awtor, sa likod ng lider-estudyante sa UP noon na si Francis "Kiko" Pangilinan. Larawan mula kay <b>Bimbim dela Paz</b>

Ang awtor, sa likod ng lider-estudyante sa UP noon na si Francis “Kiko” Pangilinan. Larawan mula kay Bimbim dela Paz

Exciting ang panahong iyon. Mula sa mga ka-batchmate, unti-unting nagbago ang mga kabarkada ko, naging mga orgmates. Dahil sila ang kasama ko araw-araw, sila na rin ang naging mga malalapit na kaibigan.

Naaalala ko na kapag nananawagan ng boykot sa mga klase, pumapasok pa rin ako hindi para pasukan ang mga klase kundi para umupo sa pag-aaral na isinasagawa sa loob ng organisasyon: Dialectical at Historical Materialism, pagkilala sino sina Marx at Lenin, mga paksa sa Sikolohiyang Pilipino, mga pagbabahagi ng karanasan ng mga ka-org na nag-field sa Sikolohiyang Pilipino, at iba pa. Noon, hindi usapin sa akin na walang allowance na ibinibigay o hindi pinapayagan ng magulang na umalis pag walang pasok. Pinapayagan ako at ginagamit kong pamasahe ang naipon ko, mula sa paglalakad sa halip na sumakay ng Ikot, halimbawa.

Ang mga talakayan noon: walang kamatayang political spectrum. Sino ang mga nasa Kaliwa at sino ang mga nasa Kanan at ano ang mga pagtingin at tindig nila sa mga nangyayari, lalo na sa diktadurang Marcos? “Extreme Left” ang tawag sa Communist Party of the Philippines,extreme right” naman ang diktadurang Marcos at Armed Forces of the Philippines. Ang lahat ng ibang pampulitikang puwersa, nasa gitna na.

Panahon noon ng musikang New Wave, pamamayagpag ng mga British at European na banda at artista. Sabi nila, reaksiyon ang New Wave sa dominasyon ng US sa musika. Paborito ko noon ang Tears for Fears, U2 at Depeche Mode dahil may mga sumisingit na pampulitikang kabuluhan sa mga awit nila. Pero gusto ko rin kahit iyung mga wala lang gaya ng Duran Duran at Spandau Ballet.

Naalala ko iyung mga debate ng “participate vs boycott” sa eleksyong 1986. Dahil first-time voters din kami, excited kaming makinig sa ganitong mga talakayan. Participate ba dahil maaaring maging mitsa ang eleksiyon ng pagbabago ng liderato at gobyerno? O boykot ba dahil hindi dapat nag-iilusyon na may mangyayari sa eleksiyon dahil siguradong dadayain naman?

Sa dulo, bumoto rin ako dahil pa excited bumoto, dahil nga first-time voter.  Syempre, ibinoto ko si Cory Aquino — alangan namang si Marcos! Ang pag-asa ko noon, kahit paano may magaganap na pagbabago. Mapapatunayan mang mali ako, dahil maraming patakaran ni Marcos ang nagpatuloy, may kaunting luwag dahil sa nabalik na kaunting “democratic space.

Sa kampus, maraming rally ang idinaos. Ang pinakanaaalala ko ay iyung hinarang sa daan patungong Quezon Hall ang dalawang bus ng MMTC habang nakakapit-bisig ang mga estudyante. Ito na yata iyung panahon na nagkadayaan sa snap election at nanawagan ng malawakang protesta. May mga bumbero at mga pulis. Madaming estudyante ang namulat dahil dito. Kasama na ako.

Panahon ng People Power, walang pasok. Puro meeting. Pakikipag-usap sa admin para ipa-repair ang mga pasilidad, lalo na ang mga CR habang walang pasok. Nagkaklase ang ibang prof sa mga bahay at kung saan-saang lugar. May klase kami sa Pol Sci na sa Forbes Park ginawa, sa bahay ng isang kaklase. Pass or fail lang, hindi 1.0 o 5.0. Rally, gawa ng placards, pamamahagi ng mga polyeto. Ito ang ginagawa namin sa ilang panahon.

Pinakamatingkad sa akin nung mga huling araw ng People Power nang magtungo ang UP contingent sa EDSA sa pamumuno ng USC kasama ang iba pang College SCs. Ito ang unang pagkakataon na lumabas ako sa UP-bahay na routine ko sa araw-araw. Hindi kasi ako naglalakwatsa; student leader daw kasi kaya dapat mabuting ehemplo sa peers. Matingkad din sa akin dahil sa kahalagahan ng paglahok ng mga estudyante sa pulitika ng bansa. Hindi nga dapat maihiwalay ang kapakanan ng estudyante sa kapakanan ng bayan. Mas iyan ang mahalagang tandaan ng mga student leaders.

Samantala, nag-champion din ang UP Maroons Men’s Basketball Team sa unang pagkakataon, sa pangunguna nina Benjie Paras, Eric Altamirano at Ronnie Magsanoc. Kaya full mob din ang UP sa pangunguna ng student councils sa championship game. Hindi lang pang-eskuwela at pampulitika, pag-isports pa!

Gaya ng mababasa sa itaas, hindi ako naorganisa sa pambansa-demokratikong kilusan sa panahon ko sa UP. Dumating ang pagkakaorganisa sa labas na ng paaralan. Pero mahalaga ang mga natutunan at karanasan ko sa UP sa pagkamulat. Napasama lang talaga ako sa grupong hindi aktibista.

Naorganisa ako dahil pa sa pag-volunteer sa Children’s Rehabilitation Center o CRC kung saan ako nag-practicum. Bumibisita kami sa mga bilanggong pulitikal sa ilalim ng gobyerno ni Cory Aquino at naglulunsad ng children’s activities para sa mga anak nila tuwing Sabado.

Sa home visits at jail visits, nakakausap namin ang mga magulang para tanungin tungkol sa mga problemang nakikita nila sa mga anak nila bunga ng karahasang nasaksihan ng mga bata nang arestuhin sila at iba pa. Naaalala ko sa mga binisita kong detenidong pulitikal sina Rafael Baylosis (na nakakulong ulit ngayon sa ilalim ng gobyernong Duterte), Romulo Kintanar at Gloria Jopson, George Madlos at iba pa.

Iniiyakan ko noon ang bawat kuwento ng pamilya, kung paano sila pinaghiwa-hiwalay ng Estado at nakaranas ng karahasan nito. Ikinasiya ko na ang mga pinag-aralan ko sa Psychology ay nagagamit ko sa tunay na buhay, sa pagtulong sa kapwa, at hindi ko alam noon, sa pagtulong sa mga ipinaglalaban nilang mga nakapiit.

Humanitarian ang mga dahilang nagtulak sa aking lalong pagkamulat at pagkakaorganisa, pero nang nasimulan ito, nagtuluy-tuloy na hanggang ngayon, mahigit 30 taon pagkatapos.

Dito ko nasasabing maraming paraan para mamulat. May namumulat sa paraang militante. Mayroon din naman sa isyung mababaw at saka na lang pinalalim. Mayroong namumulat sa pambansang kalagayan. Mayroon namang kahit simpleng isyu ng CR, ng madilim na kampus na kailangang ilawan, mga upuang sira-sira, at iba pa.

Hindi ko din alam kung sasang-ayon ang iba pero sa karanasan ko, pero kaya at puwedeng pagsabayin ang pag-aaral at pagiging aktibista. Ang pagmamahal sa bayan at aktibong pagkilos para ipakita ang pagmamahal na ito ay puwedeng gawin habang nag-aaral, nagtatrabaho, at iba pa. Siyempre, sa tamang pag-engganyo, may mga humahakbang nang higit, tumatalikod na sa pag-aaral para makapaglingkod sa bayan nang buong panahon.

Nasa yugto tayo ng kasaysayan na nauulit ang pasismo at nagbabanta ang diktadura. At dikit sa nasa poder ang mga Marcos! Maraming kabataan ang posibleng tahimik gaya ko noon, subalit nag-iisip at nakikiramdam. Gustong maging mabuting estudyante pero hindi bulag sa pulitika. Maaari ring napapasama sa mga grupong ilag sa mga aktibista. Pero napakainam ng kalagayan para magising at mapakilos sila. Sila ang mga gaya ko sa bagong panahon.


San Oscar Romero

$
0
0

>>Naging arsobispo ng San Salvador, kabisera ng bansang El Salvador, mula Pebrero 1977 hanggang paslangin siya noong Marso 1980. Ngayong taon, idineklara siyang santo ng Simbahang Katoliko.

>> Nang maging arsobispo siya, tila martial law, naghahari ang militar sa kanyang bansa. Lumalakas ang paglaban ng mga magsasaka para sa lupa. Ang tugon ng gobyerno at militar: pagmasaker, pagpaslang, pagdukot, pagtortyur. Target maging ang mga taong-simbahang sumusuporta. May mga polyeto noon na kumakalat: “Maging makabayan. Pumatay ng isang pari.”

>> Suportado ang panunupil ng US, mga panginoong maylupa at ng oligarkiya, maging ng Vatican at ng pamunuan ng Simbahan sa bansang El Salvador. Ganito rin sa maraming bansa noon sa Latin America: Guatemala, Brazil, Chile, Nicaragua, Argentina, at iba pa. Maging sa Asya, kasama ang Pilipinas. Pabalatbunga, kinokondena ng Estados Unidos (US) ang mga paglabag sa karapatang pantao, pero pinopondohan naman ang militar sa mga bansang ito.

>> Ipinanganak noong 1917, naging pari sa edad na 24, napakakonserbatibo ni Romero noong una, tutol sa mga progresibong pananaw at paring aktibista. Pero simple ang pamumuhay: nakatira sa bungalow sa isang ospital, tumanggi sa alok na kotse at drayber, ibinukas ang simbahan sa mahihirap.

>> Ilang linggo matapos niyang maging arsobispo, pinaslang si Rutilio Grande, isang paring Heswita, at dalawang iba pa. Pinaslang sila sa bayan ng Aguilares kung saan nag-oorganisa si Grande ng mga manggagawang bukid sa hacienda ng tubo. Kaibigan ni Romero si Grande. Pumunta siya para ipagmisa ang kaibigan, na ang bangkay ay tadtad ng tama ng baril.

Tiningnan ni Pope Francis ang larawan ni San Oscar Romero. <b>L'Osservatore Romano</b>

Tiningnan ni Pope Francis ang larawan ni San Oscar Romero. L’Osservatore Romano

>> Dito nagsimula ang pagbabago kay Romero. Nangako siyang hindi dadalo sa mga aktibidad ng gobyerno hangga’t hindi napapanagot ang mga pumatay. Kinansela niya ang lahat ng misa para sa sunod na araw ng Linggo at pinalitan sila ng nagiisang misa alay sa alaala ng mga pinaslang. Mahigit 100,000 katao ang dumalo.

>> Mula noon, tuluy-tuloy na kinondena ni Romero ang panunupil. At lumala pa ang panunupil, lalo na simula 1979 nang ang militar ay magkudeta at humawak sa gobyerno. Umabot sa 300 kada buwan ang magsasakang pinapaslang.

>> Tinawag niyang “kasalanang panlipunan” ang panunupil na ginagawa ng gobyerno at mga naghaharing uri. Ang sermon niya tuwing Linggo, naglaman ng ulat tungkol sa mga dinukot at pinatay, na pinangalanan niya isa-isa. Ginamit niya ang estasyon ng radyo ng Simbahan bilang pangontra sa midya na kontrolado ng gobyerno.

>> Sinuportahan niya ang mga magsasakang nagokupa ng mga simbahan bilang proteksiyon laban sa militar. Nang hindi mapatigil ng presidente ng bansa ang pagpatay sa mga taongsimbahan, itiniwalag niya ito. Nagmisa siya sa mga burol ng mga pinaslang. Personal siyang sumulat kay Presidente Jimmy Carter ng US para ipatigil ang pagpondo sa militar ng El Salvador. Binasa ang sulat niya sa mga simbahan. Binasa rin sa estasyon ng radyo ng Simbahan, na binomba pagkatapos.

>> Noong Marso 23, 1980, ibinrodkas sa buong Central America ng radyo ng Simbahan ang isang oras na pangangaral niya. Sabi ni Romero sa militar at gobyerno: “Nananawagan ako sa inyo, nagmamakaawa ako sa inyo, inuutusan ko kayo, sa ngalan ng Panginoon: itigil ninyo ang panunupil!” Nanawagan siya sa militar na huwag sundin ang mga atas na dahasin ang mga mamamayan.

>> Nang sumunod na araw, sa kanyang misa, habang binabasbasan niya ang alak at tinapay, binaril at pinatay siya ng ilang kalalakihan. Ipinagluksa siya ng mahihirap ng El Salvador. Mahigit 100,000 katao ang dumalo sa kanyang burol.

>> Pero hindi dumalo ang mismong kinatawan ng Vatican sa bansa. Isang obispo lang mula sa buong bansa ang dumalo. Pinabagal nina Pope John Paul II at Pope Benedict XVI,  mga papa na kilalang konserbatibo, ang proseso para maging santo si Romero. Sabi pa ng isang kardinal sa bansang Colombia, hindi tunay na martir si Romero dahil pinaslang siya dahil sa pulitika, hindi sa pananampalataya.

>> Pagkaupong-pagkaupo ni Pope Francis, pinabilis niya ang proseso. Tulad ni Romero, nagsimula siyang konserbatibo, pero namulat sa matinding panunupil sa mga magsasaka sa bansa niyang Argentina. May nagsasabing ang paggawang santo kay Romero ay pagwawasto ng Simbahan sa pagsuporta sa mga diktador. O tangka ng Simbahan na magpabango ng pangalan sa gitna ng maraming akusasyon ng seksuwal na pag-abuso ng mga pari nito.

>> Pinabagal ang pagiging santo ni Romero dahil sa sinisimbolo niya: ang pakikipagkapit-bisig ng mga taong-simbahan sa mga magsasaka, mga nangangailangang kapatid sa pananampalataya, kahit pa ihanay sila ng militar at gobyerno sa mga rebelde. Pero bago pa man siya ituring na santo ng Vatican, matagal na siyang hinahangaan ng maraming taong lumalaban para sa mga inaapi, sa Latin America at buong mundo — nang higit pa sa paghanga sa maraming santo.

Sining at pakikiisa sa mga manggagawa

$
0
0

Isinalang ang Endo o kontraktuwalisasyon sa isang masining na pagguhit ng mga artista sa pangunguna ng UGATLahi Artists Collective at Sining Bugkos sa pakikipagtulungan ng Defend Job Philippines, Kilusang Mayo Uno at Kilos Na! Manggagawa ang End ENDO.

Isang eksibit ang End ENDO na alay ng mga alagad ng sining sa manggagawang Pilipino sa gitna ng kanilang laban sa iba’t ibang uri ng kontraktuwalisasyon. Laman man ng balita ang tulad ng mga laban sa NutriAsia, Jollibee at iba pang kompanya, tila hindi pa rin tumatagos sa madla ang lagim ng mga masasamang dulot ng kontraktuwalisasyon.

Lalo na’t nasa uring manggagawa ang karamihan ng mga Pilipino, sinisikap ng koleksiyon ang pagpapakita sa patuloy na pagsasamantala ng mga negosyo sa mga mangaggawang Pilipino sa tulong ng sining biswal.

Sa isang bahagi, matutunghayan ang malalaking mga dibuho na nagsasalarawan ng mga manggagawang Pilipino. Sa pagitan, makikita ang ilang instalasyon na naisama na sa naunang mga eksibit.

Sa ilan pang dingding, nakapaskil ang mga dibuho ng nagsipaglahok na mga artista. Ngunit kapansin-pansin ang iisang sukat ng mga dibuho – sukat ito ng legal size paper, 8×13. Ayon sa kanila, biswal na representasyon ito ng instrumento ng mga negosyo sa panunupil sa mga manggagawa, lalo na nang ibaba na ng mga ito ang mga memo o desisyon ng tanggalan sa trabaho.

Bukod sa mga mga artista, isinama na rin ang mga salaysay at naiguhit na mapa ng mga manggagawa ng NutriAsia – kung saan-saan nangyari ang mga karahasan noong binuwag ang kanilang hanay nang nagpiket sila. Hindi na lang salaysay ito, at lalong hindi na kailangan ng alusyon o anupamang artistikong sangkapan.

Representasyon na ito ng aktuwal na nangyari sa mga manggagawa ng NutriAsia.

Hindi lamang nakulong ang eksibit sa sining bisuwal. Dalawang materyal na audio-video ang nakalagak sa magkabilang sulok ng eksibit. Ang isa, mga boses ng dating mga politiko’t pangulo na paulit-ulit nangangako ng trabaho. Sa kabila naman, ang karahasan ng dispersal sa mga manggagawa. Ibinahagi ng mahigit 50 artista ang kanilang sining para sa pagsuporta sa mga manggagawa. Kasama rito sina Aldy Aguirre, Frances Abrigo, Renz Baluyot, Isobel Francisco, Kay Aranzanso, Fr Jason Dy SJ, Cian Dayrit, Christopher Zamora, Karl Castro, Iggy Rodriguez, Dead Balagtas, Odoi Villalon, Nathalie Dagmang, Demosthenes Campos, at iba pa. Kasama rin ang mga grupong sining na Tambisan sa Sining, UgatLAHI Artist Collective.

Sabi nga, isa sa layunin ng sining ay “Comfort the disturbed, disturb the comfortable.” Maaari nga. Sa panahon ng ligalig, lalo na sa hanay ng mga manggagawa, maaaring mabisang paraan ang sining laluna kung likha ng mga nakikiisa sa kanilang laban para ipaabot na hindi sila nag-iisa sa laban. Kailangang bulabugin ang mga nang-aapi para ibigay ang nararapat sa mga manggagawa.

Pinasinayaan ang eksibit nitong Oktubre 8, at matutunghayan ito sa Atelyer Gallery, Bulwagan ng Dangal, UP Diliman Library. Tatakbo ang eksibit hanggang sa ika-31 ng Oktubre.

Pangalawang magulang, guro ng bayan

$
0
0

Gigising sila nang maaga upang maghanda sa pagpasok sa eskuwela. Mag-aalaga at mag-aambag ng karunungan sa kabataan inako na nila bilang

kanilang mga anak. Sila ang itinuturing ng lipunan na “pangalawang magulang”. Sila ang mga guro.

Katulad ng maraming batang Pilipino, pagiging guro ang isa sa pinakatampok na pangarap ng paslit sa kanyang paglaki. Isa si Jennifer Reyes, o Titser Jen, 35, sa mga pinalad na matupad ang pangarap.

Malaki ang responsabilidad ni Titser Jen sa maraming estudyante. Bilang guro ng Grade 1 sa A. Mabini Elementary School sa Caloocan City, kinakailangan na lagi’t lagi siyang may baong bagong kaalaman at estilo kung paano makukuha ang atensiyon ng mga bata. Mahabang pasensiya rin ang baon niya at ng iba pang guro sa araw-araw nilang pagharap hindi lang sa kanilang mga estudyante maging sa mga gawain sa mismong paaralan.

Pero noong Oktubre 5, ibang leksiyon ang itinuturo niya sa mga bata. Lumahok si Titser Jen sa pagkilos ng mga guro sa Pandaigdigang Araw ng mga Guro sa pangunguna ng Alliance of Concerned Teachers (ACT). Ang araw na ito’y nagbibigay parangal sa tinaguriang “ikalawang magulang” ng kabataan. Pero sa protestang iyon, hindi na lang pagpaparangal kundi paggigiit ng mga guro para sa nakabubuhay na sahod at mga benepisyo ang iginigiit nila sa gobyerno.

Itinuturo ni Titser Jen sa kanyang mga estudyante ang halaga ng paggiit ng karapatan kung ika’y inaapi at pinagsasamantalahan.

Hindi sapat na sahod

Sa kabila ang kasiyahang dulot sa mga guro ng pagtuturo sa mga bata, hindi nito matatakpan ang kakulangan ng sahod na inilalaan ng gobyerno sa kanila.

Di-sapat ang P20,000 kada buwan ng sahod ng mga guro lalo na ngayong sunud-sunod ang taas-presyo ng bilihin at ilan pang gastusin. Halos P5,000 na lang ang kanilang naiiuwi sa kanilang pamilya dahil nakakaltasan na ito agad ng pambayad sa ilang benepisyo tulad ng Government Service Insurance System (GSIS), PhilHealth, at Pag-ibig. Kung minsan pa’y may ilang guro ang may binabayarang insurance at loan sa GSIS at private lending institutions (PLIs).

Kamakailan, ipinatupad ng GSIS ang kanilang memo na agarang nagkakaltas sa halos P75,000 sa kanilang utang na kinakakailangan nang mabayaran hanggang sa katapusan ng buwan, Oktubre 31. Ganito ang nangyari kay Solita Diaz, 34, na guro sa Raja Sulayman Science and Technology High School at tagapangulo ng ACT-Manila. Umabot na sa P375,000 ang utang niya sa GSIS na kailangan niyang mabayaran hanggang sa itinakdang araw. “Hindi ko alam kung paano ko ito babayaran,” ani Diaz.

Isa ito sa mga inirereklamo ng mga guro na dala nila noong Oktubre 5 sa lansangan.

Sa naturang protesta, hiniling ng mga guro ang pagsasabatas ng House Bill 7211 na naglalayong itaas ang sahod ng mga guro at non-teaching personnel sa pampublikong mga paaralan.

Isinusulong ng Blokeng Makabayan sa pangunguna ng ACT Teachers’ Party-List ang pagpapatupad ng P30,000 entry-level salary para sa pampublikong mga guro, P31,000 para sa instruktor at P16,000 sa non-teaching personnel. Dagdag na P5,000 rin para sa personnel economic relief allowance.

“Hindi namin hinihiling ang hindi rasonableng pagtaas (ng sahod). Hinihiling lang namin kung ano ang nararapat.” ani Joselyn Martinez, pangkalahatang pangulo ng ACT-Philippines.

Upang makaabot at makaligtas hanggang sa susunod na sahod, dumidiskarte na lang si Diaz para madagdagan ang kanyang kita. “Kulang na kulang na ang aming sahod. Para makaagapay sa gastusin ng pamilya nagtitinda ako ng longganisa, bacon at iba pa sa aking kapwa-guro at mga kapitbahay,” dagdag pa ng guro.

Dagdag na gawain

Dahil sa hirap ng buhay, napapasok ang mga guro sa kung anu-anong raket. Mayroon sa kanilang nagiging nars, clerical staff, tindera, hardinera, hanggang sa pag-aasikaso ng mga benepisyaryo ng Programang Pantawid Pampamilyang Pilipino o 4Ps. Nagiging electoral staff din sila kung eleksiyon. Ginagampanan ng isang guro ang lahat ito nang walang idinadagdag sa kanilang sahod.

Iniinda na rin nila ang dagdag pasanin dulot ng Results-Based Performance Management System (RPMS) at Philippine Professional Standards for Teachers (PPST). Ito ang bagong panukala ng Department of Education (DepEd). Dito, kinakailangan nilang makakuha ng outstanding rating mula sa kanilang supervisor at principal at dito ibabatay ang kanilang performance-based bonus (PBB) na ibibigay sa kanila ng gobyerno taun-taon.

Pero naniniwala ang mga guro na dagdag lang ito sa kanilang mga isipin at gawain. Anila, nakokompromiso lang nito ang kalidad ng edukasyon at dapat na gamiting itong mga basehan para sa kinakailangan nilang pagsasanay at pagdalo sa mga seminar hindi bilang basehan ng kanilang matatanggap na bonus.

“Ang polisiyang ito’y hindi para sa paghahatid ng edukasyong de kalidad kung hindi sa pagpapatupad lang ng neoliberal na mga polisiya na siyang nagsasamantala sa mga guro,” ani Daz.

Isinisisi rin ng mga guro ang mabibigat na gawaing ipinapagawa sa mga guro na dumudulot sa depresyon ng ilang guro at kahit, sa kaso ng sa ilan, pagkitil sa sariling buhay.

Ayon kay Ruby Ann Bernardo, guro sa Sta. Lucia High School, ang sitwasyon ngayon ng kapwa niya guro ay repleksiyon ng kung paano sila itrato ng gobyerno. “Para kaming mga robot,” ani Bernardo.

Mali-maling paratang

Sunud-sunod na ang nagiging problema ng mga guro. Maliban sa mababang sahod at pagpapasan ng maraming gawain, hinaharap din nila ngayon ang mga banta na maging target sa giyera kontra-insurhensiya ng gobyerno—dahil lang sa paggiit nila ng karapatan.

Inaakusahan sila na katuwang daw ng mga rebeldeng komunista para magrekluta sa destabilisasyon o pagpapabagsak sa rehimeng Duterte.

Kamakailan lang, naglabas ang militar at kapulisan ng listahan ng pangalan ng mga kolehiyo at unibersidad na diumano’y pinagmumulan ng planong “Red October”. Binalaan din ni Philippine National Police chief Dir. Gen. Oscar Albayalde ang mga propesor na maaari silang makasuhan ng contempt kung sakaling mahuli silang nagtuturo ng “rebelyon” sa mga estudyante.

Maging ang anak ng pangulo at Davao City Mayor Sara Duterte, nagsabing “sinungaling” at “terorista” raw ang mga miyembro ng ACT Teachers-Davao matapos ibunyag ng nasabing grupo na Davao City na lang ang natatanging lungsod sa bansa na hindi nagbibigay ng allowance sa mga guro.

Ang pahayag na ito’y agad na ikinabahala ng ilang guro. Maaari umano itong magdulot ng kapahamakan sa kanila bilang guro at sa kanilang estudyante.

“Pananakot ito, harassment at naglalagay sa panganib sa mga guro natin. Alam naman natin na may mga kaso na kapag tinatawag na terorista nagiging biktima ng pagdakip at extrajudicial killings,” ani ACT Teachers Rep. Antonio Tinio.

May mga pagsubok man na dumating sa kanila bilang mga guro, patuloy pa rin sina Teacher Jen, Ma’am Diaz at Martinez, at maraming iba pa, sa paggising nang maaga, pagpasok sa eskuwela at pagharap nang nakangiti sa kanilang estudyante.

At sa paggiit ng kanilang karapatan, mahalagang lekisyon ang itinuturo nila: ang halaga ng paglaban sa pang-aapi.

May ulat ni Iya Espiritu

Solido sa Sumifru

$
0
0

Marahas na binuwag ng elemento ng Armed Forces of the Philippines (AFP) at Philippine National Police (PNP) ang welga ng mga manggagawa ng Sumitomo Fruits (Sumifru) Corp. Philippines sa Compostela Valley noong Oktubre 11. Naganap ang pagbuwag sa welga ilang araw matapos maparalisa ng mga manggagawa, sa pangunguna ng Nagkahiusang Mamumuo sa Suyapa Farm (Namasufa), ang operasyon ng pitong planta ng Sumifru sa Compostela Valley. Sa kabila nito, lumalaban pa rin ang mga manggagawa.

Ayon sa Kilusang Mayo Uno (KMU) sa Southern Mindanao Region, pinangunahan ng mga puwersa ng AFP at PNP, kasama ang daan-daang “strike breakers” o mga bayarang tagabuwag ng welga, ang pandarahas sa mga manggagawa. Dagdag pa ng KMU-SMR, pinasok ng mga sundalo, pulis at “strike breakers” ang mga piketlayn ng manggagawa at pinagsisira ang mga suplay at kagamitan at sinunog ang kampuhan. Sinaktan din nila ang nakawelgang mga manggagawa at pinuntahan pa sa kanilang kabahayan para takutin. Ang resulta, tinatayang aabot ng 400 manggagawa at lider ng unyon ang nasaktan. Dalawa sa mga nasaktan ang dinala sa pagamutan. Naaresto din si Errol Tan, board member ng unyon. Ninakaw din ng “strike breakers” ang generator set, gamit sa pagluluto, suplay ng pagkain at personal na mga pag-aari ng mga welgista.

Naganap ang pagbuwag isang araw matapos ilabas ng RTC Branch 56 ang pagbasura sa preliminary injunction na inihain ng Sumifru para “pigilan ang mga miyembro ng KMU na responsable sa pagharang ng pagpasok at paglabas sa plantasyon ng saging.”

“Kami’y nagngangalit sa bagsik ng pagbuwag sa welga. Kami’y ordinaryong mga manggagawa na naipanalo ang kaso sa Korte Suprema at ipinagkakamit ang tagumpay sa pamamagitan ng paggigiit ng isang CBA. Laging bukas ang aming linya ng komunikasyon. Handa kaming makipag-usap sa Sumifru. Pero isinara nila ang pinto sa amin at sa halip, ginamit nila ang kanilang pampulitikang lakas para makakuha ng Assumption of Jurisdiction (AJ), na agad ibinigay ng Department of Labor and Employment (DOLE) at ni Sec. Silvestre Bello III. Hindi ito patas at hindi makatarungan, “ ani Paul John Dizon, presidente ng Namasufa.

Inilabas ng DOLE noong Oktubre 5 ang kautusang AJ sa pamamagitan ng Department Order No. 40-H-13 na nagsasabing nalulugi ang Sumifru ng may kabuuang PP38-Milyon kada araw at ang anumang paghinto sa operasyon ng kompanya’y nakakaapekto at sumasalungat sa kabutihan at interes ng publiko.

Kinuwestiyon naman ng KMU ang mabilisang paglalabas ng kautusang AJ para ipatigil ang welga ng mga manggagawa. Ani Lito Ustarez, pangalawang tagapangulo para sa panlabas at pampulitikang pakikipag-ugnayan ng KMU, “Napapaisip kami na bakit ang mga pambansang ahensiya ay mabilis magpalabas ng kautusan sa Namasufa para itigil ang welga. Paanong ang Sumifru, isang dayuhang kompanya na nagpapatakbo ng isang plantasyon ng saging, ay mabilis na nakakuha ng kautusang AJ mula sa DOLE? Karaniwang nakareserba ang AJ para sa sa mga industriya na ‘kailangang-kailangan sa pambansang interes.’ Malinaw na wala ito sa kasong ito na kung saan ang AJ ay tumutulong sa isang dayuhang kompanya para labagin ang karapatan ng mga manggagawa na magwelga.”

Karaniwang inilalabas ang kautusang AJ sa mga kaso na imbuwelto ang mahahalagang industriya tulad ng kuryente, yutilidad, pagamutan, at kontrol sa daloy ng trapiko sa himpapawid. Hinala ni Ustarez, may basbas ni Pangulong Duterte, bilang makapangyarihan ang kanyang pamilya sa rehiyon ng Davao, ang mabilisang paglalabas ng kautusang AJ para sa Sumifru.

Ayon naman kay Anakpawis Rep. Ariel Casilao, pinoprotektahan umano ng administrasyong Duterte ang Sumifru. “May hinuha kami kung bakit ang administrasyong Duterte ay pinoprotektahan ang interes ng dayuhang monopolyong kompanya. Itong mga Japanese fruit firm ay nangako ng P12.9-Bilyong pamumuhunan sa pagpapalawig ng operasyon ng mga plantasyon.”

Tila wala ring nakuhang simpatya o pakikiisa sa lokal na gobyerno at DOLE ang mga manggagawa sa nangyaring pagbuwag sa welga. Ayon sa Namasufa, sinisi pa ni Mayor Lema Bolo ang mga welgista sa karahasan habang sinabi naman ni OIC DOLE Regional Directior Jason Balais na wala siyang manggagawa dahil ang pangyayari ay isang police matter.

Kinondena din ng Namasufa ang red-tagging ng AFP sa unyon at ang martial law sa Mindanao. Sa ulat ng fact-finding mission sa Compostela Valley noong Abril 2018, napag-alamang tinatarget at binabansagang komunista ng 66th Infantry Battalion ng Army ang mga manggagawa ng Sumifru at pinipigilang sumapi sa Namasufa o anumang organisasyon na may kaugnayan sa KMU, o makilahok sa mga aktibidad ng unyon. Dagdag pa ng unyon, tumaas ang bilang ng harassment sa mga manggagawa at kasapi ng unyon nang ipatupad ang martial law. Pinaparatangan silang terorista o rebelde at kasapi ng New People’s Army o NPA. May insidente rin noong Agosto 2018 ng tangkang pagpatay kay Vincent Ageas, miyembro ng board of directors ng unyon.

Inilinaw din ng KMU na ang mga welga tulad ng sa Sumifru ay dulot ng mga kontra-manggagawang polisiya, hindi ng pekeng planong destabilisasyon na tinagurian ng militar na “Red October.” Ayon kay Elmer “Bong” Labog, pambansang tagapangulo ng KMU, ang mga welga ay resulta ng papalalang kalagayan ng mga manggagawa sa ilalim ng rehimeng Duterte. “Imbes na tugunan ang kahilingan ng mga manggagawa para regularisasyon at dagdag-sahod, naglunsad si Duterte ng panibagong atake sa kilusang unyon at karapatang pantao,” ani Labog.

Inilunsad ang welga noong Oktubre 1 at nilahukan may 900 manggagawa. Isinagawa ang ito sa antas munisipal at sumaklaw sa pitong planta ng Sumifru. Pangunahing dahilan ng pagwewelga ng mga manggagawa ang hindi pagharap ng maneydsment sa anumang negosasyon para sa Collective Bargaining Agreement (CBA). Iginigiit ng Namasufa ang regularisasyon ng mga manggagawa at dagdag-sahod. Ayon kay Dizon, “Arogante at tahasang binalewala ng Sumifru ang karapatan ng mga manggagawa, hindi pinapansin ang aming matagal nang lehitimong mga panawagan para sa regularisasyon at para sa makabuluhang dagdag-sahod.”

“Sa milyun-milyong tubo ng Sumifru, ang hinihiling lang nami’y halos P1-M para sa dagdag-sahod at mga benepisyo para sa amin na mga manggagawa sa plantasyon ng saging,” ani Melodina Gumanoy, kalihim ng unyon. Sa datos ng unyon, kumikita ang Sumifru ng P19-M kada araw mula sa mga operasyon nito sa Compostella Valley. Sa isa pang datos na nakalap, umabot ng P18.53-B ang kabuuang kita ng kompanya noong Marso 2016.

Samantala, inakusahan naman ng KMU-SMR ang Sumifru na lumalabag sa Labor Code. Anila, ang hindi pagharap ng Sumifru sa unyon, bilang kinikilala ng batas na mga empleyado ng kompanya, ay paglabag sa Artikulo 262 ng Labor Code.

Naglabas ang Korte Suprema noong Hunyo 2017 ng desisyon na kumikilalang may umiiral na relasyong employer-employee sa pagitan ng mga manggagawa sa ilalim ng Namasufa at ng Sumifru. Sumakatwid, ang kontraktuwal na mga manggagawa ay dapat ituring na empleyado ng kompanya at hindi lang bilang empleyado ng third-party labor cooperatives.

Ayon sa Namasufa, ang kanilang unyon ang certified sole and exclusive bargaining representative ng mga manggagawa sa Sumifru. Sa katunayan, nakapagpasa na sila ng CBA proposal sa Sumifru noong Agosto 13 pero walang aksiyong ginawa ang maneydsment at binalewala lang ang kanilang ipinasa. “Nilalabag nila ang aming karapatan sa kaseguruhan sa trabaho sa pamamagitan ng hindi pagreregularisa sa amin at ang pagtanggi sa pakikipag-usap sa aming unyon sa kabila ng desisyon ng Korte Suprema noong 2017,” ani Dizon.

Ani Dizon, “Nilabag ng Sumifru ang aming karapatan sa asosasyon sa pamamagitan ng pakikipagsabwatan sa mga militar at sa pagharas sa mga miyembro ng unyon na lumalaban sa kanilang mga unfair labor practice.”

Ipagpapatuloy ng umano ng unyon ang paggigiit ng kanilang mga karapatan, pero hinihingi din nila ang suporta ng publiko laban sa isang gahaman na dayuhang kompanya. Inihahanda nila ang paghahain ng kaso laban sa pag-abuso sa kanilang karapatan at magsasampa ng reklamo sa International Labour Organization.

Isang Japanese multinational company (JMNC) ang Sumifru Corp. Philippines. Lumalahok ito sa sourcing, produksiyon, pag-aangkat at pagbebenta ng iba’t ibang prutas, pangunahin ng pang-eksport na mga saging, pinya at papaya. Pinapatakbo ng kompanya ang kanilang operasyon sa mahigit sa 12,000 ektarya sa Mindanao. Sa Compostela Valley, mayroong siyam na planta sa 2,200 ektarya na may kakayahang maglabas ng 19,000 kahon. Ayon sa kompanya, mahigit-kumulang 4,700 ang kanilang empleyado at 3,000 nito’y mula sa mga nag-aalaga ng pananim habang ang 1,700 ay nasa planta.

Pederalismo Mismo

$
0
0

Bagamat may panahong maingay at may panahong tahimik, tuluy-tuloy ang rehimeng Rodrigo Duterte sa pagtutulak ng pederalismo. Sa kanyang ikatlong State of the Nation Address, sinabi ni Duterte na ito ang porma ng gobyerno na “tunay na kakatawan sa mga prinsipyo at mithiin” ng lahat ng Pilipino at lilikha ng mga oportunidad para sa pag-unlad. Mga pahayag itong masyadong pangkalahatan, wala na tuloy kabuluhan.

Ang sinabi niya na malapit sa kongkreto: ang kawalan ng pag-unlad ng Mindanao, na umano’y naiwan ng Metro Manila. Totoo bang umangat ang Metro Manila? At dahil ba sa pag-iwan nito sa Mindanao? Sa ganitong mga paawa at pangonsensya nakasandig ang propaganda ng rehimen para sa pederalismo. Bukod pa sa bulgar na kababawan gaya ng ipinalabas nina Mocha Uson at Drew Olivar noon mula sa Presidential Communications Operations Office.

Sa ganitong kalagayan makikita ang halaga ng Debate on Federal Philippines: A Citizen’s Handbook, manipis na aklat na inilabas ng Bughaw ng Ateneo de Manila University Press nitong 2017. Laman nito ang mga sanaysay ng anim na maituturing na “eksperto,” mga nag-aral ng pulitika at ekonomiya, tungkol sa pagsisikap na gawing pederal ang porma ng gobyerno ng bansa. Dito, mas mauunawaan ang mga tunay na batayan ng mga pabor at tutol sa pederalismo bilang porma ng gobyerno.

Sa kagyat, ang pederalismo ay isang porma ng gobyerno na nagpapalakas sa mga lokal na pamahalaan — sa antas-rehiyon, ayon sa mga nagsusulong nito ngayon — kumpara sa pambansang pamahalaan. Taliwas ito sa porma ng gobyerno na tinatawag na “unitaryo,” na siyang mayroon sa bansa ngayon, kung saan nakakonsentra ang kapangyarihan sa pambansang pamahalaan. Kailangang nakatadhana sa konstitusyon ng isang bansa ang pagkakaroon ng ganitong gobyerno. Iba pang usapin ang presidensyal kontra parlamentaryo.

Sa ngayon, malaganap ang pagtutol sa pederalismo dahil dikit ito sa maraming masasamang bagay: pagtagal sa kapangyarihan ni Duterte, pagtindi ng panunupil niya sa bansa, pagbalik sa kapangyarihan sa mga Marcos, pagsuko ng mga teritoryo ng bansa sa China, pagbenta ng bansa sa mga dayuhan, pagpasok ng mga dayuhang kagamitang pandigma sa loob ng bansa, at iba pa.

May kabuluhan pa rin ang Debate on Federal Philippines, gayunman. Bukod sa nakakadagdag ito sa kritikal na pag-unawa sa dominanteng pulitika at gobyerno sa bansa, sa pangkalahatan ay maipapakitang mas kapaki-pakinabang ito sa mga kritikal at tutol sa pagtutulak sa pederalismo ng rehimeng Duterte.

Ang unang aasahan sa librong ganito ay ang pinakamatitibay na dahilan para isulong ang pederalismo sa Pilipinas. Pero rito, lumalabas na hindi rason o batayan ang kalakasan ng kampanya para sa pederalismo, kundi kwento.

Kesyo panahon pa ng mga Espanyol ay unitaryo na ang porma ng gobyerno ng bansa, pero nananatiling mahirap ang nakakaraming Pilipino. Kesyo nasimulan na ng Local Government Code ng 1991, sang-ayon sa Konstitusyon ng 1987, ang desentralisasyon at pagpapalakas sa mga lokal na pamahalaan at dapat lang itong iabante ngayon — hindi lang sa pamamagitan ng paggawa ng mga bagong batas, kundi ng pagbago sa mismong konstitusyon. Kesyo matagal nang nakakonsentra ang kapangyarihan sa Metro Manila at panahon na para ibahagi ito sa iba’t ibang parte ng bansa.

Sabi ni Julio C. Teehankee, na pabor sa pederalismo, “Nang makamit ng bansa ang kalayaan noong 1946, nainstitusyunalisa na ng unitaryong estado ang lohika ng pagpiga (extraction) para paglingkuran ang naghaharing elite at ang kanilang mga kolonyal na amo.” Dagdag niya, “ang mga lokal na pamahalaan ay patuloy na institusyunal na nakagapos sa isang domestiko-kolonyal at labis na sentralisadong istruktura.” Sabi pa niya, “Simula noong 1970s, hindi pa nakakaranas ang Pilipinas ng tuluy-tuloy na panahon ng pag-unlad. Bumagsak ang momentum ng paglago noong 1980s at nagpabagu-bago noong 1990s.” Kapansin-pansing tunog-radikal at parang aktibista ang mga sinabi niya.

Ang problema sa libro, ang mga pabor sa pederalismo — pangunahin si Jonathan E. Malaya na assistant secretary ng Department of Interior and Local Government sa gobyernong Duterte — ay tumutok sa pagpapatupad, hindi dahilan, ng pederalismo: kung paano ito mainam na mapapagana, hindi kung bakit mas mainam ito. Ang konsentrasyon ba ng kapangyarihan sa “imperial Manila” ang ugat ng kahirapan sa bansa? Kapag napalakas ba ang mga lokal na pamahalaan ay magkakaroon na ng kaunlaran? Hindi tinumbok ang magkakambal na tanong na ito, hindi sinikap bigyan ng matalas na sagot ng mga pabor sa pederalismo.

Sa isang banda, inilatag ni Gilberto M. Llanto, na nagsikap maging balanse, ang mga batayan sa pagtutulak ng sistemang pederal: pagpapahusay sa “paghahatid ng mga serbisyong panlipunan at pagpapatupad ng mga regulasyon” sa mga rehiyon, pagtugon sa “lokal at panrehiyong kaunlaran.” Magkakaroon aniya ng gobyernong mas malapit sa mga mamamayan, mas may pananagutan at mabilis tumugon sa publiko, at kung saan mas may “impluwensya ang mga mamamayan.”

Pero ang mas matatandaan ng mambabasa pagkatapos basahin ang libro ay ang mga dahilan para tutulan o kwestyunin ang pagtutulak ng pederalismo. Tampok dito ang paglilinaw ni Paul D. Hutchcroft, na tutol, kontra sa kwento ng mga pabor: bagamat unitaryo ang porma ng gobyerno, malakas ang mga cacique, ang mga dinastiyang pulitikal, sa mga probinsya’t rehiyon kaya makabuluhan din ang kapangyarihan na nasa labas ng Maynila. Dagdag pa niya, kumpara sa mga karatig-bansang Thailand, Indonesia at Malaysia, ang Pilipinas ang pinaka-desentralisadong gobyerno sang-ayon sa iba’t ibang pamantayan.

Ang matatandaan pa ay ang mga problemang HINDI malulutas ng pederalismo. Ayon kay Llanto, batay sa karanasan sa pagpapatupad sa LGC ng 1991, hindi nalulutas ng desentralisasyon ang hindi pantay na paghahatid ng serbisyo publiko at ang pagpapahusay sa lokal na pamamahala at pananagutan (accountability). Kahit si Teehankee, nagsasabing 62% ng Gross Domestic Product ng bansa ang galing pa rin ng Metro Manila, Central Luzon at Calabarzon lamang — sa kabila ng halos tatlong dekada ng desentralisasyon.

Ayon naman kay Ronald U. Mendoza, nagsikap maging balanse, sa kabila ng desentralisasyon, pagdating ng taong 2040, mahahawakan ng mga dinastiyang pulitikal ang 70% ng lahat ng pwesto sa mga lokal na pamahalaan. Sa nakaraang dekada, aniya, tumaas ito mula sangkatlo patungong kalahati. Ibig sabihin, patuloy ang konsentrasyon ng pwesto sa gobyerno sa mga makapangyarihang pamilya pulitikal sa bansa. Wala rin aniyang garantiya, batay sa karanasan ng bansa sa desentralisasyon, na mababawasan ang korupsyon kapag naging pederal ang gobyerno.

Sa kabilang banda, kinilala niya ang tulong ng pederal na porma ng gobyerno sa pagharap sa mga kilusang sesesyunista sa iba’t ibang panig ng mundo. At ito siguro ang isang bagay na maaaring kilalanin sa pederalismo kahit sa ilalim ng kasalukuyang pulitika at gobyerno.

Halatang iritado si Hutchcroft sa pagbasag sa mga mito tungkol sa pederalismo. Aniya, walang siyentipikong batayan para sabihing malulutas nito ang mga sumusunod: ang kawalan ng kapayapaan sa Mindanao (hindi ito tugon sa usapang pangkapayapaan), pulitika ng patronage (magkakaroon lang ng bagong “palaruan” ang mga naghahari), paglakas ng oligarkiya (kung ang problema ay sa antas-pambansa, dapat sa ganoong antas din ang solusyon), kawalan ng kaunlaran (mananatili ang sistemang pang-ekonomiyang umiiral ngayon), at kawalan ng pagkakapantay-pantay sa pagitan ng mga rehiyon sa bansa.

Dahil ipinapakita ng libro na (1) hindi mahusay ang mga batayan pabor sa pederalismo, at (2) mapapasinungalingan maging ang naturang mga batayan, lalabas na walang solidong mabuting batayan ang rehimeng Duterte para itulak ng pagpapalit ng porma ng gobyerno. Dahil dito, lalong nagiging kapani-paniwala ang masasamang motibo ng rehimen na sinasabi ng mga kritiko nito.

Makikita rin sa libro ang mga itinuturing na suliranin ng mga awtor sa kasalukuyang sistemang pampulitika at gobyerno sa bansa. Para kay Mendoza: mahihinang partido pulitikal, kawalan ng regulasyon sa mga dinastiyang pampulitika, at pulitika ng patronage.

Para kay Eduardo Araral, Jr., hindi sapat ang paglipat sa pederalismo at kailangan sabayan ng mga sumusunod: pagpalit ng mga partido pulitikal sa mga pampulitikang dinastiya, paglipat sa semi-presidensyal na porma ng pamahalaan para matiyak ang istabilidad ng transisyon, pagkakaroon ng proportional representation gaya ng Japan para mapalakas ang mga partido, at pagpapalakas ng pamamahala sa mga rehiyon sa pamamagitan ng Commission on Audit at Civil Service Commission.

Lahat ng ito, tinutumbok ang “oligarkiya” o ang mga naghaharing uri na kinikilala ng marami sa mga awtor bagamat sa iba’t ibang katawagan. Ang uring ito, sa pagsusuri ng mga maka-Kaliwa, ay binubuo ng malalaking kapitalistang komprador at panginoong maylupa na sunud-sunuran sa imperyalismong US. Sila ang may kontrol sa ekonomiya at pulitika. Interes nila ang nasusunod, hindi ang mga prinsipyo ng mga partido pulitikal; sila rin ang nakikinabang at nagpapanatili ng sistema ng patronage.

Kapansin-pansin sa mga awtor ang kawalan ng pagsisikap na iugnay ang usaping pampulitika na pinapaksa nila sa mga usaping pang-ekonomiya. Ang mga pabor sa pederalismo, sa paniniwala nilang magdudulot ito ng kaunlaran, ay maipagpapalagay na naniniwalang nasa pulitika ang kalutasan ng ekonomiya. Kakatwa ito para sa mga maka-Kaliwa na mga mag-aaral ni Karl Marx, na naniniwalang hinuhubog ng ekonomiya ang pagtakbo ng pulitika sa isang sistemang panlipunan.

Ang mga pumasok sa larangan ng ekonomiya, ang ilang awtor na kritikal sa pederalismo, sa proseso ng paghahapag ng solusyon sa oligarkiya sa bansa. Mendoza: “mga reporma… na nagpapalaya sa ekonomiya sa labis-labis na hadlang sa kumpetisyon sa mga susing sektor (kadalasang minomonopolyo ng mga lokal at pambansang elite).” Hutchcroft: “Kung kokontrolin ang oligarkiya, ang unang hakbang ay ang palakasin ang kapasidad ng sentral na pamahalaan na isulong ang kumpetisyon sa merkado at hadlangan ang mga dominanteng kartel at duopoly na humahadlang sa inclusive growth.”

Para sa kanila, ang solusyon sa oligarkiya sa bansa ay pagpapasigla ng kumpetisyon sa iba’t ibang larangan ng ekonomiya. Sa aktwal, walang ibang kahulugan ito kundi ang pagpasok ng mga dayuhang oligarkiya o ibang bahagi ng lokal na oligarkiya sa naturang mga larangan. Isang halimbawa ang posibleng pagpasok ng bagong oligarko bilang ikatlong kumpanya sa telekomunikasyon. Maaaring mabago nito ang mukha ng mga oligarkiya sa bansa, pero mananatiling mayroong oligarkiya.

Mas mahalaga, makikitang ang lokal na oligarkiya ay hindi kakumpetisyon ng mga dayuhang monopolyo kapitalista, kundi kasapakat nila. Ang mga burges-komprador sa bansa, tagapagpadaloy at karugtong ng negosyo ng mga monopolyo-kapitalista. Maliit na lang ang seksyon ng ekonomiya na hindi pwedeng pasukin ng dayuhang pamumuhunan, at kahit dito’y naiikutan ang batas.

Anu’t anuman, makakasundo ng mga maka-Kaliwa ang mga awtor sa pagtumbok sa isang pangunahing suliranin sa pulitika at gobyerno — at maging ekonomiya — ng bansa: ang paghahari ng oligarkiya, ng mga naghaharing uri. Pero maghihiwalay sila ng landas pagdating sa tinitingnang solusyon. Ang isang landas, reporma; ang isang landas, rebolusyon.

Sa halip na magtangkang lunasan ang mga sakit ng sistema — lalo na sa pagsandig sa oligarkiyang mismong may kagagawan nito — mas tumitindig ang mga maka-Kaliwa sa pagbabagsak sa naturang sistema. Ang kailangan, para mabago ang pulitika at gobyerno, ay tanggalin sa paghahari ang mga komprador at haciendero at palitan sila ng masang anakpawis at sambayanan. Pero para sa mga maka-Kaliwa, hindi lang ito pagpapalit ng uring naghahari sa bansa, kundi pagwasak sa lumang makinarya ng Estado sa pagluluwal ng mas masaklaw na demokrasya.

Sa pinakamainam, ang pederalismo bilang porma ng gobyerno ay pagsisikap na isabuhay at paunlarin ang demokrasya. Kaya rin siguro palagiang usapin ang pederalismo bersus unitaryo. Sa antas ng teorya, magkaugnay at nagtutulungan ang pagpapalakas sa mga lokal na pamahalaan at ang pagsigla ng demokrasya sa batayang antas.

Sa ganitong pag-unawa, maaaring maging bukas ang isip ng mga maka-Kaliwa sa pederalismo, o sa demokratikong diwa nito — hindi sa ilalim ng oligarkiya kung saan peke ang demokrasya, kundi sa ilalim ng uring anakpawis at sambayanang Pilipino, kung saan totoo ang demokrasya. Sa sosyalismo, sabi ni Vladimir Lenin sa State and Revolution ng 1917, “titindig ang masa ng populasyon sa independyenteng paglahok, hindi lang sa pagboto at eleksyon, kundi sa araw-araw na pangangasiwa ng Estado. Sa sosyalismo, ang lahat ay mamamahala at agad na masasanay sa kalagayang walang namamahala.”

Matatandaang pederal ang porma ng gobyerno ng sosyalistang Unyong Sobyet, bagamat mas pagharap ito sa maraming nasyunalidad at grupong etniko na saklaw nito. Mayaman naman ang praktika ng sosyalistang China sa pagtatayo ng mga komuna o commune — na pinapatakbo ng uring anakpawis at nagsikap pag-ugnayin ang industriya at agrikultura, ang lungsod at ang nayon, bukod pa sa paggawang manwal at mental. Ang lahat ng ito, syempre pa, ay dedepende sa mga pangangailangan ng paglaban sa mga kaaway ng sosyalismo sa loob at labas ng bansa.

Marahil, sa isang tunay na malaya at demokratikong Pilipinas sa hinaharap lang mabibigyang-buhay ang pinakamainam sa pederalismo. Sa isang Pilipinas na pinaghaharian ng mga dayuhan at iilan, mananatili itong isang pekeng solusyon, kundi man modus operandi para sa mas maiitim na balakin ng mga naghahari.

Sa dulo, positibo ang maagap na paglalabas ng Debate on Federal Philippines na sumasangkot sa isang mainit at hindi masyadong napag-aaralang usaping pambansa. Positibo rin ang pagsisikap na ilahad ang panig ng kapwa pabor at kontra sa pederalismo — sa ganito, mas nanaig ang matibay na tindig ng mga kontra. Mauunawaan ang Ingles nito ng mga Pilipinong nakapag-aral.

Nakakalito, gayunman, ang pormat na mala-praymer, na may mga tanong hanggang numero 38 na tumatagos sa sanaysay ng bawat awtor — na para bang umaabante sa bagong paksa ang bawat awtor, gayung hindi dapat sa pormat ng debate na siyang mas mainam. Matikas ang disenyo, latag at pagkakalimbag ng aklat; abot-kaya ang presyo; at dapat bigyan ng bonus ang proofreader.

12 Nobyembre 2018

Tokhang at demolisyon sa Sityo San Roque

$
0
0

“Huwag ka ngang pa-epalepal diyan!’ Sinigawan ng isang pulis si Gina, 37 (di tunay na ngalan). Dalawa sila, pareho nakadamit-sibilyan, pumasok sa kanilang tahanan nang walang permiso. Pero siya pa raw ang epal. “Nagmakaawa ako sa kanila,” ani Gina. Hinihila na kasi ang asawa niya papalabas ng bahay. Bago nito, lumabas lang siya para bumili ng hapunan. Alas-sais ng gabi, at nanonood lang sila ng TV ng asawa niyang si Arnel, 32, at biyenang babae.

Isa sina Gina sa daan-daan pang pamilyang nakatira sa Sityo San Roque, sa North Triangle, Quezon City.

Diretsong itinutok ng pulis ang armalayt sa mukha ni Gina. Umakyat ang isang kasamahan ng pulis – asset ng pulis, sabi ni Gina – para daw mag-inspeksiyon. Walang nakitang anumang ilegal. “Ipapa-verify lang natin (si Arnel) sa presinto,” sabi raw ng pulis. Kaya pinadala ng nanay ni Arnel sa kanya ang mga ID niya – PhilHealth ID at SSS ID. “Pero pagdating sa presinto (Police Station 7 ng Quezon City Police District), ayaw kilalanin ito ng pulis.”

Naghanap ng kasama si Gina patungong presinto. Isang paralegal volunteer mula sa Kalipunan ng Damayang Mahihirap (Kadamay) ang sumama sa kanya. Pagdating doon, ang sabi, may Release Order na ang piskal. Walang nakuhang anumang ilegal kay Arnel. Walang anumang kaso na maisasampa kay Arnel. Pero di ayaw pa ring palayain ng pulis si Arnel. Di nagtagal, ang sinasabi na, kakasuhan na raw siya ng paglabag sa Artikulo 13 at 14 ng Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 – sa salang may hawak daw siyang ilegal na droga o paraphernalia nito.

Noong gabing iyon, Oktubre 7, umabot sa 53 katao ang hinuli ng pulis sa San Roque.

Nagkataon naman (o nagkataon nga ba?), may nakaambang demolisyon sa kabahayan sa bahagi ng San Roque na malapit sa EDSA. Setyembre 21, naglabas ang National Housing Authority (NHA) ng eviction order sa mga residente ng bahaging iyun ng San Roque. Apektado rito ang 400 pamilya.

slide
Sityo San Roque at ang nagtatayugang mga gusali sa palibot nito. KR Guda
slide
Sityo San Roque at ang nagtatayugang mga gusali sa palibot nito. KR Guda
slide
Sityo San Roque at ang nagtatayugang mga gusali sa palibot nito. KR Guda
slide
Sityo San Roque at ang nagtatayugang mga gusali sa palibot nito. KR Guda
slide
Sityo San Roque at ang nagtatayugang mga gusali sa palibot nito. KR Guda
slide
Sityo San Roque at ang nagtatayugang mga gusali sa palibot nito. KR Guda
PrevNext

Ilegal na aresto

Ang apat sa mga naaresto, kasama si Arnel, lumabas agad na negatibo sa droga. Ang iba (kuwento ng isang kaanak), pinainom daw ng isang “mapaklang tubig” ng pulis, at saka pinailalim sa drug test – at naging positibo rito.

Sa 53, ayon sa Kadamay-San Roque, 10 ang talagang residente ng San Roque. Ang 43, pawang mga manggagawang nagtatrabaho sa konstrukisyon sa malapit na ginagawang matatayog na bilding – sa Makati Development Corp. (MDC) na subsidyaryo ng Ayala Land sa bahagi ng EDSA, at sa isang proyektong konstruksiyon sa Philippine Science High School sa Agham Road.

“May isa ngang foreman (diyan) sa MDC na inaresto. Natanggal na lang sa trabaho, kasi di nga makapasok,” sabi ni Mang Johnny (di rin tunay na ngalan), residente ng San Roque, at asawa ng isa rin sa mga inaresto. Ang mga manggagawa, nagmemeryenda lang sa mga tindahan sa San Roque matapos ang trabaho sa konstrukisyon.

Dahil dito, sandaling nabalot sa takot ang buong komunidad. Habang paparating ang katapusan ng isang buwang palugit sa implementasyon ng eviction order – sa Oktubre 22 – ang ilang residenteng ayaw sanang lumipat, nahimok na tanggapin ang alok ng relokasyon. “Pero kung hindi dahil sa mga hulihan, kung hindi naman sila natakot sa nangyari, hindi naman sila aalis,” sabi ni Gina.

Nakakatiyak sina Gina na may kinalaman ang biglaang pagreyd ng pulisya sa kabahayan ng San Roque sa planong demolisyon ng NHA rito. Anu’t anuman, nakatulong ang mga pananakot sa kusang pagdedemolis ng sariling mga tahanan ng aabot sa 96 pamilya sa bahaging EDSA ng San Roque, ayon kay Inday Bagasbas, pangalawang tagapangulo ng Kadamay at residente sa lugar.

Noong Oktubre 30, alas-singko ng umaga, habang tulog pa ang marami sa mga residente ng sityo, at habang niraragasa ng bagyong Rosita ang Kamaynilaan at Luzon, nagulantang sila nang magsimulang magdemolis ng mga bahay ang mga demolition team ng NHA.

“Walang puso ang NHA. Alam nilang hindi dapat nila ito ginagawa dahil on-going pa ang negosasyon, at lalong dapat hindi na nito gawin sa panahin ng bagyo. Marami ang naging homeless sa araw na ito,” ani Inday.

Labi ni Roel, 20, na tadtad ng tama ng bala. Kuha ng larawan na mula sa Kadamay-San Roque <b>KR Guda</b>

Labi ni Roel, 20, na tadtad ng tama ng bala. Kuha ng larawan na mula sa Kadamay-San Roque KR Guda

Pananakot, gamit ang Tokhang

Pansin nina Inday, tumindi nga lalo ang mga panghaharas sa kanila ng mga tauhang panseguridad ng Ayala Land. May 24 oras nang nakabantay na armadong mga guwardiya ng kompanya ang nagbabantay sa lahat ng pasukanlabasan sa San Roque. Samantala, walang tigil ang mga operasyon ng PNP sa ngalan ng giyera kontra droga ng rehimeng Duterte.

Maliban sa 53 manggagawa at maralitang kinulong sa ngalan ng naturang giyera kontra droga nito lang Oktubre, may mga nabiktima rin ng pamamaslang. Isa na rito si Ruel, 20, manggagawa sa konstruksiyon sa Philippine Science High School.

Alas-tres ng umaga (ng Setyembre 17), umalis siya (Ruel) sa bahay,” sabi ni Mila, 34, asawa ni Ruel. Bago lang silang mag-asawa. Dating overseas Filipino worker si Mila, at babaing Moro na lumaki sa Marawi City. Taga-Marawi rin si Ruel, na nakilala na ni Mila sa San Roque. “Ang sabi niya, magkakape na lang siya sa labas.”

Hindi na nakarating sa pinagtatrabahuang construction site si Ruel. Hindi na rin siya umuwi noong gabing iyon. Nabahala si Mila, kaya nagpatulong na siya sa mga kaanak na hanapin ang asawa. Ang sabi ng mga kapitbahay, may naganap na pamamaril noong umagang iyon sa harap ng Philippine Science. Kinabahan na si Mila. Inisa-isa nila ang mga ospital, ang mga punerarya. Hanggang nakarating sa Litex sa Commonwealth Avenue sa Quezon City. Malayo na ito sa San Roque.

Doon na nila nakita ang labi ni Ruel. Tadtad ng tama ng bala. Iba ang pangalan sa punerarya. Pero kilala ni Mila ang asawa niya. “Ang sakit lang, kasi naghahanapbuhay lang siya,” sabi ni Mila. Mula sa kuwento ng mga saksi, nabuo ni Mila ang posibleng kuwento. Nagkakape si Ruel sa isang tindahan sa harap ng Philippine Science. Pinaputukan siya ng pulis. Tinangka niyang tumakbo papunta sa kanilang bahay, pero agad siyang inabutan at muling pinagbabaril. Pero sa police report, nanlaban daw si Ruel. Nagtangkang mangholdap. Nakipagbarilan daw.

Imam (lider-Muslim) siya, wala siyang bisyo maliban sa paninigarilyo,” malungkot na kuwento ni Mila. Bahagi ang pamamaslang kay Ruel ng sunud-sunod na mga operasyon ng pulisya sa San Roque. Kasabay ito ng mga banta ng demolisyon. Sa isip ng dumaraming residente ng San Roque, hindi imposibleng may kinalaman ang mga operasyon ng pulis sa pagpupumilit ng NHA, lokal na gobyerno ng Quezon City at, siyempre, Ayala Land.

Patuloy ang paggiit ng mga residente ng San Roque sa kanilang karapatang manirahan sa lugar. <b>Kadamay San Roque</b>

Patuloy ang paggiit ng mga residente ng San Roque sa kanilang karapatang manirahan sa lugar. Kadamay San Roque

Walong-taon na laban

Tangkang demolisyon sa North Triangle, Quezon City noong Setyembre 2010. <b>Macky Macaspac / PW File Photo</b>

Tangkang demolisyon sa North Triangle, Quezon City noong Setyembre 2010. Macky Macaspac / PW File Photo

Mahigit walong taon na ang pakikibaka ng Kadamay at mga residente ng San Roque kontra sa demolisyon. Noong Setyembre 23, 2010, panahon ng dating pangulong Benigno Aquino III nang matagumpay na napigilan ng mga residente ng San Roque ang demolisyon ng kanilang mga bahay sa bahaging EDSA.

Magmula noon, nagawang napigilan ng mga residente, sa pangunguna ng Kadamay at iba pang grupo, ang maraming tangkang demolisyon. Pero may bahagi ng San Roque na nagawang idemolis ng NHA, malapit sa Agham Road.

Kasosyo ng Ayala Land ang mismong NHA sa pagtatayo ng tinatawag nilang Quezon City Central Business District (QCCBD) na sasaklaw sa North Triangle at East Triangle sa bahaging ito ng lungsod. Kasama sa mga itatayo ang dalawang tore ng Alveo Land, ang high-end o mamahaling condominium. Ayon sa mismong Alveo Land, nagkakahalagang P140,000 per square meter o mula P4.2- Milyon hanggang P23.2-M ang bentahan ng bawat isa sa mahigit 800 yunit sa High Park Tower Two na may 49-palapag at nakaharap sa EDSA.

Inaasahang aabot sa P7.5-B ang kikitain ng kompanya sa pagbenta ng mga yunit sa Alveo High Park Tower Two. Samantala, ang nauna nang natapos na Tower One ay mahigit 70 porsiyento na ang nabentang yunit. Inaashaang kikita naman ang Tower Two ng P5.2-B.

“Ang inilalaban lang namin ay onsite development. Kung may pagpapaunlad ang gobyerno sa lugar, dapat unahin ang matagal nang mga naninirahan dito,” sabi ni Nanay Inday. Libu-libo pa rin ang mga residente ng San Roque, na naggigiit sa kanilang karapatan—na nakabatay kapwa sa batas at sa katwiran. Ang mungkahi nila, pangunahan ng gobyerno ang pagpapatayo ng pabahay sa mismong lugar ng San Roque. Para igiit ito, mananatili sila sa San Roque. “Mahirap na nga kami, lalo pa kaming pinahihirapan,” ani Gina. Hangad lang naman nila ang pagkilala sa mga karapatan nila – mula sa karapatang dimaaresto at makulong kung wala namang sala, hanggang sa karapatan sa tahanan.

[Itinago ang tunay ngalan ng nakapanayam na mga residente ng San Roque para sa kanilang seguridad.]

China, umuusbong na imperyalista

$
0
0

“Pinakarespetadong kaibigan ni Xi Jinping.”

Sa ganitong paraan inilarawan ni Wang Yi, Foreign Minister ng People’s Republic of China si Pangulong Duterte, nang bumisita siya sa bansa noong Oktubre. Sa kanyang bisita, dumalo si Wang sa pagpapasinaya sa bagong konsulado ng China sa Davao City. Nakipagpulong siya sa bagong Foreign Affairs Sec. Teodoro Locsin Jr. at economic managers ng rehimeng Duterte. Dumalo pa nga siya sa birthday party ni dating Foreign Affairs Sec. Alan Peter Cayetano.

Hindi ito kataka-taka. Mula nang maupo sa puwesto si Duterte, maingay na niyang idineklara na magiging malapit ang gobyerno ng Pilipinas sa China. Noong una, sinabi ni Duterte na paiinitin niya ang relasyong Pilipinas-China habang tatalikuran na ang relasyon ng bansa sa Estados Unidos (US). Hindi man nangyari ang sinasabing pagtalikod sa US, tila ang dinedebelop na relasyon ng rehimeng Duterte sa China ay katulad ng mahigit-isang-siglo nang relasyon ng Pilipinas sa US.

At ang relasyong ito, malinaw na di-pantay. Malinaw na relasyon ito sa pagitan ng imperyalista at pinaghaharian.

Pagdating ng imperyo

Inaasahan ng rehimeng Duterte na iigting lang ang relasyong ito sa pagdating ngayong linggo sa bansa ni Xi Jinping, pangulo ng China.

Ang dahilan ng pagpunta ni Xi: ang pagpirma ng Official Development Aid (ODA) na utang ng gobyerno ng Pilipinas (na babayaran ng mga Pilipino) para sa pagpapatayo ng Kaliwa Dam at iba pang proyektong Build Build Build.

Protesta ang gustong isalubong ng maraming mamamayan sa pagbisita ni Xi. Kabilang sa mga kumokondena sa pagbisita ang mga apektado ng panghihimasok ng China sa West Philippine Sea at mga proyektong Build Build Build na pinopondohan (at pagkakakitaan) ng mga naghaharing uri ng bansang ito.

Tinatayang aabot sa 100,000 katao ang maaaring mailagay sa panganib ng pagtatayo ng Kaliwa Dam, na ipupuwesto sa lugar ng dalawang fault linesPhilippine Fault Zone at Valley Fault System. Ibig sabihin, nasa lugar ang naturang planong dam kung saan posibleng apektado ng malaking lindol. Sa kabila nito, itinutuloy pa rin ng rehimeng Duterte ang plano. Kinakatawan din ng naturang proyekto ang lumalaking pamumuhunan ng China sa Pilipinas – ang pagpasok ng rehimeng Duterte sa mga kuwestiyonable o di-pantay na mga kasunduan sa China.

Binalewalang desisyon

Samantala, patuloy na pinalalampas nito ang pagtindi ng militarisasyon ng umuusbong na imperyalistang bansa sa West Philippine Sea.

Matatandaang noong Hulyo 2016, nagwagi ang gobyerno ng Pilipinas sa Permanent Court of Arbitration sa The Hague, The Netherlands na nagdesisyong walang karapatan ang China sa malaking bahagi ng South China Sea o West Philippine Sea, lalo na iyung sakop ng tinatawag nitong “nine-dash line” na nagdedeklarang halos ang buong karagatang ito ay bahagi ng China.

Pero hindi kinilala ng China ang naturang desisyon ng arbitral court. Ang masama pa, sa pagpasok ng rehimeng Duterte, tila binalewala nito ang tagumpay na nakamit ng Pilipinas sa korte (kasi Pilipinas ang nagsampa ng kaso laban sa China, bago pa man umupo sa puwesto si Pangulong Duterte). Sa pag-upo ni Duterte sa puwesto, hindi ito gumawa ng mapagpasyang hakbang para igiit ang karapatan ng bansa sa West Philippine Sea.

Noong nakaraang buwan, pumayag ang rehimeng Duterte sa joint exploration o sabay na eksplorasyon ng dalawang bansa sa West Philippine Sea. Ayon sa mga eksperto sa isyu, mistulang pagpapalakas ang naturang hakbang sa  posisyon ng China na angkinin ang naturang bahagi ng dagat.

“Sa pagpayag sa China na magsasagawa ng eksplorasyon sa karagatang ilegal na sinasakupan nito, bukas na kinikilala ng gobyerno ng Pilipinas ang absurdong historical claim (ng China),” sabi ni Fernando Hicap, tapagangulo ng Pambansang Lakas ng Kilusang Mamamalakaya (Pamalakaya). “Nilamon na ng China ang mga rekursong marino (doon) lalo na sa Scarborough Shoal kung saan regular na nangingisda ang mga mandarambong na Tsino.”

Ngayon, ayon kay Hicap, plano nang dambungin ng China ang mga reserba ng natural gas sa West Philippine Sea. Aniya, “katrayduran” ito sa bahagi ng rehimeng Duterte.

Pangulong Duterte, ininsepeksiyon ang mga baril na donasyon ng China. Nasa kanan si Zhao Jianhua, embahador ng China sa Pilipinas. <b>Malacanang Photo</b>

Pangulong Duterte, ininsepeksiyon ang mga baril na donasyon ng China. Nasa kanan si Zhao Jianhua, embahador ng China sa Pilipinas. Malacanang Photo

Pamumuhunan ng China

Ano ang katangian ng pamumuhunan ng China sa Pilipinas at bakit masasabing di ito pabor sa interes ng mga Pilipino?

Sa pag-aaral ng Ibon Foundation, papalaki nga ang lagak ng pamumuhunan (foreign direct investments o FDI) ng China sa Pilipinas. Umabot ito ng US$1.043-Bilyon sa ilalim ng dalawang taon lang (Hulyo 2016-Hulyo 2018) ng administrasyong Duterte kumpara sa US$1.231-B sa kabuuan ng termino ni Aquino at US$825-Milyon ni Arroyo. Sa unang semestre ng 2018, nilampasan ng US$175-M FDI ng China ang US$154-M FDI ng Japan at US$84-M FDI ng US.

Samantala, lumobo ang ODA ng China mula US$1.5-M lang noong 2016 tungong US$63.5-M noong 2017. Ayon sa Ibon, dahil pag-aari ng gobyerno ang pinakamalalaking kompanya (state-owned enterprises o SOEs) mistulang pribadong pamumuhunan pa rin ang ODA na inaasahang pagkakakitaan ng malalaking monopolyo-kapitalista na nasa loob ng gobyerno o namumuhunan sa mga kompanya ng gobyernong Tsino.

Wala umanong datos kung saang sektor ilalagak ng China ang FDI nito, ayon sa Ibon. Gayunman, maihahati ang naturang pamumuhunan ng China sa malalaking proyekto, tulad ng imprastraktura sa ilalim ng Build Build Build, at maliliit na mga empresa, tulad ng mga negosyo sa loob ng special economic zones sa Pilipinas. Di hamak umanong mas maraming maliliit na empresa ng China sa Pilipinas. Pero may estatehikong halaga ang mga imprastakturang ipinapatayo na pinopondohan mula sa utang sa China.

Kabilang sa mga proyektong popondohan ng China: sa transportasyon, PNR South Long Haul, Subic-Clark Railway, at Mindanao Railway; sa tubig at irigasyon, Chico River Pump Irrigation Project, New Centennial Water Source-Kaliwa Dam, at Ilocos Norte Irrigation; mga tulay at kalsada, ang Pasig-Marikina, Davao-Samal, Davao River, Davao City Expressway, Panay-Guimaras-Negros, at Camarines Sur Expressway; sa enerhiya katulad ng Agus-Pulangui Hydroelectric Power; at sa flood control katulad ng Ambay-Simuai Rio Grande de Mindanao.

Sa pag-aaral pa ng Ibon, malaking dahilan ng pagbubukas ng rehimeng Duterte sa China ang suporta ng huli sa madugong giyera kontra droga ng naturang rehimen. Kabilang sa mga proyektong ODA ng China ang pasilidad at kagamitan ng kapulisan upang diumano’y maipatupad ang giyera kontra droga. “Nakakuha rin ng mga baril at amunisyon ang rehimeng Duterte mula sa China para rito. Magpapatayo rin diumano ang China ng rehabilitation center,” sabi pa ng Ibon.

Hindi rin maipapatupad ng rehimeng Duterte ang sobrang ambisyosong Build Build Build na nagkakahalagang P8.4- Trilyon kung wala ang China.

Naunang sinuri ng Ibon ang katangian ng naturang proyektong Build Build Build. Napag-alamang hindi tinutugunan ng ambisyoso at magastos na proyektong ito ang pagpapaunlad sa sariling industriya ng bansa at sa pagkakaroon ng tunay na repormang agraryo – ang dalawang sangkap para sa kaunlarang matatamasa ng mayorya ng mga mamamayang Pilipino.

Kaya katulad ng pagtutol ng mga mamamayan sa imperyalismong US, inaasahan din ang pag-igting ng paglaban ng mga mamamayan sa umuusbong na imperyalistang Tsino.


Dalawang Eleksyong 2018

$
0
0

Sa buong mundo, naluluklok sa kapangyarihan ang mga lider na katulad ni Rodrigo Duterte. Ang tawag sa kanila, “maka-Kanang populista.” Maka-Kanan: naglilingkod sa iilang mayaman at makapangyarihan, nakasandig sa militar, at mapanupil sa mga mamamayan. Ibig ding sabihin, umaatake sa mga maka-Kaliwa, o mga aktibista at progresibo.

Populista: nagkukunwaring lumulutas sa mga tunay na problema ng mga mamamayan, pero naghahain ng pekeng solusyon. Halimbawa: para umasenso ang mahihirap, kailangan ng gera kontra-droga. Ang pekeng solusyon, marahas na pumupuntirya sa mga grupo ng tao na itinuturing na parte ng problema. Halimbawa: mga adik at ordinaryong tulak ng droga. Kaya naman madalas, marahas rin ang wika ng naturang mga lider laban sa iba’t ibang grupo: kababaihan, bakla’t lesbyana, pambansang minorya, migrante, dayuhan, bukod pa sa mga kalaban sa pulitika.

Ngayong taon, nagkaroon ng eleksyon sa dalawang bansa. Sa unang bansa, sa Brazil, nanalong presidente ang isang maka-Kanang populista. Sa ikalawang bansa, sa US, umani ng maraming boto ang mga pulitikong itinuturing na kalaban ng nakaupong presidente, na isang maka-Kanang populista.

Rodrigo Duterte ng Pilipinas. <b>Wikimedia Commons</b>

Rodrigo Duterte ng Pilipinas. Wikimedia Commons

Sa Brazil, pinakamalaking bansa sa Latin America na may populasyong 200 milyon, nanalong presidente sa eleksyon nitong Oktubre 28 si Jair Bolsonaro. Isa siyang dating opisyal-militar na naging lokal na pulitiko.

Lagi niyang pinupuri ang diktadurang dinanas ng Brazil noong 1964-1988. Nangako siyang bibigyan ng masaklaw na kapangyarihan ang pulisya — kasama na ang pagpaslang at pagtortyur — laban sa talamak na kriminalidad at itatalaga sa gobyerno ang mga opisyal-militar. Pabor din siya sa madaliang pagbili at pag-aari ng mga baril. Umasta siyang kalaban ng korupsyon at sagot sa malawakang kawalang-trabaho.

Marami siyang kontrobersyal na pahayag. May babae siyang sinabihan na napakapangit para gahasain niya. Mas gusto raw niyang mamatay na lang ang anak niya kaysa maging bakla ito. Ang kahinaan lang daw ng diktadura noon ay kulang ang pinatay nito sa mga kalaban. Nangako siyang ipapakalbo ang Amazon, isa sa pinakamalaking kagubatan sa mundo. Hinahangaan niya ang kakayahang militar at mapanupil ng US at Israel. Lilinisin daw niya ang bansa sa dumi ng mga Komunista. Nangako siyang bubuwagin ang Kongreso at nanawagang buwagin ang Korte Suprema.

Nakuha ni Bolsonaro ang 55% ng boto, habang 45% ang nakuha ng pinakamalapit niyang kalabang si Fernando Haddad, kandidato ng PT o Partido ng Manggagawa. Nitong Setyembre lang ipinasa kay Haddad ang pagiging kandidato ng PT ng dapat sana’y kandidatong si Luiz Inacio “Lula” da Silva — na siyang nangunguna sa mga survey sa pagkapangulo bago ang eleksyon.

Maalamat na personalidad sa Brazil si Lula. Aktibistang maka-Kaliwa siya na namuno sa mga protestang tumapos sa diktadura. Naging presidente siya noong 2002-2010 at pinalitan ng kapartido niyang si Dilma Rousseff, dating gerilya na ikinulong ng diktadura, hanggang kinudeta ito noong 2016. Ang gobyernong pumalit kay Dilma, nagpakulong kay Lula. Kinasuhan siya ng korupsyon, at binawalan siyang tumakbo ayon sa batas na likha niya noong presidente siya.

Sumuporta kay Bolsonaro ang oligarkiya ng Brazil, na matagal nang gustong bawiin ang mga serbisyo at proteksyong natatanggap ng mga mamamayan, at magpatupad ng mga patakarang neoliberal. Bumoto sa kanya ang mga mamamayang naakit sa pangako niya laban sa korupsyon at kriminalidad. Sinuportahan din siya ng mga konserbatibong Kristiyanong evangelical, na dumarami sa Brazil.

Tatak ng kampanya niya ang paggamit sa social media para magpalaganap ng “fake news,” gumawa ng mga eskandalo, at manlinlang. Ang social media na WhatsApp ang popular sa Brazil, ginagamit ng 44% ng populasyon. Sinasabing kinatuwang niya si Steve Bannon, tagapayo ni Donald Trump sa pagmanipula sa social media. Tampok na modus operandi ang paglalabas ng mga larawan at video na may maling paliwanag: kunwari’y tiwali ang kalaban, kunwari’y malaki ang mga rali ng tagasuporta niya.

Bagamat natalo sa eleksyon, malaking pwersang pampulitika pa rin sa Brazil ang mga progresibo. Nangunguna rito ang MST, o kilusan ng mga walang lupa, na kilala sa pag-okupa sa mga lupain at pamamalakad sa agrikultura sa mga ito. Nariyan din ang CUT, ang kumpederasyon ng mga unyon ng mga manggagawa. Kinikilala pa rin ng mga mamamayan si Lula, Dilma at Haddad.

Sa pagratsada ni Bolsonaro ng mga patakarang neoliberal at mapanupil, maaasahan ang paglakas ng paglaban ng mga mamamayan. Maaasahan na ang malalaking protestang lansangan at okupasyon na isinulong ni Lula sa panahon ng diktadura. Bilang tugon sa mga banta ni Bolsonaro, may mga nagpapalutang na rin ng pagsuong sa pakikibakang gerilyang isinulong ni Dilma noon.

Donald Trump ng Estados Unidos. <b>Wikimedia Commons</b>

Donald Trump ng Estados Unidos. Wikimedia Commons

Sa US naman, ginanap nitong Nobyembre 6 ang eleksyong “mid-term” — ibig sabihin, sa gitna ng termino ni Donald Trump, malaking kapitalista na presidente ng US simula 2016. Bumoto ang mga mamamayang Amerikano ng mga representante sa kanilang House of Representatives at Senado, at naglabas ng pahayag laban kay Trump.

Ang laging mensahe ni Trump: para makabangon ang Amerika sa pagbagsak ng ekonomiya, kailangang palayasin ang mga migrante at ilugar ang mga populasyong hindi puti — Itim, Latino, Asyano, at iba pa — sa US. At ganyan nga ang ginagawa ng gobyerno niya. Kilala si Trump sa mga pahayag na kontra sa mga taong hindi puti, migrante, kababaihan, at mahihirap. Ginatungan niya ang malaganap na seksismo at rasismo sa US. Pagkatapos ng unang Itim na presidente ng US, si Barack Obama, naging presidente ang isang rasista.

Bagamat mas mababa sa 50% ng botante ang bumoto, ito ang eleksyong mid-term na may pinakamaraming bumoto sa loob ng 50 taon sa US. Tumaas ang boto ng mga kabataan, kababaihan, bakla’t lesbyana, at hindi-puti. Pagsisikap ito na talunin ang mga botong maka-Trump na mula sa mga agrikultural na parte ng Amerika. Karamihan sa mga tagasuporta ni Trump: maykaya, puti, lalake, agrikultural at suburban, may-ari ng baril, maka-militar, at Kristiyano.

Sa Kongreso, nakuha ng mga Democrats, partidong kalaban ng Republican ni Trump, ang mayorya ng pwesto. Nakuha nila ang 35 pwesto na dating hawak ng Republicans. Huli silang nanalo nang ganito noong 1974, pangulo si Richard Nixon na kinamuhian ng publiko. Naramdaman ni Trump na tagilid ang mga Republicans, kaya ilang linggo bago ang eleksyon, sumama siyang mangampanya sa mga tagasuporta niya, sa mga puti.

Sa Senado naman, kung pagsasama-samahin, lamang ng 11 milyong boto ang Democrats, pero nanatili pa ring mayorya ang Republicans. Nag-uugat ito sa kakaibang sistema ng eleksyon sa Senado ng US kung saan ang bawat state ay may dalawang senador, gaano man kaliit ang populasyon. Halimbawa, ang Wyoming na may populasyong halos 600 libo, dalawa ang senador, katulad ng California na may populasyong 39 na milyon.

Sa CNN, tinanong ang isa sa nanalong senador sa California kung ano ang dahilan ng panalo ng Democrats at ng mga babae pa nga. Ang sagot niya: “Si Presidente Donald Trump.” Si Trump ang unang presidente ng US na sinalubong agad ng protesta sa pagkapanalo at panunumpa. Ang marami sa mga lumalahok, kababaihan.

Sa kampanya para sa eleksyon ngayong taon, naging tampok ang seksismo ni Trump at mga kakampi niya dahil sa pagdinig sa nominasyon ng isang kandidato sa Korte Suprema. Ganoon din ang pagtutol niya sa pagkontrol sa baril sa kabila ng kaliwa’t kanang kaso ng pamamaril sa matataong lugar sa US.

Hindi pa malinaw kung talagang babanggain ng Democrats, na partido rin ng malalaking kapitalista, si Trump. Pagkapanalo, nangako ng pakikipagkaisa sa mga Republicans si Nancy Pelosi, lider ng Democrats. Pero ang makikita sa resulta ng eleksyon, ang sentimyento ng mga Amerikano laban sa kanilang presidente.

Marami rin ang nagsasabi na marami pang dapat gawin bukod sa pagboto laban kay Trump. Kailangan ang tuluy-tuloy at papalawak na pagpapahayag at pagpoprotesta. Mainam ang kalagayan para sa paglawak at paglakas ng progresibong kilusan maging sa tinatawag na loob ng imperyalismong US, sa “sinapupunan ng halimaw.”

May mga komentarista na nagsasabing sa pagiging presidente ng mga maka-Kanang populista tulad nina Trump, Bolsonaro at Duterte, isang panahon ng kadiliman ang naghahari sa mundo ngayon.

Pero kahit ang mga pangyayari sa kasalukuyan — sa US, sa Brazil at lalo na sa Pilipinas — pinagtitibay ang aral ng kasaysayan: kapag may pang-aapi, may paglaban. May panahong walang makita kundi ang tindi ng pang-aapi, pero lagi’t laging pinapatunayan na pinapalakas pa nito ang paglaban.


Featured image: Jair Bolsonaro, bagong halal na presidente ng Brazil (Wikimedia Commons)

Glorious: the story of a sixty-year old striking lola

$
0
0

It was a humid Monday afternoon. Cheers and jeers could be heard at a general assembly of banana workers in Brgy. Osmeña, Compostela, Compostela Valley of Southern Mindanao. The past month had been an eventful one of gains and setbacks. Soldiers and representatives of Sumifru Philippines Corporation’s (Sumifru) various service providers have been reported going house-to-house convincing striking workers to waive their membership to the union in exchange for job re-entry.

The meeting’s agenda was straightforward. The union was taking names, asking the general membership if they want to push the strike forward or to fold. This elicited sounds of incredulity from the members. “Are you kidding me? There is no way we are going to fold. We started this strike, we are going to finish it!,” said one woman, as if insulted that the question was asked in the first place.

A group of younger male trade unionists laugh in admiration. “We ought to be ashamed of these lolas! They are even more audacious than we are!” commented one male worker.

In the packed assembly area of the strike camp are sixty-something striking lolas who are banana packers of Sumifru’s Packing Plant 230, where around 95 percent of the workforce are composed of women. They are members of the consolidated union of Sumifru’s banana workers Nagkahiusang Mamumuo sa Suyapa Farm (Namasufa) (United Workers of Suyapa Farm) under local chapter Packing Plant 230 (PP230). They went on strike on October 11 following Sumifru’s non-compliance with the Supreme Court order to consider them regular workers and continued refusal to engage in collective bargaining negotiations.

The PP230 local union is famed for being a female union. It is among four out of eight local chapters of NAMASUFA led by women presidents; and, almost all of its membership are women.

A striking lola

In this crowd of banana plantation workers, it was hard to miss Gloria Delantes, 60, one of the strikers. Fellow workers refer her as “Blondie” for her blonde-dyed hair.  She is PP 230 local union’s treasurer.

Gloria knows the banana industry in Compostela inside and out ever since the bulldozers mauled the earth to convert Compostela’s rice and corn fields into banana plantations.

Previously, she and her then husband (they are separated, she left him in 1996) eked out a living selling copra and abaca. She had five surviving children; three of them died due to illness. Back then, Gloria recounted, they were poor but they got by. They never went hungry because there were always vegetables and fruits to eat.

By 1990, people were scrambling to work in the plantation. So in the plantation Gloria worked, first in the banana field as a deweeder, exposing herself to herbicide Furadan when the bananas were first planted. In seven years when the bananas bore fruit, she would move to the packing plant, earning P50 daily and very intermittently, first with Dole Stanfilco until 2000, with FBAC until 2002, then with Sumifru in 2003 until present. She now earns P365.00 daily. Gloria has worked various jobs in the packing plant – as banana selector, weigher, packer, and labeler.

The work in the packing plant had been marred by a string of labor complaints. From unpaid statutory benefits (no Philhealth, SSS, leave privileges, maternity leave, SIL, night differential), lack of due process in disciplinary action against workers, arbitrary suspensions, and illegal dismissals, Gloria recalled how these poor working conditions gave life to a collective struggle among banana workers separated by vast hectares of fields and packing plants, and how women transformed their energies into setting up their union.

Work demands became so severe that she used to work 12 to 20-hour days, starting work as early as 3 or 4 am, in order to achieve the production quota. She and other workers had to bring their clothes, thermos bottles, mosquito nets, and even their young children to the company mess hall, where they slept to make it to work on time the following day. Workers complained that Sumifru Philippines Corp. skirted the law on regularization.

The Department of Labor and Employment (DOLE) identified the company as one of the top 20 companies engaged in illegal labor-only contracting.

No regrets

In hindsight, Gloria said nobody wanted the land converted. It caused so much strife, she lamented. Her parents, who were landowners of six hectares, attempted banana growing but went bankrupt because of loans and losses.

Gloria had regrets in her life. One such regret was her marriage to a jealous man, she said. She also regretted her family consenting to converting their land to become part of the banana plantations. But the one decision she said she never regretted was joining the union. “I don’t regret belonging in a union. My life has been made much better. I am thankful I am with KMU (Kilusang Mayo Uno). No, I will never ever entertain waiving my union membership,” Gloria said.

Her involvement with the union started with a simple grievance: hair.

Once upon a workday ages ago, Gloria was written up for a last warning for being caught not wearing her cap on plant premises. She explained to the quality inspector (QI) that she was letting her hair dry for a bit because she got  headaches wearing a cap on her damp hair. The QI refused to listen to her and affirmed the final warning.

She was furious, and made a scene in the work place. The QI backed off. She was able to get out of a possible suspension. But the experience made her realize how vulnerable she was. She promised she would never go through something like that again. With her co-workers and friends, Gloria began looking for a solution.

They looked for, and found the union.

During this time, militant unionism was already sweeping the plantation. The neighboring packing plant 220 had just won a legal case against Sumifru for money claims due to wage differentials, non-payment of service incentive leave, 13th month pay, and other benefits. They were able to do so by organizing themselves as a union, the Namasufa. In 2004, the same union federated under the National Federation of Labor Unions-Kilusang Mayo Uno (Naflu-KMU).

Gloria and the more senior women workers were inspired by their neighbors. They told themselves: why don’t we do the same? Why not form a union? We can also win. And so they did, but with great difficulty.

Forming a union

At the farm workers' picketline. <b>Contribution/Leah Emily Minoza</b>

At the farm workers’ picketline. Contribution/Leah Emily Minoza

Management grew paranoid. Rumors circulated that workers in the other packing plants were beginning to unionize themselves. Spies were sent out to stalk them every time they left the plant to convene. The women were interrogated by management and chastised for prioritizing unionism over their family responsibilities.

So the women kept their union work a secret. Membership logbooks had to be kept in their person at all times. When management eventually got wind of the union, it was already too late. In 2006, they had their own union Packing Plant 92 Workers Union (PP92WU) registered with the DOLE.

The QIs stopped writing up violations arbitrarily after that.

“Management became a little scared of us, because they knew that we were a union. We had the same mind and we are willing to help each other out,” Gloria said.

Union work is tough, she explained. They contended not only with the company management, but also with soldiers and even barangay officials. As union treasurer, she was accused by soldiers of funneling union dues to buy guns and bullets for New People’s Army (NPA) rebels. One soldier told her that KMU was a “rebel front,” and that she would be compromised because she was a union officer. She told the soldier off and dared him to look at the union passbook.

She recalled being asked by another soldier, “Mother, you are already old. Are you really willing to die for KMU?”

Gloria said these threats affected her, but she remained loyal to her union. If at all, these threats only strengthened her commitment to unionism. Those who make threats should be the one ashamed of themselves for accusing people of crimes they did not commit, she said.

Why would Gloria give up her union when it has made her life and the life of other workers better? In unionism, she  found life-long friends and comrades. She learned how to speak in public, to defend herself, and to be articulate on labor standards and labor law. Being in a union made her feel secure, in the sense that she felt confident that other workers will speak up  and stand with her. Being in a union guaranteed that she will be represented if aggrieved.

Collective action

Moreover, successive victories of the militant unions in Compostela bolster her conviction that as long as workers’ unity is strong, there is no end but victory. The mere threat of a strike produced swift results.

In December 2013, Gloria and 200 other banana workers were arbitrarily laid off due to accusations that they sabotaged production after metal insertions were detected inside export bananas in a Japanese depot. They spent Christmas without jobs. After going on strike, the two unions Namasufa and PP92WU retook their jobs and were paid backwages on January the following year. In 2014, when Sumifru arbitrarily suspended all of PP 90 workers due to an illegal closure, Gloria and her co-unionists waged a solidarity strike, meaning they went on strike too, in support of the dismissed PP 90 workers. Sumifru soon folded, and all dismissed workers were reinstated.

In 2015, when Sumifru unilaterally changed the hourly wage system to piece-rate or pakyawan, workers protested in droves, leading to the formation of four new unions under Naflu-KMU. Under threat of a huge strike, Sumifru capitulated and reverted to the previous hourly wage system.

The downside to her unionism was being at odds with her family. In Gloria’s case, her active involvement in the union given her age used to create tension with her children. Often, when she would be gone for days because of union activities, Labor Day rallies, or solidarity actions for beleaguered affiliate unions, her children would complain that she is already old and should stop.

“Don’t be like that. It has not done you any harm, has it? I would have lost my job two times if it weren’t for the strike. I would still work 14-hour days if the pakyawan system hasn’t been revoked by the strike. If at all, thank the union I still had a job that could feed us when you were younger,” she would remind her children.

Her family now leaves her alone to pursue her union responsibilities. Like many other striking lolas, Gloria goes to the strike camp, her granddaughter in tow, to attend meetings, visit ailing unionists or family members, cook, clean the camp, consult with members, and sometimes, even keep watch of the camp premises at night.

Lola Gloria with her grandchildren. <b>Leah Emily Minoza</b>

Lola Gloria with her grandchildren. Leah Emily Minoza

Constant threats

The workers value their security, given the spate of harassment and assassination attempts.

“Of course, I am afraid. Nobody wants to die,” Gloria said. “But we are not doing anything wrong. We have nothing to fear.”

Gloria said Sumifru, their local cohorts, the AFP, and the PNP have been campaigning against KMU. Soldiers called on the relatives of KMU members to ask their family members to surrender and waive their membership in the union.

Some of her relatives and neighbors have even pleaded with her to “surrender.” She scoffed at them. “Surrender? What would I be surrendering for? Because I’m a unionist? That’s stupid. You don’t surrender when you haven’t done anything illegal.”

The smear campaign against KMU is not new, she said, but it remains hurtful for her. Gloria said it is painful and infuriating to hear accusations by police, soldiers, and barangay officials, that being in a union makes one a terrorist or a criminal. “I know I’m not a criminal. I’m a unionist. If they want to go after those breaking the law, why don’t they go after Sumifru? Look at what all these accusations have done to our comrades. One of ours is dead.”

Since the beginning of the strike in October 11, three separate assassinations have been carried out against unionists – the two attempts against Victor Ageas and Jerry Alicante unsuccessful, the other leading to the brutal death of Danny Boy Bautista, a banana harvester.

There appears to be active military involvement in labor issues in Compostela town. This has led KMU to file numerous complaints of trade union repression. The Philippine government has been the subject of International Labour Organisation (ILO) investigations in 2009, and 2015, following the assassination attempts and continued harassment of founding NAMASUFA chair Vicente “Boy” Barrios and murder of another unionist Jerson Lastimoso in 2006.

With all the complaints filed by KMU against the Philippine government for its failure to protect workers, Compostela is considered by many in the trade union movement to be a labor rights violation hotspot.

Determined, resolute

Yet despite the blows received recently by the strikers in Compostela, they are not budging. They remain convinced that they will win.

For Gloria and other elderly women on strike, they are fighting for collective bargaining agreement (CBA). Their shot at retirement is on the line. But more importantly, they are fighting for all oppressed workers who continue to be exploited by profit-raking multinational corporations like Sumifru.

Asked what a CBA means to her, she said it may not be enough for her to live a comfortable life, since she is not eligible for a pension anyway. But at least a CBA means finally getting the chance to rest from working in the plant. A retirement package is a welcome reprieve from decades of work. Gloria said she can start planting again and spend time with her grandchildren. She has 10 of them.  

And so, Gloria the striking lola will persevere in her union and in the strike. She has grown beyond the fear that comes with docility and powerlessness attributed to women and the elderly, and has refused to accept the many forms of oppression from her employer. Once Gloria has recognized the power of the collective, she is certain that giants like Sumifru can lose their power, and power relationships between employee and employer can be altered. A strike is essential for such a transformation. This is why she persists in the strike, and continues to believe that they will achieve victory.

For her, unionism is a tried and tested formula for workers to be treated fairly and with dignity. She wears unionism as a badge of honor and her leadership and involvement is living proof that the strike is where sixty-something lolas have a place.

If any lesson can be learned from Gloria’s story, it is that in love and in strike, one can never be too old.

Kaso nina Ka Satur: ano nga ba talaga?

$
0
0

Balita sa mga dyaryo ngayon ang ginawang paghuli kina dating Bayan Muna Rep. Satur Ocampo, ACT Teachers Representative France Castro, 4 na pastor, 9 na mga guro at iba pang mga kasama.

Ang reklamo sa kanila ay ang di- umano’y paglabag sa salang Expanded Anti-Trafficking in Persons Act of 2012 (Republic Act 10364) kaugnay ng Anti-Child Abuse Law (Republic Act 7610).

Sina Ka Satur at mga kasama ay hinuli sa isang police checkpoint sa bayan ng Talaingod, Davao del Norte noong mga alas 10:00 ng gabi noong Nobyembre 28, 2018.

Ayon sa mga pulis, ang grupo nina Ka Satur ay may mga kasamang 14 na menor de edad na kabataan na estudyante ng Salugpungan Learning Center, isang paaralan para sa mga Lumad.

Ang nasabing mga bata ay balak sana ng grupo nina Ka Satur na dalhin mula sa Barangay Palma Gil sa Talaingod, Davao del Norte patungo sa Maco sa Compostela Valley.

Ayon sa kapulisan dapat ay may dalang “parental consent” o dokumento ng pagsangayon ng mga magulang, para sa mga bata, ang grupo nina Ka Satur.

Dahil di umano ay wala silang maipapakitang anumang dokumento kaya sila kinasuhan ng mga pulis. Ang Salugpungan Learning Center diumano ay pinasara na ng Department of Education, dahil sa tinuturuan nito ang mga kabataan upang magrebelde sa pamahalaan, sabi pa ng kapulisan.

Ayon naman sa grupo nina Ka Satur, sila ay nandoon para magdala ng school supplies at pagkain sa komunidad bilang bahagi ng kanilang National Solidarity Mission.

Nagkataon namang noong Nobyembre 28, 2018, bandang alas 6:00 ng hapon, pinilit na sarhan ng grupo ng militar na kung tawagin ay Alamara ang Salugpungan Learning Center.

Humingi ng tulong sa grupo nina Ka Satur ang mga tumakas na taga paaralan at sila naman ay kaagad na pinuntahan ng mga ito.

Magkasama na sana sila ngunit pagdating sa checkpoint, doon na pinatigil at inaresto ang grupo nina Ka Satur.

Ngunit pagdating sa piskalya, ang tanging naisampa ng piskal na demanda ay ang Anti-Child Abuse Law lamang.

Ang kasong ito ay may pyansang P80,000.00 bawa’t isa at agad namang nagpyansa sina Ka Satur.

Ngunit ano ba talaga ang probisyon ng RA7610 at RA10364 na umano ay nilabag ng grupo ni Ka Satur?

Ipingbabawal ng batas na ito ang pagbibiyahe sa isang tao para siya ay magamit sa sapilitang pagtatrabaho, eksploytasyong sekswal, pang-aalipin, o pagtanggal at pagbenta sa mga panloob na bahagi ng kanyang katawan.

Ang RA 7610 naman ay ang Special Protection of Children Against Abuse, Exploitation, and Discrimination. Naaprubahan ito ng 1992.

Ayon sa batas na ito ay bawal ang “child abuse” o pangaabuso sa bata na maaring maganap sa pamagitan ng pagkaroon ng pang-aabuso, kapabayaan, kalupitan, pang-aabusong sekswal, masamang salita, pagkakait sa batayang pangangailangan, hindi pagbibigay ng pangangailangang medikal o pagsagawa ng mga bagay na makakaapekto sa normal na paglago ng isang bata.

Malinaw na ang ginawa nina Ka Satur ay labas sa nilalaman ng mga batas na ito.

Malinaw din na ang pagsampa sa kanila ng kaso ay upang patigilin ang kanilang patuloy na pagkilos upang itaguyod at proteksyunan ang karapatang pantao.

Ano pa ang hinihintay natin mga kasama? Halina at samahan sina Ka Satur!

Wikang Pambansa vs kolonyal na edukasyon

$
0
0

Pinagtibay kamakailan ng Korte Suprema ang Commission on Higher Education (CHEd) Memorandum 20 (CMO 20) na nagtatanggal sa wikang Filipino bilang isa sa mga batayang sabdyek na kailangang kunin sa kolehiyo. Sa kabila ito ng paghahain ng temporary restraining order (TRO) ng grupong Tanggol Wika noong nakaraang taon laban sa implementasyon nito.

Kung titingnan, hindi na bago sa kasaysayan ng Wikang Pambansa ang pangangailangang patuloy na igiit ang wastong lugar nito sa sistema ng edukasyon. Bagamat malinaw na pinagtitibay sa Konstitusyong 1987 ang paggamit at pagpapatatag sa wikang Filipino sa mga paaralan, mauugat sa mahabang kasaysayan ng kolonyal na edukasyon sa bansa ang patuloy na pagsasawalang bahala rito habang sa kabilang banda nama’y patuloy na binabantayog ang wikang Ingles.

Ugat ng kolonyal na edukasyon

Sa panahon ng mga Amerikano, epektibong ginamit ang pagpapatupad sa sistema ng pampublikong edukasyon para itaguyod ang interes ng mga bagong mananakop. Sa ilalim nito, Ingles ang naging wikang panturo at awtomatikong naging wika ng kaalaman. Sa pamamagitan ng paggamit ng mga libro at teksbuk sa wikang Ingles, nagawa nitong bihagin ang pag-iisip ng mga Pilipino na natutunang sambahin ang kultura’t pamumuhay ng mga Amerikano. Samantala, sinadya namang burahin sa alaala ng mga magaaral ang maningning na kasaysayan ng pakikibaka ng mga Pilipinong bayani’t rebolusyonaryo.

Sa puntong ito ng kasaysayan mauugat ang “misedukasyon” ng mga Pilipino ayon nga sa sanaysay ng makabayang historyador na si Renato Constantino. Aniya, “Ang kanilang pagkatuto’y hindi na bilang mga Pilipino kundi bilang mamamayan ng isang bansang sakop ng dayuhang kapangyarihan. Kinailangan alisin sa kanila ang kanilang mga makabayang mithiin sapagkat dapat silang maging mabuting mamamayan ng isang kolonyang bayan.”

Sa kalaunan, mapapagtibay ang Ingles bilang wika ng mga elite at edukado sa lipunan. Ang mga produkto ng kolonyal na edukasyon na ito ang siya ring magbibigay daan sa pagkaluklok ng mga burukrata at ng mga pulitiko’t intelektuwal sa bansa na laging maaasahang tagapagtaguyod ng mga interes na pabor sa mananakop.

Neoliberal na atake sa wika

Ngunit hindi lang ang mahabang kasaysayan ng kolonyal na edukasyon ang nagsisilbing sagka sa pagpapalakas at pagtataguyod ng wikang Filipino sa mga paaralan. Tumatagos din sa usapin ng Wikang Pambansa ang patuloy na pagsuhay ng pamahalaan sa neoliberal na mga patakaran sa ekonomiya.

Para sa isang mahirap na bansa gaya ng Pilipinas, ang malaking bilang ng libo-libong mamamayang lumalabas ng bansa ang inaasahan ng gobyerno para magsalba sa ekonomiya nito. Sa ilalim ng labor export policy ng mga nagdaang rehimen, tinutulak ang mga mamamayan para manilbihan bilang skilled o semi-skilled workers sa ibang bansa.

Kaugnay nito, hindi na nakapagtataka kung bakit labis labis ang pagbibigay diin ng sistema ng edukasyon sa wikang Ingles. Tugon ito ng gobyerno sa pangangailangan ng mayayamang bansa at maging sa dikta na rin ng global na merkado para sa mga manggagawang nakakaunawa’t nakakapagsulat ng kahit papaano’y sapat na Ingles. Sa ganitong layunin din nakapadrino ang pagdisenyo sa mga kurikulum sa bansa. Sa ilalim ng naturang balangkas, masusuri sa programang K+12 ang pagsalubong ng gobyerno sa pangangailangan ng mauunlad na bansa para sa murang lakas-paggawa mula sa mahihirap na bansa gaya ng Pilipinas.

Hamon ng panahon, makabayang edukasyon

Taliwas sa pangako nito, nagsilbi lamang na malaking sagka sa sariling pag-unlad ng bansa ang labis na pagpapahalaga at pagpapatibay sa wikang Ingles sa paaralan. Namayagpag ito bilang wika ng kolonyalista at sa kalauna’y wika ng elite na siya ring patuloy na nagtataguyod ng interes ng mga dayuhan.

Ang pagtataguyod ng tunay na makabayang edukasyon ang sagot para sa isang bansang may mahabang kasaysayan ng kolonyalismo at pangangayupapa sa dayuhang interes. Ani nga ni Constantino sa kanyang sanaysay tungkol sa makabayang edukasyon, “Dapat itong ibatay sa mga pangangailangan at adhikain ng bansa. Ang layunin ng edukasyon ay hindi lamang ang makalikha ng mga lalake at babaeng marunong bumasa at sumulat at marunong magkuwenta. Pangunahing layunin nito ang mahubog ang isang mamamayang may malasakit sa bayan at nauunawaan ang kanilang pagiging bansa. Isang mamamayang binibigkis ng layuning paunlarin ang buong lipunan hindi lamang ang kanikanilang mga sarili.”

Sa bagay na ito, wikang Filipino ang magsisilbing pinakaepektibong daluyan ng mga makabayang damdami’t adhikain ng isang bansang matagal na panahong alila ng dayuhang kaisipa’t interes.

Rehimeng umaatake, paglabang umaabante

$
0
0

Tutol sa pagpapalawak ng plantasyon ng palm oil sina Datu Walter España, lider ng tribung Manobo, at Rommel Romon sa San Francisco, Agusan del Sur. Noong Oktubre 23, pinagbabaril ng armadong kalalakihan ang dalawa. Hindi na nakaligtas pa si Romon, habang si Datu Walter nama’y nasa kritikal na kondisyon.

Parehong miyembro ng Nagkahiusang Maguuma sa Agusan del Sur (Namasur) ang dalawa. Maingay nilang nilabanan ang pagpapatayo ng oil palm plantation ng Davao San Francisco Agricultural Ventures, Inc.

Ayon sa Unyon ng mga Manggagawa sa Agrikultura (UMA), lumalabas sa fact-finding mission na dinaluhan pa mismo ni Datu Walter na umabot na sa siyam ang kaso ng pampulitikang pagpatay, 23 na ang kaso ng pagbabanta, at 467 na ang kinailangan lumisan sa komunidad dahil sa presensiya ng militar na dala na rin ng batas militar sa Mindanao.

Pero latag sa iba’t ibang bahagi ng bansa ang atake ng militar at pulisya sa mga komunidad at grupong lumalaban sa rehimeng Duterte at mga proyektong “pangkaunlaran” na pinagkakakitaan ng iilang malalaking negosyante at panginoong maylupa.

Noong 2014 pa lamang, mariin nang tinutulan iba’t ibang grupo sa Mindanao, Bohol, at Palawan ang binalak ng gobyerno na paggamit ng aabot sa isang milyong ektarya ng lupa para sa palm oil. Sa Mindanao at iba’t ibang probinsiya rin ng Luzon at Visayas, nilalabanan din ang malawakang komersiyal na pagmimina, gayundin ang mga proyektong imprastraktura tulad ng mga dam sa ilalim ng programang Build, Build, Build ng rehimen.

Sa hanay ng organisadong mga manggagawa, ramdam din ang tumitinding panghaharas at paniniktik. Iniulat ng mga unyon ng mga manggagawa sa ilalim ng Kilusang Mayo Uno (KMU) na Rehimeng umaatake, paglabang umaabante nilalapitan na ng mga militar ang mga kompanya at empresang pinagtatrabahuan ng mga unyonista. Sinasabihan ang mga kompanyang ito na sibakin ang mga manggagawang nag-uunyon o nalalapitan ng KMU.

Sa mga eskuwelahan, naiulat din ng Anakbayan at League of Filipino Students (LFS) ang panghaharas at paniniktik sa mga organisasyong pangkabataan at instistusyong pang-eskuwela. Binansagan pa ang 18 unibersidad sa Kamaynilaan na nagrerekluta raw para sa mga rebelde.

Task Force vs taumbayan

May sistematikong plano nga ba ng pandarahas ang rehimeng Duterte sa progresibong mga organisasyon? Nitong Nobyembre, inanunsiyo ni Duterte sa midya ang planong pagtatayo ng isang “Task Force to End Communist Insurgency”. Layunin daw ng plano na wakasan ang insurhensiya sa bansa hanggang katapusan ng taong 2018 o sa kalagitnaan ng susunod na taon.

Sa panayam sa midya noong Setyembre, sinabi ni Armed Forces of the Philippines (AFP) Chief of Staff Gen. Carlito Galvez Jr. na sa AFP nagmula ang panukalang Task Force, na gusto nilang ilegalisa ni Duterte sa pamamagitan ng isang executive order.

Sa pagsisiyasat ng Pinoy Weekly hinggil sa planong Task Force, napag-alamang katulad din ng nakaraang “National Internal Security Plan” ng nakaraang mga rehimen, target ng naturang planong kontra-insurhensiya ang legal na mga organisasyong masa tulad ng mga grupo ng mga magsasaka, manggagawa, katutubo, kabataan, kababaihan, propesyunal at maging midya. Nakabalangkas sa plano ng naturang Task Force ang pagbabara sa pagrerekluta ng progresibong mga organisasyong “lumalaban sa gobyerno.”

Buong makinarya ng burukrasya ng gobyerno ang pinakikilos ng naturang Task Force para sa naturang programa kontra-insurhensiya. Sa isang press conference sa Malakanyang noong Setyembre, ginamit pa mismo ng dating tagapagsalitang si Harry Roque ang terminong “whole-of-government approach” para durugin diumano ang insurhensiya. Lumalabas na ang approach o estratehiyang ito’y halaw sa mismong Counterinsurgency Guide (COIN Guide) na inilabas ng gobyernong US noong 2009.

Bahagi ng planong ito ang diumano’y mas mahigpit na kontrol sa lokal na mga pamahalaan (na ngayo’y nakapailalim sa Department of Interior and Local Government na pinamumunuan ni dating AFP Chief of Staff Gen. Eduardo Ano) para kontrahin daw ang pagrerekluta sa mga probinsiya at ang lumalawak na impluwensiya ng mga progresibo at ng Communist Party of the Philippines-New People’s Army-National Democratic Front (CPP-NPA-NDF).

Target din ng naturang Task Force na labanan ang mga pandaigdigang kampanya para isiwalat sa mundo ang mga paglabag sa karapatang pantao. Kasama sa natukoy na naaabot ng mga grupong pangkarapatang pantao ang mismong United Nations (UN). Matatandaang sa listahan ng Department of Justice na mga miyembro raw ng CPP na sinumite nito sa lokal na korte para mabansagan ang nasabing partido na “terorista”, nakasama pa si Victoria Tauli Corpuz, UN Special Rapporteur on the Rights of Indigenous Peoples.

Militarisasyon, atake

Noong Nobyembre 22, naglabas ang Malakanyang ng Memorandum Order No. 32, na nag-uutos diumano sa AFP at Philippine National Police (PNP) na “gumawa ng kinakailangang mga hakbang” para supilin ang “lawless violence” na kumakalat diumano sa Mindanao, rehiyon ng Bicol, Samar, at isla ng Negros.

Sa mga panayam sa midya, binigay na halimbawa ni Galvez ang masaker ng siyam na manggagawang bukid sa Sagay, Negros Occidental na isinisisi nito sa NPA—kahit na napagalaman ng independiyenteng fact-finding mission ng mga grupong pangkarapatang pantao na mga grupong paramilitar ang pinakasuspek sa masaker.

Noong Nobyembre 27 naman, sa pagpapasinaya sa isang pampublikong pabahay para sa mga pulis at militar sa Camp Rajah Sikatuna sa Carmen, Bohol, sinabi ni Pangulong Duterte na plano niyang magtayo ng isang “Duterte Death Squad” na naglalayong tapatan daw ang “sparrow units ng NPA”. Ito ang mga yunit partisano ng mga rebelde noong dekada ‘80 na tumarget sa matataas na opisyal ng pulis at militar, gayundin sa mga despotikong negosyante at korap opisyal ng gobyerno.

Kakatwang binansagan pa ng Pangulo na “Duterte Death Squad” o DDS ang grupong gusto niyang magsagawa ng ekstrahudisyal na pamamaslang. Bukod sa pagiging katunog ng katawagan sa mga tagasuporta ni Duterte (Duterte Diehard Supporters o DDS), katunog din nito ang “Davao Death Squad” na sinasabing tumarget sa maliliit na mga kriminal at adik sa ilegal na droga sa Davao noong alkalde pa sa lungsod na ito si Duterte.

Ang naunang DDS na ito ang tinuntungang karanasan ni Duterte sa paglunsad niya ng pambansang madugong kampanya kontra sa mahihirap, ang Oplan Tokhang at Double Barrel, na nagdulot ng pagpatay sa humigit-kumulang 25,000 katao (at dumarami pa).

Hindi humihina, lumalakas

Sa kasaysayan ng mga pasistang rehimen sa buong mundo, kadalasa’y hindi nakapagpahina kundi’y nagdulot ng lalong pakapagpalakas sa paglaban ng mga mamamayan ang pasistang mga atake.

Ganito ang naging karanasan ng bansa sa ilalim ng batas militar ng diktadurang Marcos. Ganito rin ang nagaganap ngayon sa ilalim ni Duterte. Nakita ang pambihirang pagkakaisa ng lahat ng pampulitikang puwersang tutol sa pasistang diktadurang Duterte noong State of the Nation Address (SONA) ni Duterte. Sa kabila ng mga atake niya sa pandaigdigang mga grupo na tumutuligsa sa kanyang madugong pamumuno, hindi napigilan ni Duterte ang higit na pagkondena sa pandaigdigang komunidad sa kanyang pamumuno sa bansa.

Hindi napigilan ng rehimen ang pambihirang pagkakaisa sa hanay ng mga manggagawa, sa iba’t ibang unyon, pederasyon at organisasyon, na nagbuklod para labanan ang kontraktuwalisasyon sa paggawa na pinangako niyang papawiin. Pambihira ang dami ng mga protesta’t welga ng mga manggagawa ngayon sa kabila ng mga banta ng pasismo. Hindi napigilan ang mga okupasyon sa mga lupaing agrikultural ng mga magsasakang natulak ng kahirapan. Hindi napigilan ang pagkakaisang nabubuo sa mga kabataan at mga eskuwelahan. Hindi napigilan ang pagkakaisa ng kababaihan laban sa misogyny o panghahamak ng Pangulo sa kababaihan. Patuloy na isinasagawa rin ng mga maralitang lungsod ang okupasyon sa tiwangwang na pampublikong mga pabahay— kahit na ilang beses na pinagbantaan ng karahasan ng Pangulo.

Siyempre, hindi mapipigilan ang paglaban ng mga katutubo at magsasaka ng Agusan del Sur at iba pang lugar sa panghihimasok sa kanilang lupain ng malalaking plantasyon at komersiyal na pagmimina ng malalaking lokal at dayuhang kapitalista.

Nitong Nobyembre 27, naglakbay ang mahigit 300 manggagawang bukid ng plantasyon ng saging na Sumifru Corp. mula sa Compostela Valley patungong Kamaynilaan para magtirik ng kampuhan sa paanan ng Malakanyang sa Mendiola. Layon nilang ipagkaisa ang kanilang boses sa lumalakas na pagkondena sa pasismo sa bansa—at pangakong napako ng pangulong naging pasistang diktador.

May ulat ni Jobelle Adan

Viewing all 2319 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>